Fragment książki

Goście z zaświatów

Sekretny dziennik Sary Harrison Shea

Fragment przedmowy redaktor Amelii Larkin

Moja ukochana ciocia Sara Harrison Shea została brutalnie zamordowana zimą 1908 roku. Miała trzydzieści jeden lat.

Wkrótce po jej śmierci zebrałam wszystkie spisane przez nią wspomnienia i dzienniki, które udało mi się znaleźć. Ciocia zmyślnie ukryła je w różnych miejscach w domu. Wiedziała, że dla wielu osób mogą być niebezpieczne.

Następny rok poświęciłam edycji i organizowaniu wpisów w taki sposób, żeby można je wydrukować w formie książki. Postanowiłam kuć żelazo, póki gorące, bo szybko odkryłam, że opisana na tych kartkach historia może zmienić wszystko, co wiemy o życiu i śmierci.

Domyślam się, że najważniejsze wpisy – te, które zawierają najbardziej wstrząsające tajemnice i wyznania – znajdują się na ostatnich stronach dziennika, zapisanych ledwie parę godzin przed śmiercią cioci.

Te strony jednak nie zostały odnalezione.

Redagując tekst, starałam się pozostać wierna oryginałowi – nie ubarwiałam go ani nie pozwalałam sobie na zmiany w jego treści.

Historia opowiedziana przez moją ciocię może się zdawać niewiarygodna, ale sądzę, że nie powinniśmy jej traktować jak fikcji. Wbrew powszechnej opinii ciocia cieszyła się doskonałą kondycją psychiczną.

1908

Goście z zaświatów

Sekretny dziennik Sary Harrison Shea

29 stycznia 1908 roku

Miałam dziewięć lat, kiedy po raz pierwszy zobaczyłam śniącego.

To było wiosną, zanim tato odprawił cioteczkę – i zanim odszedł na zawsze mój brat Jacob. Poprzedniej jesieni moja siostra Constance wyszła za mąż i przeprowadziła się do Graniteville.

Buszowałam w lesie niedaleko Czarciej Dłoni, gdzie tato nie pozwalał nam się bawić. Drzewa już zaczęły wypuszczać listki, tworząc nad głową soczyście zielony baldachim. Słońce przygrzewało i w całym lesie unosił się intensywny, ziemisty zapach. Tu i ówdzie pod bukami, klonami i brzozami kwitły wiosenne kwiaty: trójlisty, psiząby i moje ulubione arizemy, zabawne drobne kwiatki skrywające tajemnicę – wyglądały jak maleńkie ambony ze stojącym w środku księdzem, którego widać dopiero, kiedy odchylisz pasiasty daszek. Cioteczka mi to pokazała. Nauczyła mnie też, że można wykopywać ich bulwy i gotować jak rzepę. Właśnie znalazłam jeden z nich i odchyliłam płatek, szukając pod nim malutkiej postaci, kiedy usłyszałam zbliżające się w moim kierunku wolne, miarowe kroki. Był to szelest stóp rozgarniających suche liście i potykających się o korzenie. Chciałam się rzucić do ucieczki, ale sparaliżował mnie strach. Zdążyłam jedynie kucnąć za skałą, gdy ten ktoś wszedł na polanę.

Od razu ją poznałam – to była Hester Jameson.

Tyle że Hester nie żyła od dwóch tygodni – zmarła na tyfus. Poszliśmy z tatą i Jacobem na jej pogrzeb, widziałam, jak ją chowają na cmentarzu za kościołem przy Żurawinowej Łące. Byli tam wszyscy z mojej szkoły w swoich najlepszych niedzielnych ubraniach.

Ojciec Hester, Erwin, prowadził skład konny Jameson’s Tack and Feed Shop. Tego dnia miał na sobie czarny płaszcz z wystrzępionymi rękawami i wciąż wycierał zaczerwieniony nos. Obok stała jego żona Cora Jameson, tęga szwaczka, która posiadała własny warsztat w mieście. Pani Jameson łkała w koronkową chusteczkę. Całym jej ciałem co chwila wstrząsały spazmy i dreszcze.

To nie był pierwszy pogrzeb, w którym brałam udział, ale nigdy przedtem nie widziałam pogrzebu żadnego z moich rówieśników. Najczęściej były to osoby bardzo stare albo bardzo młode. Nie mogłam oderwać wzroku od trumny. Jej rozmiar był dopasowany do dziewczynki takiej jak ja. Wpatrywałam się w drewnianą skrzynię tak długo, aż zakręciło mi się w głowie, i zastanawiałam się, jakie to uczucie być zamkniętym w środku. Tato musiał to zauważyć, bo wziął mnie za rękę, lekko ścisnął moją dłoń i przyciągnął mnie do siebie.

Wielebny Ayers, wtedy jeszcze bardzo młody, powiedział, że Hester jest wśród aniołów. Nasz stary kaznodzieja, wielebny Phelps, był przygarbiony, półgłuchy i nic z tego, co mówił, nie miało sensu – używał wielu strasznych metafor dotyczących grzechu i zbawienia. Jednak kiedy potem przemówił wielebny Ayers, patrząc roziskrzonymi niebieskimi oczami, ogarnęło mnie uczucie, jakby każde słowo kierował bezpośrednio do mnie:

– Ja jestem ten sam. I aż do jego siwizny będę dźwigał. Będę działał, aby nieść i dźwigać, i ocalać.

Po raz pierwszy zrozumiałam słowo Boże, ponieważ to wielebny Ayers je wygłosił. Wszystkie dziewczęta wciąż powtarzały, że jego głos potrafił udobruchać nawet samego diabła.

Epoletnik z czerwonymi skrzydłami zaskrzeczał na pobliskiej leszczynie. Nastroszył czerwone pióra i śpiewał, śpiewał z całej siły, niemal hipnotycznie. Nawet wielebny Ayers przerwał kazanie, żeby zerknąć w jego kierunku.

Pani Jameson padła na kolana, lamentując. Pan Jameson próbował ją podnieść, ale zabrakło mu sił.

Stałam koło taty i trzymałam go za rękę, kiedy ziemia zaczęła zasypywać trumnę biednej Hester Jameson. Hester miała wystające przednie zęby, ale ładną, delikatną twarz. Była najlepsza z całej klasy w arytmetyce. Pewnego razu dała mi na urodziny liścik z kwiatem między kartkami. To był fiołek, zasuszony i doskonale zachowany. „Niech ten dzień będzie dla Ciebie równie wyjątkowy, jak Ty” – napisała idealnym, pochyłym pismem. Włożyłam go do mojej Biblii i przechowywałam przez parę lat, aż się rozsypał w proch albo wypadł – już nie pamiętam.

Teraz, dwa tygodnie po jej własnym pogrzebie, Hester pod postacią śniącego zauważyła mnie w lesie, kiedy chowałam się za skałą. Nigdy nie zapomnę jej wzroku – przerażonych oczu człowieka, który się zbudził ze strasznego koszmaru i jeszcze nie wie, gdzie jest.

Już przedtem słyszałam o śniących. W szkole nawet bawiliśmy się w grę, podczas której jedno dziecko udawało truposza i kładło się w kręgu z fiołków i niezapominajek. Wybrany gracz podchodził i szeptał mu do ucha magiczne słowa, po których truposz wstawał i gonił resztę dzieci. Kogo złapał, ten „umierał” następny.

Możliwe, że z Hester Jameson też bawiłam się w tę grę.

Słyszałam przekazywane szeptem plotki o śniących, których przywoływali z zaświatów pogrążeni w żalu mężowie i żony, ale byłam pewna, że istnieją jedynie w opowieściach, które stare kobiety lubią sobie opowiadać przy maglu albo podczas cerowania pończoch – myślałam, że są jedynie wytworem fantazji, że wymyślono ich dla zabicia czasu albo po to, żeby pod wieczór przepędzić do domów podsłuchujące za oknami dzieci.

Do tego dnia byłam pewna, że Bóg w swej bezgranicznej mądrości nie dopuściłby do powstania tak nienaturalnych istot.

Stałyśmy z Hester niecałe trzy metry od siebie. Jej błękitna sukienka była podarta i uwalana błotem, a włosy w kolorze lnu wyglądały jak strąki. Otaczał ją zatęchły zapach wilgoci i ziemi, ale spod niego przebijało coś jeszcze – gryzący, tłusty swąd spalenizny, jakby ktoś zdmuchnął świecę łojową.

Popatrzyłyśmy sobie w oczy. Chciałam coś powiedzieć, zawołać ją po imieniu, ale zdołałam wykrztusić jedynie zdławiony syk:

– Hss…

Hester uciekła w głąb lasu jak spłoszony królik. Nie mogłam się ruszyć. Musiałam wyglądać żałośnie, rozpłaszczona na skale niczym jakiś glon.

Tymczasem ścieżką wiodącą z Czarciej Dłoni nadbiegła druga postać. Wołała Hester po imieniu.

To była jej matka, Cora Jameson.

Widząc mnie, zatrzymała się. Miała czerwoną z wysiłku twarz i oszalały wzrok. Ciężko dyszała, jej twarz i ramiona pokrywały zadrapania, we włosach widziałam gałązki i suche liście.

– Nikomu ani słowa – powiedziała.

– Ale dlaczego? – zapytałam, wychodząc zza skały.

Popatrzyła prosto na mnie – a właściwie, przeze mnie, jakbym była zakurzoną szybą w oknie.

– Może kiedyś będziesz kochać kogoś tak bardzo, że sama to zrozumiesz, Saro.

Po tych słowach pobiegła za córką w las.

***

Później opowiedziałam cioteczce o tym zdarzeniu.

– Czy to naprawdę możliwe? – zapytałam. – Zmarłych można wskrzesić?

Zrywałyśmy nad rzeką pędy paproci. Jak każdej wiosny, wypełniłyśmy nimi cały koszyk. Potem miałyśmy je zanieść do domu, żeby z nich ugotować gęstą, kremową zupę pełną zerwanych po drodze dzikich przypraw i ziół. Chciałyśmy też sprawdzić sidła – przed dwoma dniami złapał się bóbr i miałyśmy nadzieję, że uda nam się upolować jeszcze jednego. Skóry bobrów były rzadkością i osiągały wysokie ceny. Cioteczka powiedziała mi, że kiedyś były niemal tak pospolite, jak wiewiórki, ale traperzy je wybili i została zaledwie garstka tych zwierząt.

Buckshot kręcił się w pobliżu, węsząc przy ziemi i nadstawiając uszu na każdy najdrobniejszy szelest. Nigdy nie udało mi się ustalić, czy był czystej krwi wilkiem, czy mieszańcem. Był szczeniakiem, kiedy cioteczka go znalazła – wpadł w zastawione przez nią sidła, a przedtem ktoś go postrzelił. Cioteczka zaniosła go do domu, wyjęła z jego ran śrut, pozszywała i wyleczyła. Od tamtej pory nie odstępował jej na krok.

– Miał szczęście, że trafił na ciebie – powiedziałam, kiedy poznałam jego historię.

– Szczęście nie miało tu nic do rzeczy – odparła cioteczka. – Byliśmy sobie przeznaczeni.

Nigdy nie widziałam takiej wierności u żadnego psa – ani u innego zwierzęcia. Rany Buckshota się zagoiły, ale strzał oślepił go na jedno oko, które od tej pory było mlecznobiałe. Cioteczka nazywała je okiem duszy.

– Był tak bliski śmierci, że jednym okiem już zerkał na drugą stronę i tak mu zostało – wyjaśniała.

Uwielbiałam Buckshota, ale nie znosiłam tego mlecznobiałego księżyca, którym zdawał się widzieć wszystko i nic jednocześnie.

Z cioteczką nie łączyły mnie więzy krwi, ale zaopiekowała się mną po śmierci mamy, która zmarła przy porodzie. Nie miałam żadnych wspomnień dotyczących mamy – jedynymi dowodami jej istnienia były: zdjęcie ślubne rodziców, uszyta przez nią kołdra, pod którą spałam co noc, oraz historie opowiadane przez starsze rodzeństwo.

