Dragon Age II

W ostatnich latach kanadyjski BioWare był postrzegany w branży jako prawdziwa „kura znosząca złote jajka”, a produkcje tego studia zdobyły rzeszę fanów na całym świecie i niemal całkowicie zdominowały nieco wyeksploatowany gatunek gier RPG. Nie inaczej było w przypadku pierwszego „Dragon Age’a”, który jeszcze przed premierą został okrzyknięty duchowym spadkobiercą kultowej sagi „Baldur’s Gate”. Czy nowa odsłona serii ponownie zawładnie duszami milionów graczy na całym świecie?

Who am I?

Wbrew pozorom, „Dragon Age II” nie jest typową kontynuacją opowieści znanej z osławionego „Początku”. Historia opowiedziana w sequelu skupia się bowiem na postaci niejakiego Hawke’a, który w wyniku niespodziewanego ataku Plagi zostaje zmuszony do ucieczki z obleganego miasta Lothering. Dzięki nieoczekiwanej pomocy wiedźmy Flemeth (tak, tej Flemeth, którą znamy z „Początku” jako matkę Morrigan), naszemu bohaterowi i jego najbliższej rodzinie udaje się dotrzeć do niezbyt przyjaznego miasta Kirkwall, w którym rozpoczniemy właściwą przygodę. Cała historia, rozgrywająca się na przestrzeni kilkunastu lat, została przedstawiona w formie opowieści jednego z naszych towarzyszy, który zostaje przesłuchany przez tajemniczą poszukiwaczkę Cassandrę. Muszę przyznać, że taka forma narracji sprawdziła się znakomicie i dodała tej opowieści nieco głębszego charakteru. Warto przy tym zauważyć, że podobne rozwiązanie widzieliśmy w ostatnim „Drakensangu”, gdzie całą historię przedstawiono w postaci wspomnień jednego z towarzyszy z oryginału – krasnoluda Forgrimma. Czyżby mistrzowie z BioWare pozazdrościli tego pomysłu Niemcom z Radon Labs?

Varrick (notabene również przedstawiciel rasy krasnoludów) przedstawia swoją opowieść bardzo szczegółowo i co ciekawe niejednokrotnie zaznacza, że drużyna nie była w stanie przewidzieć konsekwencji swych postępowań. Ten prosty zabieg skłania gracza do refleksji i jednocześnie zachęca do spróbowania innego rozwiązania. Jako że rezultaty niektórych działań ujrzymy dopiero pod koniec rozgrywki, a same wybory wcale nie są tutaj oczywiste, niewątpliwie jest to dobry powód do ponownego ukończenia gry. Bardzo sprytne. Ponadto wspomniane decyzje nie ograniczają się już do dobrych i złych rozwiązań. Wzorem naszego rodzimego „Wiedźmina”, w grze dominują sytuacje, w których będziemy zmuszeni wybrać po prostu „mniejsze zło”, co z pewnością ucieszy wszystkich fanów Sapkowskiego.

Imperium kontratakuje

Zgodnie z zapowiedziami twórców, „Dragon Age II” jest znacznie mroczniejszy i dojrzalszy od swojego poprzednika. Historia opowiedziana w sequelu niemal całkowicie koncentruje się na losach Kirkwall – miasta ogarniętego przez chaos i zepsucie, gdzie zdrada i brutalne morderstwa towarzyszą nam niemal na każdym kroku. W trakcie swoich przygód nasz bohater będzie świadkiem wielu tragicznych wydarzeń. W pewnym momencie możemy się poczuć nieco bezsilni, ponieważ w przeciwieństwie do klasycznych gier BioWare, wydarzenia pojawiające się w ciągu kilkunastu lat od przybycia rodziny Hawke’a do Kirkwall są wynikiem nie tyle naszych decyzji, co w zasadzie ewolucji całego otaczającego nas społeczeństwa, na które nie mamy bezpośredniego wpływu. Jednym słowem, to nie jest kolejna historia z gatunku heroic fantasy, w której zaczynając od parobka z czasem stajemy się bohaterem, który musi ocalić świat od zagłady, tak jak to było w „Początku”. Wszyscy, którzy spodziewali się schematycznej opowieści o ratowaniu ludzkości, z pewnością poczują się nieco zawiedzeni. Za to rozwiązanie twórcom należą się gromkie brawa, ponieważ po raz kolejny pokazali, że są w stanie przedstawić historię w ciekawy i nieszablonowy sposób.

