Might & Magic VI: Mandate of Heaven

Początek zasłużonego dla gatunku cRPG cyklu "Might and Magic" przypadł na rok 1986, kiedy to firma New World Computing wydała pierwszą część serii z podtytułem: "The Secret of the Inner Sanctum". Głównym producentem, aż do końca cyklu, pozostawał John Van Caneghem. Powstało łącznie 9 części. Każda z nich zawierała w sobie elementy fantasy i SF. Pięć pierwszych koncentrowało się na walce z androidem Sheltem. Był on jednym ze Strażników, istot wyznaczonych przez Starożytnych do opieki nad światami po tym, jak Kreeganie przerwali sieć tuneli czasoprzestrzennych. Jego charakter uległ jednak wypaczeniu – obrońca mieszkańców Terry zmienił się w ich największego wroga. Powstrzymać Sheltema miał inny strażnik – Corak. Dobrał do tego celu grupę śmiałków i w części piątej doszło do ostatecznej rozgrywki pomiędzy obydwoma androidami.

Szóstka opowiada już zupełnie inną historię, oczywiście w ramach tego samego uniwersum. Akcja gry toczy się w świecie Enroth, tym samym co w strategiach z cyklu "Heroes of Might & Magic" I – III. W M&M VI zaprezentowane wydarzenia mają miejsce po drugiej części Herosów: królestwo padło ofiarą ataku Demonów – Kreegan, dobry król Roland zaginął. Coraz częściej słyszy się, że źródłem tego całego chaosu jest utrata przez władcę Mandatu Niebios. Plotki te mogą być związane z kultem Baa – nową religią szerzącą się ze zdumiewającą szybkością po całym królestwie. W taki oto świat wkracza czwórka bohaterów, jedynych ocalałych ze Sweet Water – miejscowości, która jako pierwsza padła łupem Kreegan.

Przygoda zaczyna się, co nie jest żadnym zaskoczeniem dla fanów komputerowego RPG, od kreacji drużyny, w tym przypadku czteroosobowej. Gra się tylko ludźmi, dodatkowe rasy dojdą dopiero w VII części (tzn. elfy, krasnoludy, gobliny). Najważniejszą sprawą na początku jest wybór klasy postaci spośród sześciu, jakie oferuje gra. Do drużyny może należeć: wojownik, kleryk, łucznik, czarodziej, druid, paladyn. Od obranej ścieżki zawodowej zależy rodzaj umiejętności, jakie postać otrzyma na starcie, ale również i takich, których potencjalnie nauczy się później – już w czasie gry. Więc taki paladyn będzie mógł władać mieczem i nosić kolczugę, mag zaś nigdy tego nie opanuje. W czasie rozgrywki bohaterowie uczą się nowych zdolności (albo rozwijają już posiadane) u wyspecjalizowanych nauczycieli. Do każdej umiejętności można przydzielić punkty biegłość – po kilka otrzymuje heros przy awansie na następny poziom doświadczenia. Koszt wykupu kolejnego punktu biegłości wzrasta o wartość poziomu, na jaki chcemy ją podnieść, na przykład: posiadając magię ognia na poziomie 8, aby awansować na poziom 9, trzeba wydać 9 punktów biegłości. Opanowanie umiejętności na odpowiednio wysokim poziomie umożliwia jej rozwój u nauczyciela.

W danej dziedzinie można zostać ekspertem albo pójść jeszcze dalej i zostać mistrzem. Wydaje się to pogmatwane, ale to tylko pozór, działa to podobnie do systemu perków znanego z innych gier – dodaje pewne bonusy do umiejętności. Punkty biegłości związane ze zdolnością walki maczugą same z siebie zwiększają szanse bohatera na trafienie oponenta – przy wytrenowaniu umiejętności do poziomu ekspert wpływają także na obrażenia, jakie zadaje bronią, a na poziomie mistrzowskim powiększa się prawdopodobieństwo ogłuszenia przeciwnika. Bohaterowie posiadają także współczynniki odpowiedzialne za ich cechy fizyczne, jak i zdolności mentalne (takie jak: siła, celność, inteligencja etc.). Początkową pulę punktów trzeba rozdysponować pomiędzy członków drużyny i wypada zrobić to z głową – tzn. zwiększając jedynie te cechy, które przydadzą się konkretnemu herosowi, np. opłaca się powiększyć łucznikowi wartość celności, a wojownikowi siły. Warto wziąć pod uwagę, że w czasie gry współczynników u bohaterów w zasadzie się nie rozwija, zwiększyć je można używając magicznego sprzętu lub też wykonując niektóre questy (np. pielgrzymując w konkretnym miesiącu do określonej świątyni). Gdy kreacja drużyny dobiegnie końca, pozostaje tylko wybrać podobiznę dla każdego herosa i nadać mu miano.

Rozgrywka dzieli się na trzy części. W pierwszej drużyna wędruje po mieście zbierając questy, odwiedzając sklepy, zakłady rzemieślników czy też szukając trenera. Czasem można natrafić na postać wartą przyłączenia (zespół można powiększyć o maksymalnie dwie takie osoby), choć nie wspomoże ona bohaterów w bitwie bezpośrednio, to dzięki swojemu doświadczeniu zwiększy poziom niektórych umiejętności towarzyszy. Wygląd budynków z zewnątrz jest trochę dziwny, większość z nich jest przeważnie parterowa, a najwyższe mają co najwyżej tylko jedno piętro, jednakże tekstury, którymi są okryte, sprawiają miłe wrażenie dla oka. Wnętrza zaś prezentują się naprawdę ładnie, w 99% przedstawiają one po prostu przyzwoicie wykonany obrazek, ukazujący pomieszczenie i osobę, którą herosi indagują. A propos dialogu – polega on na użyciu słów-kluczy, takich jak np: "buy', "sale" czy też "quest", po których następuje reakcja osoby zagadniętej. Rozmówca może udzielić odpowiedzi albo też przejść od razu do wykonania wymienionej usługi. Można również wypytać się go o lokalne plotki czy o opinię o konkretnej osobie lub miejscu. Pozostały procent spośród budowli stanowią wejścia do lochów, kanałów, związane zawsze z jakimś questem i można spokojnie założyć, że w środku czeka kilkadziesiąt stworów do ubicia.