Brat twierdził, że śmieję się tak jak mama. Siostra powtarzała, że mama była najlepszą tancerką w powiecie, czego zazdrościły jej wszystkie dziewczyny.

Rodzina cioteczki przybyła z północy, z okolic Quebec. Jej ojciec był traperem, a matka Indianką. Cioteczka zawsze miała przy sobie nóż myśliwski i nosiła długi płaszcz z jeleniej skóry, ozdobiony kolorowymi paciorkami i kolcami jeżozwierza. Mówiła po francusku i śpiewała piosenki w języku, którego nigdy nie potrafiłam zidentyfikować. Na palcu wskazującym nosiła pierścionek z pożółkłej kości.

– Co tu jest napisane? – zapytałam pewnego dnia, przesuwając palcem po dziwnych literach i symbolach wygrawerowanych na jego powierzchni.

– Że życie to obieg zamknięty – powiedziała.

Mieszkańcy miasta bali się cioteczki, ale strach nie powstrzymywał ich przed odwiedzinami. Przychodzili wydeptaną ścieżką do jej chaty w lesie za Czarcią Dłonią i przynosili pieniądze, miód lub whisky, a w zamian dostawali od niej rozmaite mikstury. Cioteczka trzymała w domu krople na kolkę, herbatę na gorączkę, a nawet niebieski flakonik, który – jak się zarzekała – zawierał eliksir o takiej mocy, że jedna kropla wystarczyła, by dowolny obiekt, którego pragniesz, stał się twój. Znałam cioteczkę wystarczająco dobrze, by w to nie wątpić.

Było jeszcze parę innych rzeczy, które o niej wiedziałam. Nie raz widziałam, jak wcześnie rano wymyka się z sypialni taty, i słyszałam dźwięki dobiegające zza zamkniętych na klucz drzwi, kiedy go odwiedzała.

Znałam ją też wystarczająco dobrze, żeby nie wchodzić jej w drogę. Miała wybuchowy temperament i brakowało jej cierpliwości dla ludzi, którzy nie zgadzali się z jej opiniami. Jeżeli ktoś odmówił zapłaty za jej usługi, szła pod jego dom, rozsypywała wokół czarny proszek z jednego ze swoich mieszków i wygłaszała dziwnie brzmiące inkantacje. Od tej pory na rodzinę dłużnika spadały różne nieszczęścia – choroby, nieurodzaj, a nawet śmierć.

Wrzuciłam do koszyka garść ciemnozielonych pędów.

– Cioteczko, powiedz, proszę, czy zmarli mogą do nas wrócić?

Długo patrzyła na mnie w milczeniu, z pochyloną głową. Jej wąskie, ciemne oczy przewiercały mnie na wylot.

– Tak – odpowiedziała w końcu. – Jest na to sposób. Niewielu o nim wie, ale ci, którzy go znają, przekazują tę wiedzę kolejnym pokoleniom. Sama na pewno nie będę miała dzieci, a ty jesteś najbliższą mi osobą, którą w pewnym sensie mogę nazwać krewną, więc zdradzę ci ten sekret. Napiszę ci wszystko, co wiem o śniących. Potem włożę te kartki do koperty i zapieczętuję woskiem. Schowasz ją i otworzysz dopiero pewnego dnia, kiedy uznasz, że jesteś gotowa.

– Skąd będę wiedziała, że jestem gotowa? – zapytałam.

Uśmiechnęła się, odsłaniając drobne zęby, spiczaste jak u lisa i pokryte brązowymi tytoniowymi plamami.

– Będziesz wiedziała.

Piszę te słowa w tajemnicy, chowając się pod kołdrą. Martin i Lucius myślą, że śpię. Słyszę ich głosy na parterze. Piją kawę i dyskutują o moich rokowaniach. (Obawiam się, że nie są najlepsze).

Wracam myślami, wspominam, jak to wszystko się zaczęło, układam fakty tak, jak się tka kilim. Tyle że mój kilim byłby doprawdy ohydnym, potwornym dziełem!

– Gertie… – Słyszę głos Martina, któremu wtóruje brzęk łyżeczki, kiedy miesza kawę w ulubionym cynowym kubku. Wyobrażam sobie jego ściągnięte brwi i głębokie od zmartwień zmarszczki. Gdy wypowiada to imię, na pewno ma na twarzy ogromny smutek.

Wstrzymuję oddech i wsłuchuję się.

– Czasami tragedia niszczy ludzi – mówi Lucius. – Niektórzy już nigdy się nie podnoszą.

Kiedy zamykam oczy, to nawet teraz wciąż widzę twarz mojej Gertie, czuję na policzku jej lukrowy oddech. Doskonale pamiętam nasz ostatni wspólny poranek i słyszę, jak mówi:

– Ciekawe, czy stopniały śnieg pamięta, że kiedyś był śniegiem.

Martin

12 stycznia 1908 roku

– Zbudź się, Martinie. – Cichy szept niczym łaskotanie po policzku. – Już czas.

Martin otworzył oczy, otrząsając się ze snu o kobiecie z długimi ciemnymi włosami. Coś do niego mówiła. Coś ważnego, czego miał nie zapomnieć.

Obrócił się pod kołdrą. Leżał sam, a druga połowa łóżka, którą zajmowała Sara, była wychłodzona. Usiadł i wytężył słuch. Z drugiego końca korytarza, zza drzwi sypialni Gertie dobiegały głosy i cichy śmiech.

Czyżby Sara znowu spędziła całą noc z Gertie? Taka nadopiekuńczość na pewno nie służy dziewczynce. Czasami obawiał się, że stosunek Sary do Gertie jest nieco… Jakby to nazwać? Niezdrowy. Nie dalej jak w zeszłym tygodniu Sara przez trzy dni nie posyłała Gertie do szkoły, tylko pozwoliła jej zostać w domu i przez cały ten czas ją rozpieszczała – plotła jej warkocze, szyła nową sukienkę, piekła dla niej ciastka, bawiła się z nią w chowanego. Siostrzenica Sary Amelia chciała zaprosić Gertie na weekend. Sara od razu zaczęła szukać wymówek – że Gertie źle znosi rozłąkę, że jest taka delikatna i krucha – ale Martin wiedział, że to raczej ona bała się rozstania. Zdawało się, że Sara zachowuje równowagę psychiczną tylko wtedy, gdy Gertie jest przy niej.

Martin odpędził trapiące go myśli. Wolał się skupić na problemach, które rozumiał i potrafił rozwiązać.

Zgasł ogień i w domu zrobiło się zimno.

Zsunął kołdrę, przerzucił nogi przez krawędź łóżka i włożył spodnie. Jego chroma stopa zwisała bezwładnie niczym kopyto, dopóki nie wsunął jej w but zrobiony na specjalne zamówienie przez szewca w Montpelier. Podeszwy już się zdarły na wylot – Martin wyściełał buty sianem, puchem pałki wodnej i kilkoma warstwami skóry, bezskutecznie próbując zapobiec przenikaniu do środka wilgoci. Brakowało mu pieniędzy na nową parę.

Zaraza wybiła większość ubiegłorocznych plonów. Pieniądze ze sprzedaży ziemniaków do zakładów skrobiowych zwykle pozwalały Martinowi i jego rodzinie przetrwać zimę. Tymczasem jeszcze nie skończył się styczeń, a piwniczka już była niemal pusta – zostało w niej parę gąbczastych ziemniaków i marchwi, kilka dyń i reszta słoików fasolki i pomidorów, które Sara zaprawiła latem, a także trochę solonej wieprzowiny ze świni ubitej w listopadzie (większość mięsa wymienili na suchy prowiant w lokalnym sklepie). Martin powinien jak najszybciej upolować jakiegoś jelenia, żeby nie głodowali. Sara potrafiła dobrze wykorzystać skromne zapasy, przyrządzić obiad z zaciągniętego mlekiem sosu, bułeczek i skrawków solonej wieprzowiny, ale nawet ona nie była w stanie zrobić czegoś z niczego.

– Weź dokładkę, Martin – mówiła, uśmiechając się, kiedy nakładał sobie na bułkę więcej sosu. – Mamy dosyć jedzenia.

Martin kiwał głową i brał drugą porcję. Przez chwilę dawał się ponieść stworzonemu przez Sarę mitowi o obfitości.

– Lubię bułeczki z sosem – mówiła Gertie.

– Wiem, kochanie, dlatego tak często je piekę – odpowiadała Sara.

Raz w miesiącu Sara i Gertie zaprzęgały powóz i jechały do miasta po sprawunki w lokalnym sklepie. Nie kupowały nic nadzwyczajnego, jedynie rzeczy niezbędne do przeżycia – cukier, melasę, mąkę, kawę i herbatę. Abe Cushing pozwalał im brać towar na kredyt, ale w ubiegłym tygodniu wziął Martina na stronę i powiedział, że rachunek niebezpiecznie rośnie i że będą musieli część spłacić, zanim zrobią następne zakupy. Martin poczuł wzbierające w żołądku i wypełniające piersi gorzkie uczucie porażki.

Nerwowym ruchem pociągnął sznurowadła i starannie je związał. Chora stopa już go bolała, a jeszcze nawet nie wstał z łóżka. To przez burzę.

Sięgnął do prawej kieszeni połatanych, wystrzępionych spodni roboczych i wymacał pierścionek, by się upewnić, że wciąż tam jest. Zawsze miał go przy sobie niczym chroniący przed nieszczęściami amulet. Pierścionek ogrzewał jego palce, zdawało się, że promieniuje wewnętrznym ciepłem. Czasami, kiedy był w polu lub w lesie i wiedział, że Sara go nie widzi, ukradkiem wkładał go na mały palec.

Każdej wiosny podczas orki Martin wykopywał z pola tyle kamieni, że można by z nich zbudować silos. Jednak nie zawsze były to kamienie – na północnym poletku poniżej Czarciej Dłoni znajdował też inne rzeczy, dziwne przedmioty.

Potłuczone filiżanki i talerze. Dziecięcą szmacianą lalkę. Strzępy materiału. Zwęglone kawałki drewna. Zęby.

– Ciekawe, czy to ślady po jakiejś dawnej osadzie? A może rodzaj wysypiska? – próbował zgadnąć, pokazując znaleziska żonie.

Oczy Sary pociemniały, potrząsnęła głową.

– Tutaj nigdy nic nie było. – Potem usiłowała go przekonać, żeby wszystko z powrotem pogrzebał. – Postaraj się nie orać tak blisko Czarciej Dłoni. Już lepiej, żeby ten kawałek ziemi leżał odłogiem.

Posłuchał jej rady.

Jednak pewnego dnia dwa miesiące temu znalazł tam pierścionek. Bił od niego blask niczym łuna, którą czasami widywał wokół księżyca.

To był dziwny pierścionek, wystrugany z kości i stary. Bardzo stary. Widniały na nim jakieś znaki, pismo, którego Martin nie znał. Jednak kiedy wziął go do ręki, zdawało mu się, jakby pierścionek niemal mówił do niego, jakby biło od niego pulsujące ciepło. Martin pomyślał, że to znak, że wkrótce los się odmieni.

Zaniósł pierścionek do domu, oczyścił i włożył do aksamitnej sakiewki. Pierwszego dnia świąt Bożego Narodzenia położył ją na poduszce Sary i niecierpliwie czekał, aż Sara się zbudzi. Nigdy nie miał pieniędzy na prawdziwy prezent – taki, na który ona naprawdę zasługiwała, więc nie mógł się doczekać chwili, kiedy zobaczy niespodziankę. Wiedział, że będzie zachwycona. Pierścionek był tak bogato zdobiony, taki delikatny i w pewnym sensie… magiczny. Idealny upominek dla niej.

Oczy Sary rozbłysnęły, kiedy zobaczyła prezent, ale gdy rozwiązała tasiemkę i zajrzała do środka, nagle upuściła sakiewkę, przerażona tak bardzo, że aż drżały jej ręce. Poczuł się tak, jakby jej sprezentował odcięty palec.

– Gdzie to znalazłeś?! – zapytała.

– Na skraju pola, pod lasem. Na litość boską, Saro, o co chodzi?

– Musisz go odnieść i zakopać – powiedziała.

– Ale dlaczego?