RPG pełną gębą

Zgodnie ze wcześniejszymi zapowiedziami, gra jest dużo krótsza od niezwykle rozbudowanej pierwszej części cyklu i zapewnia „jedynie” 40 godzin rozrywki, co i tak wydaje się być niezłym wynikiem, biorąc pod uwagę standardy długości dzisiejszych gier i możliwość rychłego wydania rozmaitych rozszerzeń. Dzięki takiemu rozwiązaniu gra zyskała nieco na dynamice, a pojawiające się w trakcie rozgrywki zlecenia trzymają dosyć wysoki poziom i nie ograniczają się do oklepanych questów w stylu: „przynieś, zabij, pozamiataj”. Wszystkie zadania podzielono na 5 głównych kategorii: główne, towarzyszy, dodatkowe, poboczne i plotki, które są swoistą zapowiedzią przyszłych zleceń.

Jak przystało na typową produkcję BioWare, w trakcie rozgrywki spotkamy szereg dosyć wyrazistych postaci, które zechcą dołączyć do naszej drużyny. Każdy z nowych kompanów jest postacią o określonej osobowości i własnych przekonaniach. Najbarwniejszą postacią w tym gronie jest bez wątpienia sarkastyczny łotrzyk Varrick, który pełni również rolę narratora całej historii. Przemierzając Kirkwall spotkamy również jednego z towarzyszy, którego znamy już z poprzednich odsłon serii. Warto podkreślić, że wszyscy potencjalni członkowie drużyny Hawke’a mają swoją unikalną historię oraz problemy, które zaowocują pojawieniem się specjalnych zadań w trakcie gry. Wzorem drugiego „Mass Effecta”, zlecenia te będą stanowić spójną całość prowadzącą do finalnego zadania. Ponadto twórcy pokusili się o rozbudowanie systemu relacji z towarzyszami. Teraz poszczególne zachowania Hawke’a mogą zaowocować uzyskaniem punktów przyjaźni bądź rywalizacji u danego członka drużyny. Dodatkowo za osiągnięcie jednego z wymienionych statusów gra przyznaje nam różnorakie bonusy, więc zdecydowanie warto zadbać o ten pozornie mało istotny element rozgrywki.

Shepard vs Hawke

„Dragon Age II” pod wieloma względami przypomina bardziej „Mass Effecta” niż swojego poprzednika. Przejawia się to przede wszystkim w ścisłym określeniu głównego bohatera, którym musi być tutaj człowiekiem o dowolnej płci. Takie rozwiązanie z pewnością nie spodoba się miłośnikom elfów i krasnoludów, które były dostępne w „Początku”. Kolejnym podobieństwem jest bez wątpienia nowy system dialogowy, który sprowadza się do wyboru głównego toku rozmowy, zamiast wskazywania konkretnych odpowiedzi. Trzeba przyznać, że pod względem technicznym rozwiązanie to sprawia się całkiem nieźle i powinno przekonać nawet najgorszych malkontentów. Drugą stroną medalu są jednak konsekwencje takiego rozwiązania, o których wspomnę w dalszej części tego tekstu.

Podczas kreacji postaci ponownie wybierzemy jedną z trzech klas: wojownika, łotrzyka bądź maga. Dodatkowo każda profesja ma do wyboru trzy specjalizacje oraz całą masę zróżnicowanych zdolności pogrupowanych w większe kategorie. I tak wojownik może skupić się na masakrowaniu przeciwników w coraz to bardziej wyszukany sposób bądź przyjmować na siebie obrażenia i ochraniać pozostałych członków drużyny. Ogrom umiejętności sprawia, że nie istnieje coś takiego, jak jedna słuszna droga rozwoju dla każdej z klas. Dzięki temu możemy rozwijać naszą postać w różnym kierunku, nie obawiając się przy tym o jej późniejszą przydatność na polu walki. Oczywiście mimo wszystko zalecany jest zdrowy rozsądek, który przemawia za specjalizacją w 2-3 drzewkach umiejętności. Dzięki temu stworzymy silną postać umiejącą odnaleźć się w niemal każdej sytuacji. Jak wiadomo, specjalista od wszystkiego nie nadaje się do niczego. To znaczny progres w stosunku do kiepsko zbalansowanego „Początku”, w którym na polu walki niepodzielnie rządzili magowie, a reszta klas była jedynie ich uzupełnieniem. Dla przykładu, w „Dragon Age II” taki wojownik walczący bronią dwuręczną jest w stanie zgładzić pokaźną grupkę pomiotów równie sprawnie, jak ciskający fireballami mag. Poza licznymi umiejętnościami, nasza postać jest charakteryzowana za pomocą standardowego zestawu cech, w skład którego wchodzą: siła, kondycja, zręczność, spryt, magia oraz siła woli. Każdy z tych atrybutów odpowiada za konkretne zdolności postaci, a także determinuje wytrzymałość na poszczególne ataki, szanse na zadanie uderzenia krytycznego i jego obrażenia oraz wszelkie odporności.

