Smok Griaule

"Smok Griaule" to omnibusowe wydanie opowiadań o tytułowym stworzeniu autorstwa Luciusa Sheparda. Omnibusowe, gdyż zamieszczono w nim wszystkie jak dotąd wydane utwory o Griaule'u. Jednocześnie jest to kolejna pozycja z serii Uczty Wyobraźni, której książki znane są w światku fantastów jako jedne z lepszych wydań w tym gatunku ostatnich lat. Czy i tym razem otrzymaliśmy do lektury prawdziwe arcydzieło?

W zbiorze tym znajduje się pięć opowiadań, z których wyłania nam się powoli majestatyczny obraz Griaule'a. Dowiadujemy się, że w pradawnym pojedynku smoka z czarodziejem obaj przeciwnicy byli tak potężni, a ich siły tak wyrównane, że żadna ze stron nie mogła przeważyć szali zwycięstwa na swą korzyść. Ostatnim zaklęciem mag zdołał unieruchomić – zamrozić wręcz – wrogą istotę na wieki; to samo jednak stało się z nim. W ten oto sposób Griaule z ziejącej ogniem straszliwej istoty przemienił się w posąg, który wraz z upływem lat coraz bardziej przypominał element krajobrazu. Aczkolwiek wcale nie stał się przez to mniej groźny, niż był za życia – jego umysł wciąż funkcjonował, a on swoją wewnętrzną magią przez wiek wieków wpływał na ludzi, zataczając coraz szersze kręgi swoich wpływów.

Każde opowiadanie posiada osobny wątek lub kilka, które najczęściej jedynie luźno nawiązują do samego smoka. Jednak, choć on sam pozostaje za kulisami wydarzeń, da się wyczuć, że niemal wszystkie poczynania bohaterów są powodowane wolą Griaule'a. Idealnym skojarzeniem jest tu teatrzyk kukiełkowy, gdzie magiczna istota pociąga za sznurki, kierując zazwyczaj niczego nieświadomymi ludźmi. Jest to wizja przerażająca, a jednocześnie fascynująca, gdyż nigdy wcześniej nie istniał w literaturze tak niearchetypiczny smok. Już samo wykreowanie takiego stworzenia sprawia, że ta książka naprawdę zasługuje na wstąpienie w szeregi dzieł Uczty Wyobraźni.

Ponadto nie jest to tak ściśle książka fantastyczna, ponieważ – choć cała rzecz rozbija się o istotę magiczną – autor czerpie z wielu konwencji literackich. I tak, wśród opowiadań dostrzec można typowy dramat prawniczy, elementy powieści obyczajowej i przygodowej, a gdzieniegdzie nawet są fragmenty rodem z thrilleru. Widać tu wszechstronność autora, a także jego oczytanie, co stanowczo wychodzi jego twórczości na plus.

Mimo tak genialnej i niekonwencjonalnej idei, utwór nie pozostaje bez wad, z których największą jest moim zdaniem narracja. "Smok Griaule" został napisany tak, jakby autor opisywał obrazy – w treści zdecydowanie królują opisy. Są one tak barwne, tak szczegółowe, a przede wszystkim tak długie i częste, że po pewnym czasie stały się dla mnie źródłem rozpaczy, gdyż musiałem się przez nie przebijać, by poznać dalsze losy Griaule'a. Jednak jest to odczucie silnie subiektywne, ponieważ gdy dla jednych, takich jak ja, rozbudowane opisy są nudne i niepotrzebne, dla drugich będą one źródłem największej przyjemności podczas lektury. Choć jest to kwestia gustu – a o gustach podobno się nie dyskutuje – ja jestem zmuszony uznać to za wadę, bo jeszcze nigdy nie spotkałem się z tak męczącą książką pod tym względem.

Przed podsumowaniem muszę napisać kilka słów o wydaniu. Książkę przygotowano niezwykle starannie, w tekście nie zauważyłem ani jednego błędu, a tłumaczenie również stoi na, typowym już dla Uczty Wyobraźni, wysokim poziomie. Wszystko to jednak psuje jeden drobny mankament – brakuje spisu treści! Jest to o tyle denerwujące, że przy tak męczącej książce kilkukrotnie robiłem sobie dłuższe przerwy w lekturze, a gdy później chciałem wrócić do danego fragmentu, musiałem raz za razem przekartkowywać całą książkę.

W sieci już dawno pojawiły się głosy, że jest to bardzo dobra pozycja, genialna tak w idei, jak i w wykonaniu. O ile chętnie bym pogratulował autorowi tego pierwszego, to drugie pozostaje dla mnie raczej kiepskie, in minus. Nie da się jednak zaprzeczyć, że "Smok Griaule" to utwór nietypowy, a przez to fascynujący i zasługujący na przeczytanie. Tak więc, jeśli nie straszne wam przydługie opisy – gorąco polecam!

Dziękujemy wydawnictwu MAG za dostarczenie egzemplarza recenzenckiego.