– Przysięgnij, że to zrobisz! – zażądała. Oparła dłoń na jego piersi i ścisnęła w garści materiał koszuli. – Teraz!

Wyglądała na przerażoną. Powiedziała to z dziwną determinacją.

– Dobrze, przysięgam – odparł, wkładając pierścionek do woreczka i chowając go w kieszeni.

Nie zakopał go jednak w ziemi. Ukrył go i od tej pory traktował jak swój szczęśliwy talizman.

Wstał teraz, jeszcze raz dokładnie sprawdził, czy pierścionek jest w kieszeni, i podszedł do okna. W bladym świetle świtu zobaczył, że przez całą noc padał śnieg. Czekało go więc odśnieżanie. Musiał też zaprząc konie do walca, żeby ubić śnieg na drodze. Pomyślał, że jeżeli wystarczająco szybko się z tym upora, to weźmie sztucer i pójdzie do lasu na polowanie – na świeżym śniegu łatwiej będzie wytropić zwierzynę, a przy tak grubej śnieżnej pokrywie jelenie na pewno będą się chować w największej gęstwinie. Jeżeli nie jeleń, to może trafi się indyk albo kuropatwa. A nawet zając. Wyobraził sobie minę Sary, kiedy przyniesie świeże mięso. Pocałuje go i powie: „Dobra robota, kochany”. Potem naostrzy najlepszy nóż i weźmie się do pracy, będzie się krzątać w kuchni, nucąc tę melodię, której tytułu Martin nigdy nie pamiętał – brzmiącą smutno, a jednocześnie wesoło. Kiedyś powiedziała mu, że nauczyła się tej piosenki w dzieciństwie.

Pokuśtykał wąskimi schodami do salonu, wygarnął popiół z kominka i rozniecił ogień. Potem napalił pod kuchnią, zwracając szczególną uwagę, żeby nie trzaskać żelaznymi drzwiczkami. Gdyby Sara go usłyszała, od razu zeszłaby na dół. Niech sobie dalej odpoczywa i śmieje się pod ciepłą kołdrą z małą Gertie.

Z głodu Martin poczuł skurcz w żołądku. Wczoraj na kolację był jedynie cienki gulasz, w którym pływały przede wszystkim ziemniaki i parę małych kawałków królika. Użyty do polowania śrut sprawił, że większość mięsa nie nadawała się do jedzenia.

– Nie mogłeś celować w głowę? – utyskiwała Sara.

– Następnym razem ty dostaniesz sztucer – odparł Martin i puścił do niej oko.

Prawdę mówiąc, Sara zawsze strzelała lepiej niż on. Potrafiła też oprawić dowolne zwierzę. Wystarczyło jej parę zręcznych ruchów nożem i już zdejmowała z niego skórę niczym zimowy płaszcz. Tymczasem Martin robił to niezdarnie i za każdym razem psuł dobre skórki.

Włożył wełniany płaszcz i zawołał psa, który leżał zwinięty pod starą kapą w kącie kuchni.

– Chodź, Shep! Dobry piesek.

Shep uniósł wielki, kanciasty łeb, popatrzył na Martina jakby zdziwiony i znowu się położył. Zestarzał się i bieganie po świeżym śniegu już nie sprawiało mu przyjemności. Zdawało się, że u schyłku życia słuchał tylko Sary. Shep był ostatnim jak dotąd psem z długiej linii Shepów – potomków pierwszego Shepa, który pilnował farmy, kiedy Sara była dzieckiem. Ten Shep, tak jak wszystkie przed nim, był duży i smukły. Zdaniem Sary, ojciec pierwszego Shepa był dzikim wilkiem, i patrząc na swojego psa, Martin w to nie wątpił.

Otworzył drzwi i sam poszedł do stodoły. Chciał nakarmić gromadkę zwierząt, które im zostały – dwa konie pociągowe, kościstą krowę i kurczaki – i wybrać jaja na śniadanie, o ile będzie co zbierać. Kury źle się niosły o tej porze roku.

Słońce właśnie wyszło zza wzgórza, a śnieg padał wielkimi, puszystymi płatkami. Brnąc przez świeży puch, który sięgał do połowy łydek, Martin myślał, że w lesie będzie potrzebował rakiet śnieżnych. Nierównymi zakosami pokuśtykał przez podwórko do stodoły, a potem okrężną drogą doszedł pod kurnik. Karmienie kur było jednym z jego ulubionych codziennych obowiązków – lubił, kiedy ptaki witały go gdakaniem i kiedy czuł przyjemne ciepło jaj wybieranych z gniazd. Jakże wiele zawdzięczali kurom, które w zamian wymagały tak mało! Gertie nadała każdej z nich imię – były zatem: Wilhelmina, Wielka Florence, Królowa Reddington i osiem innych, ale Martin nie nadążał za niezwykłymi biografiami, które Gertie im wymyślała. Wcześniej mieli tuzin niosek, lecz w ubiegłym miesiącu jedną porwał lis. W listopadzie Gertie zrobiła dla nich papierowe czapeczki i zaniosła im upieczone przez siebie ciasto kukurydziane. „Urządzamy przyjęcie” – oznajmiła rodzicom, a oni śmiejąc się, patrzyli, jak goni kury i próbuje je przekonać, żeby pilnowały swoich czapek.

Martin wyszedł zza rogu stodoły i nagle serce zamarło mu w piersi, bo na śnieżnej bieli ujrzał szkarłatną plamę. I bezładnie rozsypane pióra.

Lis wrócił!

Martin pospieszył naprzód, sadząc susy i powłócząc w śniegu kaleką stopą. Nietrudno było się zorientować, co się stało – ślady prowadziły do kurnika, wszędzie dookoła były widoczne pióra i plamy krwi, a smuga czerwieni znikała w oddali.

Martin pochylił się i zdjął grubą rękawicę. Krew była świeża, jeszcze nie zamarzła. Obejrzał kurnik ze wszystkich stron. Zobaczył małą wygryzioną w desce dziurę, przez którą lis dostał się do środka. Syknął przez zaciśnięte zęby, zdjął z drzwi skobel i zajrzał do środka. Znalazł jeszcze dwie martwe kury. Żadnych jajek nie było. Reszta kur nerwowo stłoczyła się w najdalszym kącie.

Ruszył szybkim krokiem do domu po sztucer.

Gertie

12 stycznia 1908 roku

– Ciekawe, czy stopniały śnieg pamięta, że kiedyś był śniegiem?

– Nie sądzę, żeby śnieg w ogóle wiele pamiętał – odpowiada mama.

Przez całą noc sypał śnieg, a rano, kiedy wyjrzałam przez okno, wszystko było otulone grubym, puszystym, nieskazitelnie białym kocem, który unicestwił wszystkie detale – odciski butów, drogi, wszelkie znaki obecności człowieka. Tak, jakby świat się odrodził, zupełnie nowy i świeży. Wiedziałam, że dzisiaj nie będzie lekcji, i chociaż uwielbiam pannę Delilah, sto razy wolę zostać w domu z mamą.

Leżymy z mamą wtulone w siebie niczym dwa przecinki. Wiem, co to przecinek, kropka i pytajnik. Panna Delilah mnie nauczyła. Całkiem dobrze mi idzie czytanie niektórych książek. Inne, na przykład Biblia, wciąż są dla mnie niezrozumiałe. Panna Delilah opowiedziała mi też o duszy – o tym, że ma ją każdy człowiek.

– Jest tchnieniem Boga – powiedziała.

Kiedy ją zapytałam o zwierzęta, odparła, że one nie posiadają duszy, ale sądzę, że się myli. Moim zdaniem, wszystko ma duszę i pamięć – tygrysy, róże, a nawet śnieg. I oczywiście stary Shep, który całymi dniami drzemie przy kominku. Ma zamknięte oczy, ale przebiera łapami, bo w swoich snach wciąż jest młodym psem. Jak miałby śnić, gdyby nie miał duszy?

Obie z mamą nakryłyśmy się kołdrą jak namiotem. Panuje pod nią mrok, jakbyśmy znajdowały się głęboko pod ziemią. Jak zwierzątka w norze. Jest nam ciepło i przytulnie. Czasami bawimy się w chowanego – lubię wtedy ukrywać się pod kołdrą albo pod łóżkiem. Jestem mała, więc mieszczę się w ciasnych zakamarkach. Zdarza się, że mama szuka mnie bardzo długo. Moją ulubioną kryjówką jest garderoba rodziców. Lubię dotyk ich ubrań na mojej twarzy i ciele. Czuję się wtedy, jakbym szła przez gęsty las miękkich drzew, które pachną domem – mydłem, dymem drzewnym i balsamem różanym, którego mama od czasu do czasu używa do rąk. W głębi szafy znajduje się luźna deska, którą mogę odchylić i przecisnąć się przez szczelinę. Wychodzi się stamtąd do szafy z bielizną w holu, pełnej zapasowych prześcieradeł, ręczników i kołder. Innym razem lubię zakradać się w przeciwnym kierunku i z szafy obserwować śpiących rodziców. To dziwne, cudowne uczucie, jakbym była duchem, a nie dziewczynką – jedynym zbudzonym domownikiem. Razem z księżycem uśmiechamy się do pogrążonych we śnie rodziców.

***

Teraz mama wyciąga rękę, bierze moją dłoń i pisze na niej palcem wskazującym: G-O-T-O-W-A?

– Nie, mamo – odpowiadam, obejmując jej palce. – Jeszcze chwilę.

Mama wzdycha i przytula mnie mocniej. Ma na sobie znoszoną koszulę nocną z flaneli. Głaszczę opuszkami fałdy miękkiego materiału.

– Co ci się dzisiaj śniło, kochanie? – pyta mama. Jej głos jest miękki i przyjemny jak pościel, w której leżymy.

Uśmiecham się. Chwytam jej dłoń i piszę na niej: N-I-E--B-I-E-S-K-I P-I-E-S.

– Znowu? Jak cudownie! Jeździłaś nim?

Potakuję. Tyłem głowy trafiam w podbródek mamy.

– Dokąd cię zawiózł tym razem?

Całuje mnie w kark. Jej łaskoczący oddech wywołuje falowanie włosków na mojej szyi. Kiedyś powiedziałam pannie Delilah, że na pewno wszyscy jesteśmy w pewnym stopniu zwierzętami, bo nasze ciała są częściowo pokryte sierścią. A ona zaśmiała się i odparła, że to niemądry pomysł. Czasami, kiedy panna Delilah się ze mnie śmieje, czuję się jak małe dziecko, które dopiero zaczyna mówić.

– Zawiózł mnie w odwiedziny do pani z potarganymi włosami, która mieszka w starym spróchniałym drzewie. Ona od dawna nie żyje. Jest jedną z zimowych ludzi.

Czuję, że mama nagle nieruchomieje.

– Zimowych ludzi?

– Tak ich nazywam – mówię, odwracając się do niej. – Ci ludzie są uwięzieni między tutaj a tam, czekają. Ten stan przypomina zimę, kiedy wszystko jest blade, zimne i puste, a im pozostaje jedynie czekanie na wiosnę.

Mama dziwnie na mnie patrzy. Jakby się martwiła.

– Nie przejmuj się, mamo. Pani, z którą się spotkałam, nie jest z tych złych.

– Złych? – Mama wygląda na zdziwioną.

– Czasami się złoszczą. Nie lubią tkwić w zawieszeniu. Chcą wrócić, ale nie wiedzą jak, a im bardziej się starają, w tym większą wpadają złość. Niektórzy po prostu czują się samotni. Chcą tylko z kimś porozmawiać.

Odrzucona kołdra ląduje na łóżku, owiewa mnie zimne powietrze, jakby w moją skórę wbiły się tysiące miniaturowych sopli.

– Czas wstawać! – nakazuje mama głośniej niż to konieczne. – Po śniadaniu i porannych obowiązkach może razem coś upieczemy.

Mama już wstała, wygładza pościel, uwija się jak zaaferowany ptak.

– Ciasteczka z melasą? – pytam z nadzieją.

Lubię te ciastka najbardziej na świecie. Shep też je uwielbia, bo jest już taki stary, że dostaje miskę do wylizania. Tato mówi, że go rozpuszczamy, ale mama twierdzi, że Shep na to zasłużył.