Siedem grzechów głównych BioWare

Po przeczytaniu pierwszych akapitów mogłoby się wam wydawać, że „Dragon Age II” jest grą niemal pozbawioną wad. Nic bardziej mylnego. Jak się za chwilę przekonacie, nowe dziecko Kanadyjczyków z BioWare to produkcja, której do ideału brakuje naprawdę wiele. W tej części tekstu pozwolę sobie omówić siedem subiektywnie wybranych czynników, które moim skromnym zdaniem zniszczyły ogromny potencjał drzemiący w tej produkcji.

Jedną z bardziej niepokojących rzeczy, jaka rzuci się nam w oczy tuż po odpaleniu nowego „Dragon Age’a”, jest zrezygnowanie z trybu klasycznego rzutu izometrycznego. Oznacza to mnie więcej tyle, że teraz jesteśmy zmuszeni śledzić wszystkie starcia z perspektywy kamery zawieszonej za plecami jednego z naszych bohaterów. Co prawda pozostawiono nam opcję regulacji dystansu, ale nawet przy maksymalnym oddaleniu nie jesteśmy w stanie objąć wzrokiem całego pola walki, a tym samym starannie zaplanować wszystkich posunięć całej drużyny. To rozwiązanie można zinterpretować jako bezpardonowy policzek wymierzony wszystkim fanom klasycznych starć w stylu pecetowego „Początku”, którzy preferowali taktyczne podejście do walki. Teraz wszystkie edycje gry zostały zrównane do poziomu silnie uproszczonej wersji konsolowej, w której rozgrywka miejscami przypomina krwistego hack’n’slasha, a nie kontynuację „duchowego spadkobiercy Baldur’s Gate”.

Siecz i rąb

Porównanie nowego „Dragon Age’a” do gry diablo-podobnej nabiera jeszcze większego sensu, gdy zwrócimy uwagę na efekciarski, zręcznościowy model walki. I tak, ku mojemu zdziwieniu, bohater walczący ogromnym mieczem dwuręcznym wymachiwał nim z taką gracją, jak gdyby miał w rękach jakąś plastikową zabawkę. Szczytem absurdu są za to z pewnością animacje latających w powietrzu łotrzyków, które wywołały u mnie niepohamowaną falę śmiechu i od razu skojarzyły mi się z japońskimi kreskówkami w stylu „Dragon Ball”. Jakby tego było mało, twórcy najwyraźniej wyszli z założenia, że pseudo-realistyczny model walki, jaki oglądaliśmy m.in. w „Początku”, jest po prostu nudny, i zdecydowali się na nienaturalne podkręcenie tempa rozgrywki. W moim odczuciu efekt końcowy jest wręcz komiczny i godny pożałowania. Czyżby BioWare pozazdrościło w tej kwestii Japończykom i ich konsolowym slasherom?

Na domiar złego, w tym wszystkim zapomniano o bardzo istotnym aspekcie, który jest mankamentem każdej gry RPG. Chodzi o zbalansowanie ilości walk, które powinny stanowić jedynie uzupełnienie pozostałych części rozgrywki porządnego role play'u, a nie jego główną część. Grając w „Dragon Age II” przez cały czas miałem nieodparte wrażenie, że nadrzędnym celem jest tutaj właśnie zabijanie. Jako że poprzednim tytułem, który trafił w moje ręce, był polski „Bulletstorm” (nowa gra twórców osławionego „Painkillera”), który wręcz zmuszał mnie do masakrowania hord przeciwników w coraz to bardziej zmyślne sposoby, poczułem się cokolwiek dziwnie. Okazało się, że obie gry w zasadzie sprowadzają się do bezmyślnej rozwałki. O ile w przypadku nowej gry People Can Fly jest to ewidentny komplement, to z pewnością nie można tego samego powiedzieć o kontynuacji duchowego spadkobiercy „Baldur’s Gate”, który powinien mieć dużo większe ambicje.

