Urban fantasy kontra romans paranormalny

Te dwa wyjątkowo popularne gatunki są często mylone oraz poddawane dyskusji, więc postanowiłem, że ich bliższa analiza może być użyteczna i ciekawa.

Podobieństwa

Są to rodzaje spekulatywnej fikcji, umieszczającej w prawdziwym świecie elementy fantasy (na przykład wampiry, wilkołaki, zmiennokształtni, demony, sukkuby, czarodzieje). Oba te gatunki podobają się nie tylko czytelnikom fantasy, ale również fanom romansów, co zwiększa liczbę potencjalnych czytelników.

Przed powstaniem tych podgatunków, wampiry budziły paniczny strach i ludzie ich unikali. Nikt nie chciał zbliżać się do tych istot nocy, a idea pocałunku z takowymi była nie do pomyślenia. Jednak teraz potwory to jedne z najbardziej romantycznych postaci. Twórcy, nieważne jakiego gatunku, skłaniają czytelnika do przezwyciężenia tej naturalnej awersji do niebezpieczeństwa, zmieniając ohydne stworzenia w coś atrakcyjnego, a nawet pożądanego i uwodzicielskiego.

Różnice

Miejsce akcji

Dla niektórych kluczową różnicą jest otoczenie. Większość ludzi zgadza się, że urban fantasy musi rozgrywać się w mieście. Jego wygląd może być zabytkowy, współczesny lub futurystyczny. Liczy się tylko fakt, że akcja toczy się w miejskim środowisku. Natomiast romans paranormalny nie narzuca żadnego szczególnego tła dla wydarzeń.

Fabuła

Dla innych ważny jest sposób wpasowania elementu romantycznego w fabułę. W urban fantasy ważne są schematy, takie jak walka dobra ze złem albo ratowanie świata. W tym gatunku literackim bohater, zwykle mieszkający w mieście, zna arkana magii i/lub dostaje niezwykły spadek. Większość autorów używa tych motywów, ale tylko jako tła dla głównej linii fabularnej. Dlatego niektórzy czytelnicy uważają, że pierwiastek romansu w urban fantasy nie musi spełniać wymogów typowego romansu jako gatunku, na przykład kończyć fabułę w stylu "i żyli długo i szczęśliwie".

Z drugiej strony, głównym zadaniem bohaterów w romansie paranormalnym jest zakochać się. Wszystko toczy się wokół miłosnego związku, duchowego czy też erotycznego. Zakończenie koniecznie musi być szczęśliwe. Romans paranormalny, podobnie jak zwykły, może przedstawiać cały wachlarz tematów. Książki należące do tego rodzaju, oprócz standardowych motywów, mogą również mieć elementy humorystyczne, historyczne, futurystyczne, współczesne, tajemnicze, fantastyczne, science-fiction albo erotyczne.

Na podstawie różnicy w sposobie wplatania składnika romantyzmu w fabułę, wiele osób zalicza urban fantasy jako podtyp literatury fantastycznej, natomiast romans paranormalny jest umieszczany w ogólnie pojętej kategorii romansu. Nie zgadzam się z tą opinią. Obecność zmyślonych istot sprawia, że jest to po prostu fantasy.

Punkt widzenia

Często, aczkolwiek nie zawsze, narrator w powieściach z rodzaju urban fantasy jest pierwszoosobowy, w przeciwieństwie do drugiego gatunku, gdzie perspektywa jest trzecioosobowa. Wprowadza to równowagę między bohatera, bohaterkę i antagonistę, a nawet postaci drugoplanowe.

Bohaterowie

Potwory w urban fantasy, takie jak wampiry, utrzymują swój tradycyjny wizerunek. Nie są wegetarianami, nie błyszczą w słońcu i/lub nie są uczuciowi, jak to ma miejsce w romansach paranormalnych.

Styl

Urban fantasy ma dość zgryźliwy wydźwięk, a styl często jest poważny, żeby pasować do wartkiej akcji. Dodatkowo cechuje się brutalnością, której brakuje w romansach. Z tego powodu takie tytuły w księgarniach są umieszczane wśród horrorów. Na przykład powieści z cyklu "Ponury Piaskun" są wystarczająco mroczne, żeby zakwalifikować je do wspomnianej wcześniej sekcji. Dodatkowo, w urban fantasy motywy nadnaturalne są złowieszcze, a przy romansach interesujące oraz przyciągające.

Dark urban fantasy szybko stało się podgatunkiem, ponieważ zawiera te same elementy, co tytułowy gatunek, ale poważniej skłania się ku elementom horroru. Straszne i krwawe wydarzenia mogą wydarzyć się na kartach tych książek, a ich radosne zakończenie nie jest wymogiem.

Wygląd książki

Na ilustracjach powieści takiego typu fantastyki często widzimy głównych bohaterów. Stąd wnioskuję, że ważna jest prezencja. Osoby te sprawiają wrażenie bardzo wytrzymałych albo mających kapryśne nastawienie. Grafika na okładkach romansów paranormalnych raczej skupia się na erotyzmie, prezentując różne stopnie nagości.

Informacja na obwolucie książki urban fantasy skupia się na przedstawieniu sytuacji protagonisty, natomiast przy drugim gatunku notatka opowiada o problemach w związku i dylematach z tym związanych.