– Tak. A teraz idź, poszukaj taty i sprawdź, czy nie potrzebuje pomocy przy karmieniu zwierząt. Przynieś też parę jaj. Będą nam potrzebne do ciastek. I jeszcze jedno, Gertie… – Przytrzymuje moją twarz tak, że patrzę wprost na nią. Jej jasne oczy błyszczą jak ryby w strumieniu. – Nie opowiadaj swojego snu tacie. W ogóle nie wspominaj przy nim o zimowych ludziach. On tego nie zrozumie.

Energicznie kiwam głową i zeskakuję na podłogę. Dzisiaj jestem mieszkańcem dżungli. Lwem albo tygrysem. Zwierzęciem o ostrych zębach i pazurach, mieszkającym daleko za oceanem, w miejscu, gdzie zawsze jest gorąco. Panna Delilah pokazała nam ilustrowaną książkę ze wszystkimi zwierzętami, które Noe wziął na pokład arki – z końmi, wołami, żyrafami i słoniami. Najbardziej podobały mi się dzikie koty. Mogłabym się założyć, że potrafią bezszelestnie chodzić, skradać się w nocy zupełnie jak ja.

– Grrr – mruczę, wychodząc na miękkich łapach z sypialni. – Uważaj, tato. Nadchodzi największy kot w dżungli. Jest taki duży, że może cię połknąć w całości, aż do ostatniej kostki.

Martin

12 stycznia 1908 roku

Martin znał Sarę od zawsze. Jej przodkowie pochodzili z farmy na skraju miasta, niedaleko grzbietu wzgórza. Ludzie nazywali to miejsce Czarcią Dłonią – na szczycie tkwiły skały w kształcie olbrzymiej dłoni z rozpostartymi palcami. „Przeklęta ziemia” – mówili. „Miejsce, gdzie mieszkają potwory”. Ziemia była tam słaba, sama glina i skały, ale Harrisonowie jakoś wiązali koniec z końcem, wymieniając w mieście skromne płody, które udało im się wyhodować na poletku – ziemniaki i rzepę – na mąkę i cukier. Wszyscy Harrisonowie byli chudzi, skóra i kości, z ciemnymi oczami i włosami, ale Sara się od nich różniła – jej włosy miały kasztanowy połysk, kiedy rozświetlały je refleksy słońca, a w oczach koloru miedzi tańczyły iskierki światła, a nie cienie. Martinowi zdawała się istotą nie z tego świata, jak syrena albo selkie – mityczna postać, o której czytał w baśniach, ale nie wierzył, że istnieje naprawdę.

Matka Sary zmarła przy porodzie. Stary Joseph Harrison sam zajmował się Sarą oraz jej starszymi bratem i siostrą. Sąsiedzi jednak plotkowali, że przychodziła do niego jakaś kobieta. Prała, gotowała, opiekowała się dziećmi. Szeptano, że nawet sypiała z Josephem Harrisonem, przez pewien czas żyła z nim jak żona. Była Indianką, rzadko się odzywała i nosiła ubrania uszyte ze zwierzęcych skór – opowiadali ludzie. Zdaniem niektórych, sama była półzwierzęciem i miała moc, która pozwalała jej zmienić się w niedźwiedzia albo jelenia. Martin pamiętał, że jego ojciec też o niej opowiadał – że mieszkała w chacie za Czarcią Dłonią i że mieszkańcy miasta odwiedzali ją, kiedy ktoś zachorował.

– Kiedy lekarz był bezradny, szedłeś do niej.

Potem coś się stało – miała wypadek, może utonęła? To się zdarzyło mniej więcej wtedy, kiedy zmarł brat Sary. Martin nie pamiętał szczegółów. Po ślubie pytał Sarę o tamte wydarzenia, ale ona tylko pokręciła głową i powiedziała, że coś mu się pomyliło.

– Ludzie lubią gadać, ale to tylko plotki. Mieszkańcy miasta uwielbiają plotki, wiesz o tym równie dobrze jak ja. Mieszkaliśmy tylko z ojcem, Constance i Jacobem. Nie było żadnej kobiety z lasu.

Pewnego dnia w szkole średniej Martin grał na boisku z innymi chłopcami w szklane kulki. Jego starszy brat Lucius był zły, bo Martin chwilę wcześniej wygrał jego ulubioną kulkę, wybijając ją za okrąg – była piękna, w opalizujących kolorach agatu. Lucius nazywał ją Jowiszem. Martin uniósł do oczu swoją zdobycz, myśląc o orbitach i planetach. Nagle do chłopców podeszła Sara Harrison. Słońce odbijało się w jej roziskrzonych oczach tak samo, jak w nowej kulce Martina. W tej chwili zdawała mu się taka piękna, że zrobił jedyną rzecz, która mu przyszła na myśl – podał jej kulkę.

– Nie! – wrzasnął Lucius, ale już było za późno. Sara zamknęła ją w dłoni i się uśmiechnęła.

– Martinie Shea, będziesz moim mężem – powiedziała.

Lucius parsknął śmiechem.

– Odbiło ci, Saro Harrison.

Jednak Sara wypowiedziała te słowa z taką powagą i determinacją, że Martin ani przez chwilę nie wątpił w ich prawdziwość, chociaż wtedy, w otoczeniu kolegów i brata, śmiał się razem z innymi, jakby to był żart. Zresztą ta deklaracja naprawdę brzmiała jak żart – bo czy to możliwe, żeby taka ładna dziewczyna wybrała właśnie jego?

Martin był dziwny – jego ręce zdawały się za długie i wystawały z rękawów, zawsze chodził z nosem w takich książkach jak: Robinson szwajcarski, Wyspa Skarbów albo Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi. Tęsknił za przygodami i wierzył, że w głębi serca jest bohaterem. Niestety, w West Hall nie mieszkali piraci, z którymi można by walczyć, nie było wraków, z których trzeba się ratować. Była jedynie niekończąca się monotonia codziennych obowiązków na farmie – dojenia krów i żęcia siana. Obiecywał sobie, że pewnego dnia zostawi to wszystko – został stworzony do większych wyzwań niż życie na farmie. Ten moment jednak musiał dopiero nadejść. W szkole szło mu słabo, bo zamiast się uczyć – marzył, a tymczasem jego brat Lucius zbierał najlepsze oceny. Lucius był silniejszy, szybszy, dzielniejszy, nawet przystojniejszy. To jego chciały poślubić wszystkie dziewczęta. Cóż takiego więc widziała Sara Harrison w Martinie?

Wtedy jeszcze nie wiedział, że właśnie to był jeden z wielkich talentów Sary – umiejętność odczytywania przyszłości z różnych drobnych znaków, jakby patrzyła przez specjalny teleskop.

– Zostaniesz w West Hall, Martinie – oznajmiła podczas pikniku z okazji Czwartego Lipca, kiedy Martin skończył dwanaście lat.

Większość mieszkańców miasteczka zgromadziła się na trawniku wokół nowo zbudowanej sceny. Niektórzy tańczyli, inni siedzieli na rozłożonych kocach. Lucius stał w pawilonie i grał na trąbce w towarzystwie kilku mężczyzn, którzy tworzyli orkiestrę miejską West Hall. Jesienią miał wyjechać do Burlington – dzięki dobrym ocenom dostał stypendium na uniwersytecie stanu Vermont.

– Skąd ta pewność? – zapytał Martin, zwracając się w kierunku Sary, która usiadła obok.

– Nigdy nie przyszło ci na myśl, że wszystkie przygody, których pragniesz, możesz znaleźć tutaj?

Martin się zaśmiał, a ona uśmiechnęła się wyrozumiale, potem sięgnęła do kieszeni i coś z niej wyjęła – kulkę zwaną Jowiszem.

Włożyła kulkę z powrotem do kieszeni, pochyliła się i pocałowała go w policzek.

– Szczęśliwego Dnia Niepodległości, Martinie Shea.

Właśnie tam i wtedy Martin doszedł do wniosku, że Sara miała rację – że to z nią weźmie ślub i że może, ale tylko może, to ona jest przygodą, do której został stworzony.

– Martin… – szepnęła w noc poślubną. Wplotła palce w jego włosy, jej wargi łaskotały go w lewe ucho. – Pewnego dnia będziemy mieli córeczkę.

Oczywiście jej przepowiednia się spełniła.

Siedem lat później, po stracie trojga nienarodzonych dzieci, a potem synka Charlesa, który zmarł w drugim miesiącu życia, Sara urodziła Gertie. Dziewczynka była malutka – tak drobna, że Lucius nie dawał jej więcej niż tydzień życia.

Brat Martina zdał egzaminy państwowe i wrócił z Burlington, żeby pracować z doktorem Stewartem, który wkrótce przeszedł na emeryturę, więc Lucius został jedynym praktykującym lekarzem w mieście. Lucius zamknął skórzaną torbę lekarską i oparł dłoń na ramieniu Martina.

– Przykro mi – powiedział.

Lucius jednak się pomylił. Gertie przyssała się do Sary i piła mleko, z dnia na dzień nabierając sił. Była ich cudownym dzieckiem. Sara promieniała szczęściem, kiedy śpiące maleństwo leżało na jej piersi, i patrzyła na Martina z uśmiechem, który znaczył, że teraz już wszystko będzie dobrze. Martin też to czuł i wiedział, że żadna przygoda, którą kiedyś chciał przeżyć, nie mogłaby się skończyć bardziej szczęśliwie.

Gertie już nie ssała piersi, ale wciąż była blisko związana z Sarą. Zdawały się nierozłączne i wciąż wypisywały sobie palcami na dłoniach sekretne hasła. Martin czasami miał wrażenie, że wcale nie potrzebują słów, żeby się porozumieć – że czytały sobie nawzajem w myślach. Prowadziły całe dyskusje za pomocą samych spojrzeń, śmiechów i ruchów głową nad stołem podczas kolacji. Od czasu do czasu Martin czuł ukłucie zazdrości. Próbował uczestniczyć w ich sekretach i żartach, ale śmiał się w nieodpowiednich momentach, a wtedy Gertie posyłała mu współczujące spojrzenia. Zrozumiał i w końcu pogodził się z faktem, że między matką i córką istniała szczególna bliskość, więź, której on nigdy nie będzie częścią. Prawdę mówiąc, wierzył, że i tak jest najszczęśliwszym człowiekiem na świecie, mając je za żonę i córkę – czuł się tak, jakby mieszkał z wróżkami albo syrenami, z niesamowicie pięknymi istotami, których nie można w pełni zrozumieć.

Obawiał się jednak, że z powodu śmierci poprzednich dzieci Sara niemal desperacko przywiązała się do Gertie. Bywało tak, że Sara nie pozwalała córce iść do szkoły, na wyrost tłumacząc to katarem albo dziwnie szklistymi oczami.

W najczarniejszych myślach Martin podejrzewał – chociaż nigdy nie wyraził tego głośno – że Sara jego obwinia o śmierć dzieci, które poczęli przed Gertie. Kolejne poronienia niemal wykończyły Sarę – za każdym razem spędzała całe tygodnie w łóżku, płacząc i jedząc ledwo tyle, co kot napłakał. Potem urodził się Charles – silny i zdrowy, z czupryną ciemnych kędziorków i nad wiek mądrą miną dojrzałego człowieka. Pewnego dnia, kiedy wyjęli go z kołyski, okazało się, że jest zimny i nie oddycha. Sara wzięła synka w ramiona i nie wypuszczała do wieczora ani przez cały następny dzień. Kiedy Martin próbował wziąć od niej Charlesa, Sara upierała się, że on żyje.

– Oddycha – powtarzała. – Czuję, że jego serduszko wciąż bije.

Zaniepokojony Martin cofnął się o krok.

– Saro, proszę – powiedział.

– Zostaw nas – warknęła groźnie, mocniej przyciskając do piersi martwe dziecko. Popatrzyła na męża wzrokiem lodowatym i dzikim niczym wściekłe zwierzę.

W końcu musiał przyjść Lucius i zrobić jej zastrzyk uspokajający. Dopiero kiedy zasnęła, mogli wyjąć niemowlę z jej objęć.