Atak klonów

Ku mojej rozpaczy, Kanadyjczycy z BioWare niestety nie wyciągnęli wniosków z dodatku „Przebudzenie” i po raz kolejny popełnili ten sam błąd, zalewając nas hordami słabiutkich przeciwników, zamiast postawić na bardziej taktyczne pojedynki z mocniejszymi przeciwnikami, jakich z pewnością życzyli sobie entuzjaści pierwszego „Dragon Age’a”. Wystarczy powiedzieć, że w nowej odsłonie smoczej serii trup ściele się gęsto, a fruwające w powietrzu korpusy i kończyny są tutaj na porządku dziennym. Dodatkowo przeciwnicy mają dziwny zwyczaj pojawiania się znikąd, a niektórzy z nich niemal dosłownie wyrastają spod ziemi. O ile nikt nie będzie zaskoczony pająkiem zeskakującym z sufitu, to już widok spadającego z powietrza najemnika jest co najmniej kontrowersyjny. Czy naprawdę nie dało się tego lepiej rozwiązać?

Kolejnym istotnym problemem wydaje się być zbalansowanie poziomu trudności. Na domyślnych ustawieniach gra nie wymaga od nas praktycznie żadnych ingerencji w poczynania towarzyszy. Wyjątkiem są tutaj nieliczne spotkania z większymi bossami. Aby dodatkowo ułatwić rozgrywkę każualom, wszystkie zaklęcia obszarowe rzucane przez naszych magów nie mają najmniejszego wpływu na pozostałych członków drużyny! Oznacza to mnie więcej tyle, że teraz możemy beztrosko rzucać wszelkie fireballe i inne stożki zimna nie zwracając uwagi na możliwość zranienia bądź unieruchomienia naszych postaci. To jest dopiero hardkor, no nie? Jeśli nie odpowiada ci takie rozwiązanie, to musisz zagrać na najwyższym poziomie trudności, który przewiduje opcję „friendly fire”. Niestety wiąże się to z absurdalnym poziomem trudności, ponieważ na 'koszmarze' wrogów jest znacznie więcej i są przy tym dużo mocniejsi. I gdzie tu jest logika?

Uproszczeń ciąg dalszy

Kolejnym mankamentem nowego „Dragon Age’a” okazują się być wyjątkowo płytkie dialogi, które są wynikiem zaimportowania wspomnianego wcześniej systemu rozmowy rodem z „Mass Effecta”. Jak to wygląda w praktyce? Większość konwersacji sprowadza się do wyboru jednej z trzech wersji odpowiedzi: uprzejmej, żartobliwej lub agresywnej. Czasami mamy jeszcze możliwość wybrania odpowiedzi neutralnej, poznania szczegółów bądź flirtowania. Siłą rzeczy zmniejsza to ogólną ilość możliwych reakcji i niemal całkowicie wyklucza pośrednie warianty. Praktycznie wszystko, co powiemy, musi być dobre, złe lub śmieszne. Dodatkowo każda z odpowiedzi została opatrzona stosownym symbolem, który jednoznacznie informuje nas o skutku wybrania danej kwestii. W ten sposób niemal całkowicie znika problem nieprzewidywalności naszych wyborów podczas konwersacji, który upraszcza rozmowy do granic możliwości. Komu to było potrzebne?

Proces „każualizacji” gry spowodował również drastyczne uproszczenia ekwipunku i systemu craftingu. Pomijając fakt, iż przedmiotów jest dosyć niewiele i sprawiają wrażenie, jakby były zrobione na siłę metodą powielania, tym razem twórcy narzucili nam absurdalne ograniczenia co do możliwości ich użycia. Po krótkiej chwili powinniśmy bowiem zauważyć, że naszych towarzyszy możemy wyekwipować jedynie w broń (ewentualnie tarczę), pas i biżuterię. Natomiast wszystkie elementy zbroi są dla każdego z kompanów z góry zdefiniowane w postaci jednoczęściowego okrycia, które może być z czasem ulepszane. Jak dla mnie to rozwiązanie jest ewidentnym strzałem w stopę i próbą odebrania graczom jednego z najprzyjemniejszych aspektów gier RPG, jakim bez wątpienia jest dobieranie ekwipunku postaci. Oczywiście sytuacja ta nie dotyczy głównego bohatera, który jako jedyny posiada pełny dostęp do rynsztunku. Ponadto w trakcie gry znajdziemy wiele ciekawych magicznych przedmiotów, których nie będziemy w stanie użyć z powodu jasno określonej klasy postaci Hawke’a. Nie pozostanie wtedy nic innego, jak rozstanie się z wartościowym artefaktem za kilka miedziaków na najbliższym straganie. Crafting natomiast został ograniczony do jednokrotnego odnalezienia i wskazania danych surowców na mapie, a następnie zlecenia jednemu ze specjalistów stworzenia eliksiru, bomby, trucizny bądź magicznej runy. Ależ to wszystko proste, no nie?