Przykłady obu gatunków

Urban Fantasy

Wielu uważa, że ten gatunek rozpoczął się na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, kiedy Laurel K. Hamilton wykreowała postać Anity Blake (seria "Zabójca wampirów"). Wprowadziła ona czytelników w mroczniejszy, twardszy oraz atrakcyjniejszy świat, gdzie magia była środkiem do osiągnięcia celu. Bohaterka używała jej, żeby zrealizować swoje plany. Anita była silną postacią, zdolną do obrony samej siebie, a jej łagodniejsza strona charakteru pozwoliła zakochać się. Wampiry w świecie Hamilton były niebezpieczne, ale jednocześnie uwodzicielskie.

Pozostali uznają Annę Rice jako założycielkę tego podgatunku, ponieważ wydała "Wywiad z wampirem" (1976 rok). Książka ta początkowo była zaklasyfikowana jako horror. Według jeszcze innej teorii, urban fantasy zaczął się od antologii Terri Windling, zatytułowanej "Bordertown" (jest to historia miasta położonego na granicy krainy elfów i świata ludzi).

Następnym typowym przedstawicielem tego rodzaju jest dzieło Jima Butchera, o tytule "Akta Harry'ego Dresdena". Główny bohater był czarodziejem, pracującym w Chicago jako prywatny detektyw współpracujący z policją. Podobnie jak u Hamilton, Harry również zaangażował się uczuciowo. Była to miłość platoniczna, aczkolwiek nie stanowiła trzonu fabuły. Najważniejszym celem stało się uratowanie świata.

Inne przykłady: seria o Kate Daniels, autorstwa Ilony Andrews; cykl o Rachel Morgan, napisany przez Kim Horrison; zbiór "Zew nocy" stworzony przez Keri Arthur; trylogia o Maxine Kiss, Marjorie M. Liu; "Cassandra Palmer" pisarki Karen Chance oraz saga Jeaniene Frost – "Night Huntress".

Romans Paranormalny

Ten gatunek rozwinął się niemal w tym samym czasie, co urban fantasy. Pierwszy futurystyczny romans pisarki Jayne Ann Krentz został wydany w 1986 roku. Traktował o klasycznej przygodzie miłosnej podczas podróży, umiejscowionej w zupełnie nowej, galaktycznej scenerii.

Do tego gatunku należy również cykl Karen Marie Moning, zatytułowany "Highlander". W jej opowieściach ludzie nie byli ograniczeni czasem i przestrzenią. Bohaterka i bohater przemieszczali się w czasie – w przyszłość i do przeszłości – a ich nadnaturalne przygody działy się niezależnie od miejskiego otoczenia.

"Zmierzch" jest dobrym przykładem romansu paranormalnego. Wampir może poznać ludzką dziewczynę w szkole i pomimo ich skomplikowanej przyjaźni dalej prowadzić swoje życie. Główny wątek fabularny dotyczy historii ich miłości, pomimo że wampir pełni rolę wprowadzonego elementu fantasy. Tytuł ten zalicza się do takiej, a nie innej kategorii, ponieważ najważniejszą cechą jest uczucie.

Pozostałe serie: "Bractwo czarnego sztyletu" JR Ward; "Psy/Changelings" Nalini Singh; "Immortals After Dark" Kresley Cole; "Dirk & Steele" Marjorie M. Liu; "Guardian" Meljean Brook; "Night Creature" Lori Handeland; "Midnight Breeds" Lary Adrian; "Paladins of Darkness" Alexis Morgan.

Mieszanka gatunków

Niektóre cykle nie są aż tak łatwe do sklasyfikowania, ponieważ pokazują mroczną, surową akcję w połączeniu z typowymi składnikami romansu.

Na przykład "Dark Hunter", autorki Sherrilyn Kenyon, zawiera wiele niewyjaśnionych, nadnaturalnych i mitycznych elementów. Fabuła tych przygodowych książek posiada pewne cechy urban fantasy. Jednak w każdym tomie bohaterowie zakochują się, co jest oczywistą cechą drugiego gatunku.

Chociaż na pierwszy rzut oka saga Patrycji Briggs o Mercedes Thompson wydaje się być z rodzaju urban fantasy, celem tych opowieści nie było ukazanie, kto jest wybrankiem serca głównej bohaterki, ale przedstawienie zawirowań na drodze do jej przeznaczenia. Jednak tak naprawdę miłosny trójkąt (Sam, Mercy i Adam) przypisuje te książki do gatunku romansów.

Kolejnym przykładem, w którym urban fantasy miesza się z romansem paranormalnym, jest cykl "Women of the Otherworld" (wykreowany przez Kelley Armstrong). Wiele postaci wiąże się ze sobą (przykłady: Clay i Elena, Paige i Lucas, Jeremy i Jaime), ale ich flirty stanowią tylko małą część ogromnych tajemnic i wciągających przygód.

Powstaje coraz więcej mieszanych powieści, co daje początek nowym rodzajom w każdym z dwóch tytułowych gatunków. Autorzy kontynuują trend do łączenia wampirów i wilkołaków z wróżkami, upadłymi aniołami, istotami zmiennokształtnymi oraz z bytami częściowo człekokształtnymi, żeby zadowolić nowych, jak i starych czytelników.

Źródło: fantasy-faction.com