Zdaniem Martina, to miejsce – sto dwadzieścia odziedziczonych przez Sarę akrów – było przyczyną śmierci ich dzieci. Nie licząc jej starszej siostry Constance, która wyszła za mąż i przeprowadziła się do Graniteville, Sara była ostatnią z rodu Harrisonów. Martin miał żal do tej skalistej gleby i jałowych pól, na których niemal nic nie chciało rosnąć, i do smakującej siarką wody. Zdawało się, jakby ziemia rzucała wyzwanie wszystkim żywym organizmom.

***

Martin ze sztucerem w ręce brnął przez pole na wschód, ścigając lisa. Z wysiłkiem stawiał stopy, do których przywiązał rakiety z giętego drewna i rzemieni. Jego oddech tworzył obłoczki pary. Buty już przesiąkły, było mu zimno i mokro w stopy. Lisie tropy wiodły prosto do sadu założonego przez dziadka Sary. Drzewa były zaniedbane, rodziły niewiele zdrewniałych, robaczywych, pokrytych plamami owoców.

Sara i Gertie na pewno już wstały i zastanawiają się, dokąd poszedł. Czeka na niego dzbanek kawy i bułeczki w piecu. Jednak najpierw musiał upolować lisa. Chciał udowodnić żonie i córce, że potrafi je chronić – że jest w stanie zlikwidować szkodnika zagrażającego ich bezpieczeństwu. Zabije go, własnoręcznie zdejmie z niego skórę i zaskoczy Sarę tym prezentem. Sara miała głowę na karku, umiała się obchodzić ze skórami, igłami i nićmi. Martin mógł się założyć, że zrobi z futra ciepłą czapkę dla małej Gertie.

Oparł się o pochyłą jabłoń, żeby złapać oddech. Płatki śniegu wirowały dookoła, ograniczając widoczność, więc czuł się dziwnie zdezorientowany. Z której strony był dom?

Usłyszał jakiś dźwięk dobiegający zza pleców – cichy szelest szybko przemykających po śniegu kroków.

Odwrócił się. Nikogo nie było. To tylko wiatr. Przygryzł wargę i dotknął ciepłego pierścionka, który wciąż trzymał w kieszeni.

Dziesięć metrów dalej powykręcana sucha jabłonka nagle się poruszyła. Martin zmrużył oczy dla ochrony przed zacinającym śniegiem i zobaczył, że to wcale nie drzewo, tylko zgarbiona stara kobieta. Miała na sobie ubranie ze zwierzęcych skór, a jej włosy były splątane jak gniazdo węży.

– Halo! – zawołał Martin.

Kobieta odwróciła się, popatrzyła na niego i uśmiechnęła się, odsłaniając spiczaste brązowe zęby. Martin zamrugał i kobieta znowu zmieniła się w drzewo, łagodnie kołyszące się pod ciężarem śniegu.

Spod pnia wyskoczył lis, wciąż z połową kury w pysku. Zatrzymał się i popatrzył na Martina. W jego złocistych oczach migotały refleksy światła. Martin wstrzymał oddech, wycelował sztucer i wziął na cel rudzielca, który uniósł głowę i przyglądał się błyszczącymi jak ogniste kręgi oczami.

Lis dalej go obserwował. Przez chwilę Martinowi zdawało się, że czuje na sobie beznamiętny wzrok Sary, a nie zwierzęcia.

„Martinie Shea, będziesz moim mężem.

Pewnego dnia będziemy mieli córeczkę”.

Martin zamrugał, żeby się pozbyć tego złudzenia – przecież nie miał na celowniku potwora z legend. W dzieciństwie naczytał się tylu książek, że teraz wyobraźnia płatała mu figle.

Lis – już zwyczajny, z normalnymi oczami – zrobił zwrot w miejscu, wypuścił z pyska kurę i czmychnął, gdy Martin pociągnął za spust.

– Cholera! – krzyknął Martin, widząc, że spudłował.

Rzucił się w pościg za lisem. Zauważył świeże smugi krwi na ziemi, a więc jednak go trafił. Pochylił się, chcąc rozgarnąć ślady w śniegu. Na palcach zostały mu czerwone plamy. Uniósł dłoń do warg i posmakował – od cierpko-słonego smaku ślina napłynęła mu do ust. Z bronią gotową do strzału poszedł świeżym tropem przez sad, minął skalisty grzbiet, potem Czarcią Dłoń i zaczął schodzić w kierunku lasu. Ślady krwi były coraz bledsze i rzadsze, odkrywał je co parę kroków. Pozbawione liści, otulone śniegiem buki i klony wyglądały obco. Od godziny lub dłużej przedzierał się przez gęste chaszcze – chłostały go badyle zeszłorocznych malin, a dom oddalał się i oddalał. Las stawał się coraz ciemniejszy. Martin zastanawiał się, czy dobrze zrobił, wypuszczając się podczas śnieżycy w tę pogoń.

– Za późno, żeby zawrócić – powtarzał pod nosem i szedł dalej, chociaż już bolała go stopa.

Niezbyt często pozwalał sobie na wspomnienia o wypadku. Jeżeli już o nim myślał, to tylko w takich chwilach, jak ta – kiedy czuł, że świat się sprzysiągł przeciwko niemu.

Tamtego dnia wyszedł na wzgórze, żeby narąbać drewna na opał. Był przyjemny dzień u schyłku lata mniej więcej rok po ślubie z Sarą. Martin znalazł polanę pełną połamanych drzew, które już dobrze wyschły, więc ciął je na szczapy i ładował na wóz. Pracował całe przedpołudnie, zjadł obiad w domu i wrócił do lasu zadowolony, że już udało mu się zwieźć dużo drewna. Uprzedził Sarę, żeby trzymała dla niego kolację na ogniu, bo zamierza pracować, dopóki nie napełni drugiego wozu albo dopóki nie zrobi się zbyt ciemno. Sara zmarszczyła brwi, ponieważ nie lubiła, kiedy zostawał w lesie po zmroku.

– Nie wracaj za późno – powiedziała.

Praca jednak szła tak dobrze – drugi wóz był niemal pełny – że zapadł wieczór, a Martin wciąż piłował. Bolały go ramiona i plecy, ale to był dobry rodzaj zmęczenia. W końcu nie dało się załadować więcej drewna. Martin pozbierał piły i siekierę, zaprzągł klacz i powoli ruszył w dół zbocza. Jako że było już ciemno, szedł obok, ostrożnie trzymając klacz za uzdę, by omijała kamienie, korzenie i wyboje. Za Czarcią Dłonią zwierzę nagle stanęło.

– Wio, mała! – ponaglił klacz, pociągnął ją za uzdę i lekko trzepnął.

Nie chciała jednak się ruszyć, tylko patrzyła prosto przed siebie, nadstawiając uszu. Cofnęła się o krok i nerwowo zarżała. Martin usłyszał trzask gałązki w ciemności przed nimi. Łagodnie poklepał klacz po szyi.

– Spokojnie, mała – powiedział półgłosem i zrobił krok naprzód, żeby sprawdzić, co ją zaniepokoiło.

Wciąż nie był pewien, co ujrzał tamtego dnia w lesie. Później, kiedy Lucius go o to pytał, Martin twierdził, że nic nie widział, a koń przestraszył się jakiegoś dźwięku.

– Ta stara klacz jest najspokojniejszym zwierzęciem na świecie – skwitował Lucius. – Chyba że to był niedźwiedź. Albo puma. Coś tam musiało być, że tak bardzo spanikowała.

Martin skinął głową, ale nie powiedział ani bratu, ani nawet Sarze, co naprawdę zobaczył – blade, niemal białe stworzenie, jakby sowę, lecz o wiele większe. Siedziało na niskiej gałęzi, a po chwili opadło na poszycie leśne, wydając w locie dziwny, świszczący dźwięk. Wyglądało prawie jak… człowiek. Tyle że żaden człowiek nie jest w stanie poruszać się w taki sposób – przemieszczało się zbyt szybko i płynnie. Ponadto unosił się wokół niego szczególny zapach, potworny odór, jakby spalonego sadła.

Ten widok wystarczył, żeby spłoszyć klacz, która rzuciła się na oślep naprzód, wprost na Martina. Widział ją, wiedział, co powinien zrobić, ale strach sprawił, że myśli zaczęły wirować mu w głowie jak oszalałe i nie potrafił zmusić swojego ciała do ruchu. Jak zahipnotyzowany wpatrywał się w panicznie wytrzeszczone końskie oczy. W końcu rzucił się w bok, ale za późno i nie dość daleko. Klacz go przewróciła i stratowała lewą kość udową, która pękła z wyraźnym trzaskiem. Upadając, Martin uderzył skronią w krawędź głazu, pociemniało mu w oczach i widok się zamazał. Wóz przetoczył się po jego lewej stopie, miażdżąc ją od kostki w dół. Czuł, jak kości kruszą się pod ciężarem koła. Ból był straszliwy, ale zdawał się odległy, jakby to ktoś obcy przeżył wypadek. Za plecami Martina trzasnęła gałązka. Odwrócił się i zanim stracił przytomność, zobaczył kątem oka znikającą w mroku bladą postać.

Wóz rozpadł się w pół drogi do podnóża stoku, a klacz wróciła do stajni, wlokąc za sobą połamane resztki dyszla, przedniej osi i kół. Później Martin się dowiedział, że kiedy Sara to zobaczyła, wzięła latarnię i poszła go szukać.

– Byłam pewna, że zastanę jedynie trupa – wyjawiła po fakcie. – Ledwie się zmusiłam do wejścia na szczyt wzgórza. Nie chciałam na to patrzeć.

Okazało się, że żył, ale stracił przytomność, był połamany i krwawił. Sarze udało się naprędce sklecić nosze z dwóch młodych drzewek i płaszcza Martina, na których mogła go bez niczyjej pomocy sprowadzić ze wzgórza.

Podczas trwającej wiele tygodni rekonwalescencji, kiedy Lucius złożył jego kości najlepiej, jak potrafił, a Sara zmieniała okłady na nodze i stopie, żeby przyspieszyć gojenie, Martin od czasu do czasu dziwił się, w jaki sposób tak drobna kobieta, jak jego żona, zdołała sprowadzić go ze wzgórza.

– Zapewne z pomocą boską – odpowiadała.

***

Martin brnął dalej tropem lisa, chociaż nie był pewien, gdzie się znalazł ani ile czasu minęło. Próbował wypatrzyć słońce, ale padał zbyt gęsty śnieg, a niebo było zbyt szare, żeby się dało cokolwiek dostrzec. Dobrze znał lasy otaczające farmę, bo od lat w nich polował i zbierał chrust albo sok klonowy, lecz tym razem nic nie wyglądało znajomo. Badylowate drzewa przypominały potwory walczące ze sobą o najlepiej oświetlone miejsca w górnych partiach lasu. Gruba, szybko rosnąca warstwa śniegu zacierała wszystkie znane kształty. Martin szedł po śladach, bo tylko ich mógł być pewny, i z ulgą zauważył, że wracają znowu w kierunku skał. Był wycieńczony. Głodny. Bolała go stopa i zaschło mu w gardle. Brał do ust grudy śniegu, ale to nie zaspokajało pragnienia.

Przeciąwszy resztki śladów, które sam wcześniej zostawił, wdrapał się z powrotem na wzgórze. Ślizgał się i zjeżdżał ze stromych ścian, desperacko chwytając się pni topoli i buków, aż w końcu dotarł do Czarciej Dłoni – grupy olbrzymich głazów, które zdawały się sięgać do samego nieba, okryte białą rękawicą świeżego śniegu. Wśród nich, w cieniu palca środkowego, w miejscu, do którego wiodły lisie tropy, śnieg był odgarnięty i odsłaniał szczelinę, której Martin nigdy przedtem nie widział. Ciasne gardło jaskini.