Permanentne Deja Vu i wszechobecna Dżuma

Jednym z największych problemów nowego „Dragon Age’a” jest powtarzalność lokacji. Jako że niemal 90% czasu rozgrywki spędzimy w murach niewielkiego Kirkwall, to przez ten czas zdążymy poznać owe miasto dosłownie na wylot. Wyraźnie brakuje tutaj urozmaicenia lokacji, znanego chociażby z „Początku” czy starszych gier BioWare. Szczególnie doskwiera znikoma ilość obszarów pozamiejskich. Co więcej, wszystkie lokacje urbanistyczne w grze są łudząco podobne, a projektanci graficzni najwyraźniej pracowali w ogromnym pośpiechu, ponieważ brak ostatecznego szlifu jest tutaj widoczny niemal gołym okiem. Poszczególne dzielnice Kirkwall wieją pustką i aż się proszą o zagospodarowanie, a samo miasto sprawia wrażenie niemal kompletnie wymarłego.

Rozwiązując dziesiątki zadań zostaniemy zmuszeni do wielokrotnego eksplorowania identycznych lokacji. Wszystkie lochy, podziemia i wnętrza budynków są schematyczne do bólu. Problem ten zdecydowanie nasila się w połowie drugiego aktu, gdzie zjawisko powtarzalności i nadmiernej eksploatacji poszczególnych lokacji staje się wręcz absurdalne. Osobiście najbardziej irytowało mnie wielokrotne eksplorowanie pewnego wybrzeża, które to posłużyło twórcom gry jako uniwersalne tło dla umiejscowienia kilkunastu zróżnicowanych zadań. To się nazywa oszczędność.

Nie szata zdobi króla

Przed premierą długo dyskutowano o oprawie audiowizualnej nowego dziecka BioWare. O ile zatrudnienie muzycznego geniusza w postaci samego Inona Zura automatycznie rozwiało moje wątpliwości co do jakości ścieżki dźwiękowej, to szata graficzna od samego początku była dosyć kontrowersyjna. Pierwsze materiały z gry wyglądały niezbyt zachęcająco, co szybko doprowadziło do ożywionej dyskusji na ten temat. Faktycznie, nowy styl graficzny jest dosyć nijaki. To jakby połączenie mrocznego fantasy z nieco przerysowanymi, komiksowymi postaciami i lekką nutką orientu. Osobiście niezbyt podoba mi się droga, jaką obrali Kanadyjczycy i dużo bardziej przekonująca pod tym względem była dla mnie aranżacja z pierwszej części cyklu. „Dragon Age II” działa na nieco podrasowanym silniku poprzednika, który już w 2009 nie robił na nikim wrażenia. Jedyne zmiany, które rzucają się w oczy przy pierwszym kontakcie z grą, to znacznie poprawione efekty czarów oraz wykorzystanie nowych możliwości DX11 w postaci poprawionych efektów oświetlenia i teselacji. Problem w tym, że aby cieszyć się tymi wszystkimi wodotryskami, trzeba mieć naprawdę mocny sprzęt, ponieważ twórcy nie popisali się przy optymalizacji silnika gry.