Martin podpełzł na czworakach do wejścia. W środku było tak wąsko, że dorosły człowiek ledwie mógł się przecisnąć, i na pierwszy rzut oka, niezbyt głęboko. Grota przypominała raczej przytulną, małą niszę. Lis oparł się o ścianę, dyszał i chyba myślał, że jest dobrze ukryty w cieniu. Martin się uśmiechnął. Okazało się, że to lisica – trafił ją w lewy bok, a pod wyrwanym fragmentem futra widniała wielka rana. Czuł intensywny metaliczny zapach jej krwi. Miał wrażenie, że całe zwierzę drży, patrząc na niego, jakby czekało.

Uniósł sztucer i skierował lufę w głąb jaskini.

Wycelował w głowę, bo nie chciał zniszczyć skóry.

***

– Gdzie Gertie?!

Martin wyszedł ze stodoły wprost na biegnącą w jego kierunku Sarę. Właśnie oprawił lisa i przybił jego skórę do północnej ściany, żeby wyschła. Zrobił to niezbyt umiejętnie, daleko mu było do talentu Sary, lecz mimo wszystko udało mu się. Był to pewien sukces.

Martin zamrugał, bo po czasie spędzonym w ciemnej stodole oślepiła go biel śniegu.

– Tutaj jej nie ma – powiedział.

Był zmęczony. Przemarznięty. Zniecierpliwiony. Uśmiercenie lisa powinno mu dać satysfakcję, a tymczasem wprawiło go w dziwny nastrój, chyba dlatego, że w ostatecznym rozrachunku walka okazała się nierówna – zwierzę było przyparte do muru, przerażone.

Sara patrzyła na niego dzikim, oszalałym wzrokiem. Nie włożyła płaszcza, stała przed nim w samym swetrze i sukni, trzęsąc się z zimna. Ramiona i włosy pokryły jej zbite grudy śniegu.

– Gdzie byłeś? – zapytała. Badawczo popatrzyła na przemoczone, uwalane błotem spodnie Martina i jego płaszcz poplamiony świeżą krwią.

– Lis wrócił. Zagryzł trzy kury. Wytropiłem go i zastrzeliłem. – Mówiąc to, uniósł wysoko głowę. „Widzisz, do czego jestem zdolny? Umiem bronić naszej własności. Mam duszę bohatera”. – Zdjąłem z niego skórę – dodał. – Pomyślałem, że mogłabyś zrobić z niej czapkę dla Gertie.

Sara wyciągnęła rękę i złapała go za rękaw płaszcza. Jej palce mocno się zacisnęły na wilgotnej wełnie.

– Gertie nie było z tobą?

– Pewno, że nie. Była jeszcze w łóżku, kiedy wyszedłem.

Martin ponad wszystko chciał pójść do domu i przebrać się w suche rzeczy, zjeść śniadanie i napić się gorącej kawy. Drażniła go niechęć Sary do rozstawania się z Gertie choćby na sekundę i te napady paniki, kiedy dziewczynka znikała z pola widzenia na więcej niż pięć minut.

– Wybiegła za tobą, Martin! Zobaczyła cię za oknem, złapała płaszcz i zamierzała cię dogonić. Chciała ci pomóc wybrać jaja.

Martin potrząsnął głową.

– W ogóle jej nie widziałem.

– To było kilka godzin temu. – Migoczące złotymi plamkami oczy Sary wpatrywały się w puste pole. Przez cały dzień sypał śnieg, a wiatr wzbijał chmury białego puchu. Niemożliwe, żeby jakiekolwiek ślady z rana zachowały się aż do tej pory. Martin bezradnie rozglądał się po podwórku. Teraz i w nim wzbierała panika.

Nie sposób było odgadnąć, w którym kierunku oddaliła się dziewczynka.

Martin

12 stycznia 1908 roku

Przez wiele godzin przeczesywali pola i lasy. Śnieżyca trochę zelżała, ale w powietrzu utrzymywał się przenikliwy mróz, a wiatr wiał wściekle, tworząc głębokie zaspy i nadając podwórzu oraz polom wygląd morza ze wzburzonymi falami białego pyłu.

Jak długo dziecko mogło przeżyć w takiej pogodzie? Martin próbował o tym nie myśleć, po prostu przedzierał się przez śnieg, wykrzykując imię Gertie. Cały dzień nic nie jadł, nie wypił nawet szklanki wody. Z rozpaczy ściskało go w żołądku, głowa pękała, a coraz większa panika nie pozwalała mu trzeźwo myśleć. Wiedział, że przede wszystkim musi zachować spokój ze względu na Sarę, żeby ją przekonać, że wszystko się dobrze skończy.

Sara została w domu na wypadek, gdyby Gertie wróciła. Martin jednak wciąż ją słyszał. Jeszcze za granią wzgórza docierało do niego jej rozpaczliwe wołanie: „Gertie! Gertie! Gertie!…” – rozlegało się niczym dziwna pieśń przy wtórze zawodzącego wiatru. Słuch płatał mu figle. Zdawało mu się, że słyszy: „Cierpi, cierpi, cierpi” albo „Strzępi, strzępi, strzępi”.

Dudniło mu w głowie. Ból w chromej stopie pulsował po przejściu wielu kilometrów w niewygodnych rakietach śnieżnych, a każdy krok kończył się poślizgiem. Ani śladu dziewczynki.

Potknął się, ale znowu wstał.

„Cierpi. Cierpi.

Strzępi. Cierpi”.

Martin przypomniał sobie lisa z kurą w pysku.

„Śmierci. Cierpi”.

Pomyślał o swojej córce, która poszła za nim do lasu.

„Śmierci. Gertie”.

Zasłonił uszy dłońmi w grubych rękawicach i upadł na śnieg. Jego zadaniem było zapewnienie rodzinie bezpieczeństwa, a w trudnych chwilach rozwiązywanie problemów. Tymczasem stanowił doprawdy żałosny widok – przemoczony, przemarznięty sprawiał wrażenie człowieka, który sam potrzebuje ratunku.

– Gertie! – krzyknął.

Odpowiedziało mu tylko wycie wiatru.

W końcu wyczerpany i ledwie kuśtykający na bezwładnej lewej stopie ruszył z powrotem w dół wzgórza, w kierunku domu, bo słońce zeszło już bardzo nisko nad horyzont.

Powłócząc nogami w rakietach śnieżnych, zobaczył w oddali, że Sara wyszła ze stodoły. Okryta jedynie lekką chustą drżała z zimna i gorączkowo chodziła po podwórzu. Jej głos zmienił się w chrapliwy skrzek:

– Gertie! Gertie! Gertie!

Jej odsłonięte dłonie zsiniały, a koniuszki palców były obrzękłe i zakrwawione – kiedy Sara się denerwowała, wbijała palce w skórę.

Martinowi przypomniały się te same dłonie rozpaczliwie tulące zimne ciałko małego Charlesa o sinych ustach.

„Czuję, że jego serduszko wciąż bije”.

Wiedział, że gdyby stracili Gertie, jego żona już nigdy nie podniosłaby się po tym ciosie.

Sara zauważyła go i podbiegła. Patrzyła na niego rozszerzonymi, pełnymi nadziei oczami.

– Znalazłeś jakiś ślad?

Martin pokręcił głową. Sara przez minutę przyglądała mu się z niedowierzaniem.

Jej wzrok przypomniał lisicę, która patrzyła na niego oczami o złocistych obwódkach, zanim ją zastrzelił.

– Martin, niedługo zajdzie słońce. Wyprowadź konia i jedź do miasta. Powiedz Luciusowi i szeryfowi Daye, co się stało. Zbierz ludzi do pomocy w poszukiwaniach. Niech wezmą latarnie. Zatrzymaj się koło Bemisów i zapytaj, czy nie widzieli Gertie. Czasami bawiła się z ich córką Shirley.

– Zaraz wyruszę – obiecał. – Wracaj do domu. Rozgrzej się. Wrócę z pomocą.

Był niesamowicie głodny i spragniony. Jednak nie mógł przerwać poszukiwań i iść do domu, nawet po to, żeby się napić. Na pewno nie teraz, kiedy jego córeczka błąkała się gdzieś wśród zamieci. Mógł się zatrzymać przy strumieniu, jadąc do miasta. Przykucnie na brzegu i napije się jak zwierzęta.

– Martin – powiedziała Sara, trzymając go za ręce. – Módl się ze mną. Proszę.

Martin nigdy nie był szczególnie religijny. Sara i Gertie modliły się co wieczór przed snem, ale bez niego. Chodził z nimi w niedzielę do kościoła i słuchał czytań wielebnego Ayersa. Wierzył w Boga, tyle że wątpił, by Bóg go kiedykolwiek wysłuchał. Tyle milionów ludzi modli się co dzień do Niego – niby dlaczego miałby zwrócić uwagę akurat na Martina Shea z West Hall w Vermoncie? Jednak tym razem był zdesperowany, coraz bardziej pozbawiony nadziei, zdjął więc czapkę i pochylił głowę, stojąc w śniegu przed stodołą i mocno trzymając Sarę za dłonie o okrwawionych palcach.

– Boże, proszę – powiedziała schrypniętym głosem Sara. Martin ukradkiem na nią zerknął; miała zaciśnięte powieki, twarz pokrytą plamami i cieknący nos. – Strzeż naszej Gertie. Sprowadź ją z powrotem. To dobra dziewczynka. Mamy tylko ją. Nie pozwól, żeby stała się jej krzywda. Proszę, przyprowadź ją do domu. Jeżeli umrze, to przysięgam, że… – Załamał się jej głos.

– Amen – powiedział Martin, kończąc tę modlitwę.

Sara puściła rękę Martina i poszła ze zwieszoną głową w kierunku domu, poruszając ustami, jakby dalej prowadziła własną rozmowę z Bogiem, targowała się z nim i błagała.

Kiedy Martin otworzył drzwi stodoły, usłyszał głosy zwierząt, które domagały się jedzenia. Nikt nie wydoił krowy. Żałośnie ryknęła, kiedy przeszedł koło jej boksu, ale musiała jeszcze poczekać. Zdjął ze stojaka siodło i niósł je do boksu dla koni. Wtem stanął jak wryty, bo ujrzał coś dziwnego. Serce zabiło mu tak mocno, że poczuł w uszach pulsujący łomot. Siodło nagle stało się bardzo ciężkie, nieporęczne i śliskie od potu.

Lisia skóra zniknęła.

Przed kilkoma godzinami przybił ją do północnej ściany stodoły, żeby wyschła. Potem cofnął się o krok, żeby podziwiać swoje dzieło i wyobrażać sobie czapkę, którą Sara uszyje dla Gertie.

Zmrużył oczy, wpatrując się w pustą ścianę.

Nie była zupełnie pusta.

Nie, coś wisiało na gwoździu. Ta rzecz odbijała ostatnie promienie światła, które wpadały przez okno. Kiedy podszedł, żeby się lepiej przyjrzeć, zachłysnął się powietrzem. Siodło wypadło mu z rąk.

Do ściany z nierównych, szorstkich desek był przybity kosmyk jasnych włosów.

Włosów Gertie.

Martin poczuł, że żołądek podchodzi mu do gardła. Zwymiotował.

Miał wrażenie, jakby jego głowa znalazła się między młotem a kowadłem. Objął ją dłońmi i przycisnął palce do skroni.

Popatrzył w dół i zobaczył krew, którą zachlapał ubranie podczas oprawiania lisa.

– Martin?

Z trudem przełknął ślinę i zobaczył w drzwiach Sarę. Zbliżała się w jego kierunku. Szybko się wyprostował i stanął tak, żeby nie widziała kosmyka.

– Co robisz?

– Ja… przyszedłem po siodło.

Po raz drugi tego dnia zwrócił się do Boga: „Proszę, nie pozwól jej zobaczyć tych włosów”.

Sara nie mogła ich zobaczyć, to byłby dla niej zbyt silny cios. Musiał je jakoś ukryć… wyrzucić do strumienia, żeby porwał je nurt.

– Pospiesz się – powiedziała Sara. – Zaraz się ściemni.

Na szczęście wyszła ze stodoły.

Martin odwrócił się i drżącymi rękami sięgnął po kosmyk włosów skręconych w gruby powróz. Zdjął go z zardzewiałego gwoździa i włożył do kieszeni.

***

Kiedy osiodłał klacz, wyprowadził ją ze stodoły w głęboki śnieg. Czekała go mozolna podróż. Miał nadzieję, że już utwardzono walcem główne drogi.

Tłumaczył sobie, że może jakieś zwierzę wdarło się do stodoły i porwało skórę. Na przykład kojot albo bezdomny pies. Jednak po chwili sięgnął do kieszeni i dotknął pasma włosów. Nie umiał znaleźć wyjaśnienia, jak ta rzecz się znalazła na gwoździu w ścianie.

– Martin?

To znowu Sara – stała na dworze na lewo od otwartych drzwi, kiwała się w przód i w tył i nerwowo skubała skórki wokół paznokci. Miała szalony, dziki wzrok.

– Saro, musisz wejść do środka. Nie jesteś odpowiednio ubrana na taką pogodę.

Sara skinęła głową, odwróciła się w kierunku domu, ale nagle znieruchomiała.

– Martin?

– Słucham.

Poczuł ucisk w gardle. Czyżby jednak widziała kosmyk?

– Chodzi o ten pierścionek.

– Który?

Sara nie patrzyła na niego, tylko na śnieg pod stopami.

– Ten, który znalazłeś w polu. Ten, który chciałeś mi dać na Gwiazdkę. Wiem, że wciąż go masz.

Cały czas wiedziała, że zachował ten pierścionek! Że był zbyt samolubny, żeby go zagrzebać w ziemi tak, jak go prosiła. Teraz wytknęła mu kłamstwo, przyłapała go. Nie wiedział, co powiedzieć.

Oddech Sary tworzył białe obłoczki. Jej twarz była blada, a usta sine z zimna.

– Źle zrobiłeś, biorąc go do domu. Ostrzegałam cię, żebyś nigdy nie podnosił niczego, co tam wykopiesz. Musisz się go pozbyć, Martin. Musisz go oddać.

– Oddać?

– Zanieś go z powrotem na pole i zakop. Tylko w ten sposób możemy odzyskać Gertie.

Martin popatrzył na nią i zamrugał zdziwiony. Na pewno nie mówiła poważnie. Jednak jej mina sugerowała, że wierzy w swoje słowa. Sara zawsze dziwnie reagowała na wszystko, co dotyczyło tamtego pola i lasu – ostrzegała go, żeby uważał, nie orał za blisko skał i pod żadnym pozorem nie podnosił niczego, co wykopie. Jego zdaniem, chodziło o jakieś dawne, przekazywane od pokoleń w jej rodzinie, zabobony. Jednak pomysł, że Gertie zaginęła, bo przywłaszczył sobie znaleziony na polu pierścionek, brzmiał absurdalnie. To bezsens.

– Zrób to teraz, zanim pojedziesz do miasta. Proszę, Martin.

Martin pamiętał, co Lucius powiedział mu po śmierci Charlesa, kiedy Sara przeżywała trudne chwile: „Nie spieraj się z człowiekiem, którego ogarnęło szaleństwo. Kłótnia może jedynie pogorszyć sprawę”.

Martin skinął głową, cmoknął na klacz i ruszył w kierunku pól.

Dotarł do miejsca, w którym znalazł pierścionek – w najdalszym rogu ostatniego pola, tuż pod linią lasu. Zsiadł z konia, odwrócił się i zerknął w kierunku domu. Sara wciąż stała w drzwiach niczym drobny cień i patrzyła na niego.

Zdjął przemoczone rękawice i sięgnął do prawej kieszeni spodni. Pierścionka nie było! Nerwowo próbował go wymacać palcami. Poklepał się po prawej kieszeni. Nic. W lewej kieszeni płaszcza było jedynie parę łusek po nabojach do sztucera. W prawej jego palce znowu dotknęły kosmyka włosów. Wzdrygnął się.

Pierścionek musiał gdzieś być! Przecież rano włożył go do kieszeni. Pamiętał, że tropiąc lisa, dotknął go, żeby sprawdzić, czy jest na miejscu. Był absolutnie pewny, że wtedy miał go w kieszeni.

Sara wciąż patrzyła w jego kierunku z rękami splecionymi na piersi. Lekko kiwała się na wietrze jak źdźbło długiej, suchej trawy.

Mimo zimna pot zlał czoło Martina.

Sięgnął jeszcze raz do prawej kieszeni wełnianego płaszcza, gdzie kosmyk włosów leżał zwinięty niczym miękki wąż.

Uklęknął i zaczął grzebać w ziemi zdrętwiałymi z zimna palcami. Kopał tak długo, aż trafił na warstwę twardego lodu, przez którą nie mógł się przebić. Parę razy kopnął czubkiem buta w lód i kopał dalej. Kiedy stwierdził, że więcej się już nie da, wrzucił kosmyk do zagłębienia i zasypał śniegiem. Wycierając zmarznięte ręce w spodnie, wrócił do drżącej klaczy, która popatrzyła na niego żałosnym wzrokiem.

– Zrobiłeś to? – zapytała Sara, kiedy przejechał koło niej w drodze do miasta.

Potaknął ruchem głowy, ale nie mógł spojrzeć jej w oczy.

– Wracaj do domu i się ogrzej. Przyjadę z pomocą.

Goście z zaświatów

Sekretny dziennik Sary Harrison Shea

13 stycznia 1908 roku

To Clarence Bemis znalazł ją rano niemal dwadzieścia cztery godziny po tym, jak wymknęła się z łóżka, żeby iść z tatą.

Dziesięć po ósmej trzej mężczyźni – Clarence, Martin i Lucius – przyszli do domu, powłócząc w śniegu nogami. Ich twarze nie pozostawiały wątpliwości, jakie mają wieści. Chciałam kazać im odejść. Zaryglować drzwi. Przekonać ich, że zaszła pomyłka – że muszą szukać dalej i nie wracać, dopóki nie przyprowadzą z powrotem mojej dziewczynki całej i zdrowej.

W tej chwili nienawidziłam ich wszystkich – Clarence’a w ogrodniczkach, ze zbyt długimi, potarganymi włosami i ciągnącym się za nim odorem whisky; Luciusa z poważną miną, w dobrych butach i ze starannie przystrzyżonym wąsem; Martina, który utykając, wszedł ze zwieszonymi ramionami i wyglądał jak żałosny wrak człowieka.

„Odejdźcie!” – pragnęłam krzyczeć. „Wynoście się z mojego domu!”.

Chciałam cofnąć czas, żeby znowu trzymać Gertie w ramionach, taką ciepłą i miękką, leżeć z nią pod kołdrą na łóżku.

Martin wziął mnie za rękę i kazał mi usiąść.

– Znaleźliśmy ją – powiedział, a ja zasłoniłam usta, bojąc się, że zacznę wyć z rozpaczy, ale nie wydałam żadnego dźwięku.

Wszyscy trzej stali jak figury lodowe, mnąc w rękach kapelusze i wpatrując się we mnie smutnymi oczami.

***

Przy wschodnim skraju farmy Bemisów znajduje się stara studnia, która wyschła wiele lat temu. Pamiętam, jak poszłyśmy tam z cioteczką, kiedy byłam niewiele starsza niż Gertie. Wrzucałyśmy do niej kamienie i nasłuchiwałyśmy dźwięków, kiedy spadały na dno. Oparłam się o kamienną cembrowinę i próbowałam zajrzeć w głąb, ale było tam zbyt ciemno. Ze studni wydobywał się zapach wilgoci i niemal mogłam sobie wyobrazić chłodny powiew powietrza.

– Jak myślisz, dokąd sięga? – zapytałam cioteczkę.

Uśmiechnęła się.

– Może aż na drugi koniec świata.

– To niemożliwe – odparłam.

– A może… – powiedziała, wrzucając do studni kolejny kamyk – …do zupełnie innego świata.

Wychyliłam się jeszcze bardziej, chcąc się lepiej przyjrzeć, ale cioteczka złapała mnie za sukienkę i pociągnęła z powrotem.

– Ostrożnie, Saro. Bez względu na to, dokąd sięga, nie sądzę, żebyś chciała się tam znaleźć.

Clarence powiedział, że Gertie leżała na dnie, skulona tak słodko, jakby po prostu zasnęła.

– Nie cierpiała – cicho i spokojnie stwierdził Lucius, dotykając mojej dłoni.

Jego dłonie były miękkie i pudrowe, bez żadnego odcisku ani blizny. Asystował przy wyciąganiu Gertie ze studni, a mnie zdawało się kompletnie nie w porządku, że to on był na miejscu, a nie ja. Spuścili na linie Jeremiaha Bemisa, a on zawiązał pętlę wokół jej talii. Zamknęłam oczy. Próbowałam sobie wyobrazić jej drobne ciałko kołyszące się i obijające o łukowate ściany, kiedy wyciągali ją z ciemności.

– To była szybka śmierć – powiedział Lucius, jakby te słowa mogły mnie pocieszyć.

Żadne to jednak pocieszenie, bo nie przestawałam myśleć o kamieniach, które kiedyś wrzucałam do studni – pamiętałam, jak długo trwało, zanim spadły na dno.

Wyobrażam sobie, jak to jest wpaść do studni.

Lecieć i lecieć w dół kamiennego kręgu, prosto w ciemność.

2 stycznia
Czasy współczesne

Ruthie

Płatki śniegu wirowały, dryfowały i kręciły pijackie piruety w świetle reflektorów ciężarówki Buzza. Nabijane ćwiekami opony wgryzały się w śnieg, ale Buzz brał zakręty z taką prędkością, że ślizgały się niebezpiecznie blisko wysokich zasp przy jednopasmowych szutrowych drogach.

– Zgaś światła – powiedziała Ruthie, bo zbliżali się do domu.

Nie chciała, żeby mama odkryła, że znowu wraca po wyznaczonej godzinie. Do diabła, skończyła dziewiętnaście lat! Za kogo mama w ogóle się uważa, wyznaczając jej godziny powrotu do domu?

Ruthie wyciągnęła rękę po butelkę likieru miętowego, którą Buzz trzymał między kolanami, i pociągnęła solidny łyk. Przetrząsnęła kieszenie parki, a kiedy znalazła visine, odchyliła głowę i wpuściła do oczu po trzy krople.

Byli na imprezie w stodole Tracera, gdzie zajmowali się osuszaniem beczki piwa, która ocalała z biby noworocznej. Emily przywiozła zioło i całe towarzystwo skupiło się wokół piecyka naftowego, rozmawiając o tym, że zima jest do niczego, ale wiosną wszystko się odmieni. Rok temu w czerwcu ukończyli szkołę, lecz wciąż tkwili w tym pieprzonym West Hall w Vermoncie – czarnej dziurze w centrum wszechświata. Wszyscy znajomi wyjechali do college’u albo wyprowadzili się do dużych miast w ciepłych stanach – do Miami albo Santa Cruz.

Nie można powiedzieć, że Ruthie się nie starała. Złożyła podania do szkół w Kalifornii i w Nowym Meksyku, które oferowały dobry program na kierunkach związanych z zarządzaniem i administracją, ale matka stwierdziła, że na razie to nie wypali, bo brakuje im pieniędzy.

Zawsze cienko przędli, ledwo wiązali koniec z końcem, sprzedając warzywa i jajka na targu rolnym. Ponadto mama robiła na drutach skarpetki i czapki, które też sprzedawała na targu albo w sklepach z rękodziełem oraz na pokazach na terenie całego stanu. Mama przywiązywała dużą wagę do handlu wymiennego. Nigdy nie kupowali nic nowego, a jeśli jakaś rzecz się zepsuła, raczej ją naprawiali, niż zastępowali inną. Ruthie już dawno się nauczyła, żeby nie prosić o rzeczy, na które ich nie stać. Błagania o jakiś model butów albo kurtki tylko dlatego, że nosiły go wszystkie dzieci w klasie, spotykały się jedynie z nieprzychylnymi spojrzeniami rozczarowanych rodziców, którzy przypominali jej, że ubrania, które nosi, są wystarczająco ładne (nawet jeżeli pochodziły ze sklepu z używaną odzieżą i miały naszywki z imionami innych dzieci).