Bugi, błędy i babole

Ostatnim grzechem BioWare, którego nie sposób nie zauważyć obcując z „Dragon Age II”, jest nieprzyzwoita, jak na standardy tego producenta, ilość bugów. Liczne błędy techniczne czekają na nas bowiem niemal we wszystkich aspektach gry. O ile jestem skory wybaczyć pewne niedociągnięcia graficzne, to już blokowanie się postaci i regularne „zwisy”, z pewnością wymagają publicznego napiętnowania. Jeden z takich błędów uniemożliwił mi np. ukończenie romansu ze swoją towarzyszką. Takie babole nie powinny się pojawiać w finalnej wersji gry, która rzekomo była grywalna jeszcze na długo przed premierą. Czyżby BioWare poskąpiło funduszy na beta testerów? Niestety na pierwszy rzut oka widać, że wszystko było robione w ogromnym pośpiechu. Prawda jest okrutna, ale najwyraźniej nawet najbardziej zdolni programiści i graficy nie byli w stanie dopracować tak złożonej gry w niecałe półtora roku od premiery „Początku”. Pod naciskiem wydawcy, BioWare chciało dokonać niemożliwego, co tym razem jednak się nie udało. Podobna sytuacja miała kiedyś miejsce z sequelem „Knights of the Old Republic”, wydawanym przez Obsidian. Na pocieszenie mogę tutaj jedynie zwrócić uwagą na wyraźnie usprawniony system AI. Dzięki niemu atakowany mag lub łucznik odbiegnie kilka kroków od przeciwnika, aby zadać kolejne uderzenie, a nie zatrzymuje się w bezruchu czekając na powolną śmierć. Ogólnie rzecz biorąc, towarzysze zachowują się dużo inteligentniej, niż w „Początku”, a szerokie możliwości konfiguracji skryptów w oknie taktyki pozwalają na znaczną automatyzację procesu walki.

Na koniec wypadałoby jeszcze poruszyć kwestię wydania gry w Polsce. Tym razem nie uświadczymy już pełnej polonizacji z gwiazdorską obsadą, jaką uraczono nas w "Początku", ponieważ wydawca zdecydował się na zwykłą lokalizacje kinową. Spece z EA widocznie wyszli z założenia, że polskim graczom takie rozwiązanie w zupełności wystarczy, a przy okazji uda się dzięki temu zwiększyć potencjalny zysk ze sprzedaży. Nie byłoby w tym nic złego, gdyby owa polonizacja stała na odpowiednim poziomie, a tak niestety nie jest. W trakcie obcowania z "Dragon Age II" niejednokrotnie natkniemy się bowiem na różnej maści literówki, błędy logiczne oraz niezbyt trafne tłumaczenia. Jak widać, wszechobecny pośpiech odcisnął swoje piętno również na jakości rodzimego tłumaczenia.

Trudne podsumowanie

Moje ogólne odczucia odnośnie „Dragon Age II” są bardzo mieszane. Z jednej strony twórcy uraczyli nas świetnie opowiedzianą historią, ciekawie przedstawionymi postaciami, niezłym systemem rozwoju postaci oraz masą interesujących i niejednoznacznych zadań. Strona fabularna wypada tutaj o niebo lepiej niż oklepana historia ratowania świata przed Arcydemonem z „Początku”. Z drugiej strony, gra jest pełna nietrafionych rozwiązań, uciążliwych błędów i niedoróbek, które skutecznie niwelują niemal wszystkie zalety. Największą wadą nowej odsłony smoczej sagi są dla mnie zdecydowanie zbyt daleko idące uproszczenia, które niemal całkowicie wypaczyły całą erpegową złożoność tytułu. Ogromnym minusem jest dla mnie brak widoku izometrycznego, zręcznościowy model walki, kiepsko zbalansowane poziomy trudności, silna eksploatacja istniejących w grze lokacji, zbyt oczywiste opcje dialogowe oznaczone idiotycznymi symbolami, nijaki styl graficzny, kiepska optymalizacja (DX10 & 11) oraz irytujące błędy techniczne. Jak łatwo widać, w nowym „Dragon Age’u" kuleje przede wszystkim warstwa techniczna oraz cała mechanika rozgrywki. Najbardziej boli jednak niewykorzystany potencjał, bo przy odpowiednich warunkach i braku nacisków ze strony wydawcy, to mogła być jedna z lepszych gier BioWare w historii. Niestety tak się nie stało, a w nasze ręce trafia produkt niedopracowany, który mimo tych wszystkich wad, i tak znajdzie miliony odbiorców na całym świecie, dzięki marketingowej machinie wydawcy. Ocena nowego „Dragon Age’a” jest bardzo problematyczna, bo z jednej strony nowa odsłona smoczej sagi zapewnia kilkadziesiąt godzin ciekawej rozgrywki, ale całość jest tylko cieniem świetnego "Początku" i ma niewiele wspólnego z klasycznymi erpegami z poprzedniej dekady. Gdyby nie bardzo dobra fabuła, końcowa ocena byłaby z pewnością dużo niższa. Miejmy nadzieje, że chłodne przyjęcie „Dragon Age II” ze strony graczy na całym świecie zmusi wydawcę do głębokiej refleksji nad swoim postępowaniem, a następna cześć serii oraz nieuniknione dodatki pójdą w dobrym kierunku i będą przynajmniej tak udane, jak pamiętny „Początek”.