Mama zdecydowała, że będzie najlepiej, jeśli Ruthie zostanie w West Hall i pójdzie na roczny kurs przygotowawczy organizowany na miejscu. A nawet zaproponowała, że będzie wypłacać jej kieszonkowe w zamian za pomoc przy jajkach. Zadaniem Ruthie miało być prowadzenie ksiąg rachunkowych, codzienne karmienie kur, wybieranie jaj i sprzątanie kurnika.

– Czy jest lepszy sposób nabycia praktyki, jeśli chcesz studiować biznes? – przekonywała mama.

– Sprzedanie kilkudziesięciu jaj na targu rolnym niekoniecznie jest szczytem moich ambicji.

– Zawsze to jakiś początek. Zresztą teraz, kiedy twój ojciec odszedł, przyda mi się pomoc – powiedziała mama. – Za rok będziesz mogła złożyć podanie, gdziekolwiek zechcesz – obiecała. – Pomogę ci w opłatach.

Ruthie próbowała ją przekonać, że istnieją pożyczki studenckie, dotacje i stypendia, do których może się kwalifikować, ale matka nie chciała wypełnić dokumentów, twierdząc, że to jeden ze sposobów, dzięki którym Wielki Brat obserwuje społeczeństwo. Władzy nie wolno ufać nawet wtedy, gdy pożycza studentom pieniądze. To najprostsza droga, by wpaść w macki systemu, którego jej rodzice przez całe życie tak bardzo starali się unikać.

– Wszystko wyglądałoby inaczej, gdyby twój ojciec wciąż był z nami – mówiła matka.

Ruthie wiedziała, że to prawda, chociaż zawsze czuła się niezręcznie, kiedy mama mówiła o nim tak, jakby poszedł na wycieczkę albo specjalnie je zostawił, a nie zmarł na atak serca dwa lata temu. Gdyby tata żył, już byłaby w college’u. Rozumiał ją jak nikt inny i wiedział, jak bardzo chciała się stąd wyrwać. Znalazłby sposób, żeby spełnić jej marzenia.

– Czy to naprawdę taka tragedia? – zapytała mama, głaszcząc Ruth po niesfornych ciemnych włosach. – Chyba wytrzymasz w domu jeszcze przez rok?

„Jasne” – chciała odpowiedzieć Ruth. „Jasne! Jasne! Jasne!”.

Potem jednak przychodził jej na myśl Buzz, który nawet nie złożył dokumentów do żadnego college’u i pracował na złomowisku swojego wujka. To była gówniana praca, ale Buzz zawsze miał pieniądze i znajdował dużo fajnych materiałów do swoich rzeźb – zadziwiających potworów, kosmitów i robotów z zespawanych części samochodowych i zepsutych maszyn rolniczych. Ogród przed domem wujka Buzza był pełen tych dzieł sztuki. Udało mu się nawet trochę zarobić, kiedy sprzedał dwa z nich turystom.

Ruth i Buzz poznali się w ostatniej klasie podczas imprezy na Żurawinowej Łące. Był początek października. To Emily wpadła na pomysł, żeby iść na tę imprezę – bujała się na zabój w chłopaku o imieniu Adam, który ukończył szkołę rok wcześniej, a Emily dowiedziała się, że on też tam będzie. Okazało się, że Adam przyszedł z kuzynem Buzzem, i jakoś tak się stało, że wszyscy czworo oddalili się od ogniska nad stawem i znaleźli się na cmentarzu. Adam i Emily zaczęli się całować pod granitowym krzyżem, a Ruthie, zła na Emily, że ta wciągnęła ją w niezręczną sytuację, próbowała prowadzić niezobowiązującą rozmowę z Buzzem. Buzz powiedział, że jego tata i wujek mieszkają w West Hall, ale on przeprowadził się z mamą do Barre, gdzie chodzi do szkoły. Zapisał się do technikum na kurs naprawy samochodów.

– Samochody są w porządku – powiedział, wzruszając ramionami. Oboje sączyli tanie piwo z plastikowych kubków. – Chyba jestem całkiem niezły w naprawianiu różnych rzeczy. Wzięli mnie na mechanika do zespołu mojego kuzyna Andrew… Wiesz, ściga się przy Thunder Road. Chodzisz na Thunder Road?

Ruthie pokręciła głową i zaczęła się wycofywać, chcąc zostawić Emily i wrócić do ogniska. Nie interesowali jej zakochani w silnikach prymitywi, bez względu na to, jak bardzo byli przystojni.

– Pewno, że nie – powiedział Buzz. – Tak myślałem. A do Czarciej Dłoni? Znasz to miejsce?

Te słowa zaintrygowały Ruthie. Zatrzymała się.

– Mieszkam tam – odparła.

– Bez ściemy? To cholernie dziwne miejsce. Wygląda prawie tak, jakby ktoś specjalnie ułożył te skały, no nie? – Buzz oparł się o pokryty plamami porostów nagrobek. Ruthie wzruszyła ramionami. Nigdy przedtem nie myślała o tym w ten sposób. – Wierzysz w obcych? – zapytał Buzz.

– Masz na myśli ludziki z kosmosu? Hmm… nie.

Buzz zajrzał w głąb swojego kubka.

– Moim zdaniem, te skały pojawiły się właśnie dzięki nim. Wciąż tam chodzę. Prawdę mówiąc, ostatnio pracuję w warsztacie wujka nad rzeźbą na ten temat. Powinnaś przyjść ją zobaczyć.

– Rzeźbę? – zdziwiła się Ruth i znowu podeszła o krok.

Resztę wieczoru spędzili, rozmawiając o sztuce, UFO, zaletach i wadach studiów ekonomicznych, o filmach, które obejrzeli, i o tym, że oboje czują się osaczeni przez członków rodziny, którzy ich kompletnie nie rozumieją. Spacerowali po cmentarzu, odczytując nazwiska i daty na nagrobkach. Próbowali zgadnąć, jakie życie wiedli ci ludzie i jak zmarli.

– Popatrz na ten – powiedział Buzz, gładząc palcami płytę z surowego granitu. – Hester Jameson. W chwili śmierci miała tylko dziewięć lat. Jeszcze dziecko. Smutna historia, nie?

Od tamtego wieczoru byli parą. Pomysł, żeby jeszcze rok z nim zostać, zdawał się Ruthie całkiem w porządku – a może nawet więcej niż w porządku, szczególnie w takich chwilach jak ta, kiedy siedzieli ramię w ramię w kabinie jego pick-upa i upaleni, odizolowani od świata, rozgrzani pędzili przez ciemność, jakby nic ich nie mogło zatrzymać.

– Jak myślisz? Twoja mama już śpi? – zapytał Buzz.

– Mam nadzieję – odparła Ruthie.

– Chyba dostałaby kota.

Ruthie zaśmiała się, słysząc to wyrażenie, ale wiedziała, że Buzz ma rację.

Zresztą nie dotyczyło to tylko jej matki – wszyscy mieszkańcy miasta martwili się, byli spięci i w nocy trzymali dzieci pod kluczem. W pierwszej połowie grudnia szesnastoletnia Willa Luce zniknęła bez śladu, wracając do siebie z odległego o ledwie kilkaset metrów domu koleżanki. Nieco wcześniej znaleziono dwie owce i krowę z poderżniętymi gardłami. Oczywiście wcześniej też zdarzały się tajemnicze zniknięcia. W 1952 roku zaginął chłopiec, którego widziano, kiedy wczołgiwał się do jaskini, ale potem nikt nie mógł znaleźć do niej wejścia. W 1973 roku pewien myśliwy oddalił się od obozowiska i słuch o nim zaginął. Najgłośniejsza była historia z 1982 roku o dziewczynie, która wybrała się z chłopakiem na wycieczkę. Jej młody partner wyszedł z lasu sam – był zakrwawiony i nie można było nawiązać z nim kontaktu. Nie potrafił wyjaśnić, co się stało, więc postawiono mu zarzut morderstwa, chociaż nigdy nie odnaleziono ciała dziewczyny. W końcu orzeknięto, że stracił rozum, i zamknięto go w szpitalu stanowym.

Ludzie nazywali tę okolicę „Trójkątem West Hall”. Szeptano o kultach satanistycznych, o zwyrodniałym mordercy, o drzwiach do innego wymiaru i oczywiście o kosmitach, w których wierzył Buzz i jego koledzy.

Zdaniem Ruthie, wszystkie tego rodzaju teorie były diabła warte. Nie miała pewności, co się stało tamtym zwierzętom, ale domyślała się, że to sprawka jakichś znudzonych smarkaczy. Mały chłopiec i myśliwy zapewne zgubili się w wielkim lesie. Tracisz orientację, robi ci się zimno, więc znajdujesz jakieś cieplejsze miejsce, w które się wtulasz, i zanim się obejrzysz, kojoty rozwlekają twoje kości po okolicy. Studentowi na sto procent odbiło i zabił swoją dziewczynę – to tragiczna historia, ale takie rzeczy się zdarzają.

Jeżeli zaś chodzi o Willę Luce – no cóż, prawdopodobnie tamtego wieczoru ruszyła prosto przed siebie, wyszła na drogę międzystanową, złapała stopa i odjechała byle dalej stąd. Ruthie też zdarzało się snuć takie fantazje. Marzyli o tym wszyscy młodzi mieszkańcy West Hall. Nic ich tu nie trzymało – najmniejszy spożywczak na świecie, brudny sklep żelazny, pretensjonalna księgarnia, droga kawiarnia, antykwariat zagracony odrażającymi, zżartymi przez mole rupieciami i zapyziała sala taneczna, w której najczęściej podstarzałe kobiety grały w bingo, a od czasu do czasu organizowano wesela. Największą atrakcją był cotygodniowy sobotni targ rolny.

Ruthie złapała Buzza za rękę i spletli palce – jego dłonie były szorstkie, pokryte odciskami, wiecznie poplamione czarnymi smarami, bez względu na to, jak często je szorował. Przyjrzała mu się w mdłym blasku wyświetlaczy na desce rozdzielczej – baseballówkę z wizerunkiem obcego nasunął głęboko na zmrużone oczy i wpatrywał się w ośnieżoną drogę. Miał na sobie znoszoną kurtkę roboczą z logo Carhartt, a w jej kieszeniach nosił wszystkie drobiazgi definiujące go jako Buzza: fajki, zapalniczkę, nóż wielofunkcyjny Leathermann, bandanę, małą lornetkę, latarkę punktową i komórkę.

Najbardziej lubiła takie właśnie chwile – kiedy byli sami w pick-upie daleko od domu. Zabierał ją wysoko w góry, żeby wypatrywać UFO. Godzinami stali na szczycie, popijając z termosu kawę zaprawioną alkoholem albo sześciopak piwa Long Trail, a on opowiadał jej, co pewnego dnia zobaczył z przyjacielem Tracerem za farmą Bemisów. Dziwne, migotliwe, pulsujące światło pojawiło się nad skałami, a potem podryfowało nad pole kukurydzy. Po chwili ujrzeli niewielką postać niemal unoszącą się w powietrzu nad łodygami – była blada i zwinna, poruszała się tak szybko i chaotycznie, że nie mogła być człowiekiem.

– Wiem, co widziałem – upierał się Buzz. – To był obcy. Jeden z Szarych. Tracer siedział koło mnie. On też to widział. Stworzenie było drobne, miało może z metr dwadzieścia wzrostu i nosiło powłóczystą szatę, która powiewała za nim, kiedy biegło. Założę się, o co chcesz, że właśnie ono zabiło tamte owce i krowy. Oni prowadzą eksperymenty na zwierzętach, wiesz, spuszczają im krew, z chirurgiczną precyzją usuwają narządy wewnętrzne… Tylko istoty rozumne to potrafią.

Tracer był miłym facetem, ale Ruthie nie mogła zrozumieć, jak ktoś może palić takie ilości marihuany i wciąż w miarę normalnie funkcjonować. Ani przez chwilę nie wątpiła, że po solidnej dawce dymków z fajki wodnej w pick-upie Buzza obaj widzieli małego kosmitę z gatunku Szarych.

A jednak, nawet jeśli historię Buzza można potraktować z przymrużeniem oka, to wokół Czarciej Dłoni i okolicznych lasów narosło wiele upiornych legend i opowieści.