Druga część rozgrywki polega na zwiedzaniu mapy i odkrywaniu przez drużynę położeń lochów, osad (z reguły jednej na planszy, choć bywają wyjątki). Krajobraz, jaki można zaobserwować w czasie gry, jest dosyć klasyczny i składa się zielonych terenów, klimatem zbliżonych do strefy umiarkowanej, ośnieżonej północy i pustynnego południa. Planszę urozmaicają wzniesienia, góry, jak też i akweny wodne (rzeki, jeziora, morza). Niestety bezpośredni kontakt z wodą kończy się dotkliwymi obrażeniami dla bohaterów. Dlaczego? Bo tak! Dopiero czar latania lub chodzenia po wodzie pozwala w miarę bezpiecznie pokonać przeszkodę. Wszystkich plansz jest łącznie 15, składają się niczym kafelki w mapę Enroth – długą na 5, szeroką na 3 krainy. Samo zwiedzanie świata zajmuje kilkadziesiąt godzin, z czego lwia część przypada na czyszczenie okolicy z różnego rodzaju paskudztw. Zasada jest taka: im dalej na zachód, tym potwory bywają groźniejsze, więc pacyfikowanie okolicy zabiera więcej czasu. W położonym na południowym-wschodzie New Sorpigal natknąć się można najwyżej na grupę goblinów i kilka band kultystów, zaś w zachodnich lokacjach czekają już dziesiątki smoków, tytanów i innych przepotężnych przyjemniaczków. Fabuła, rzecz jasna, jest tak skonstruowana, że zmusza nas do podróży po wszystkich lokacjach, a ostatnie przygody związane są ściśle z zachodnimi krainami (wiadomo, trzeba przez wszystko przejść). Podróżować pomiędzy planszami można na piechotę – co wymaga zabrania prowiantu na drogę – albo wynajmując jakiś transport: zaprzęg konny lub statek. W tym drugim przypadku pozwala to przeskoczyć po kilka map na raz, no i zaoszczędzić trochę czasu. Warto to wziąć pod uwagę, bo niektóre questy da się ukończyć tylko o konkretnej porze roku, dlatego też trzeba zwracać uwagę na kalendarz.

Trzecia część rozgrywki związana jest z eksploracją podziemi. Mogą to być lochy, jaskinie, rzadziej statki kosmiczne (w końcu seria to SF). Podziemia, choć nie tak skomplikowane jak te z "Daggerfall", są jednak dosyć poplątane, pełne ukrytych pomieszczeń, dźwigni i zagadek utrudniających dalszą drogę. Poza dwoma lokacjami, które dają nieźle w kość, podróż w czeluście Ziemi nie przysparza większych problemów, a przeszkody co najwyżej urozmaicają wędrówkę, czyniąc tym samym zwiedzanie lochów niezłą zabawą. Mowa była tylko o samej podróży, bo trzeba koniecznie wspomnieć, że, podobnie jak było w przypadku powierzchni, podziemne pieczary zamieszkują gotowe do wycięcia stada potworów. Ta czynność bywa nieraz frustrująca, szczególnie w późniejszych lochach, wypełnionych superpotworami. Czasem gra przez to zmienia się w parodię epic fantasy. Bo kto przy zdrowych zmysłach zamknąłby w podziemiach zamku kilkanaście smoków?

Bestiariusz "M&M 6" jest bardzo bogaty i zróżnicowany pod względem rodzajów monstrów do wysieczenia. Zawiera w sobie choćby wspomniane wyżej smoki, ale też i nieumarłych, kultystów, ogry i wiele innego rodzaju przyjemniaczków. Oponenci wyglądają całkiem klimatycznie, dwuwymiarowe bitmapy są dosyć dobrze animowane i wykonano je porządnie. Nie będzie to zaskoczeniem, ale ich design przypomina ten z późniejszego "Heroes of Might & Magic III". Z potworami walczy się w trybie czasu rzeczywistego lub turowego. Można spokojnie żonglować tymi trybami, a nawet jest to konieczne, bo z niewiadomych mi przyczyn, w trybie turowym nie da się przemieszczać drużyny. Bohaterowie stoją jak kołki w miejscu i co najwyżej można obrócić towarzystwo o pełny obwód koła. Takie rozwiązanie sprawia, że pojedynek z przeciwnikiem walczącym na dystans bywa prawdziwym koszmarem, szczególnie, jeśli nasza drużyna składa się z postaci preferujących walkę bezpośrednią. Nieprzyjaciela to się nie tyczy – hula sobie po planszy – oczywiście tyle, na ile pozwalają mu to punkty przypadające na turę. Starcia bywają naprawdę trudne, zmuszają do wykorzystania większości zdolności u wszystkich członków drużyny. Zdarza się trafić na potwory odporne na konkretny typ ataku lub rodzaj magii – warto więc mieć drużynę ze zróżnicowanymi umiejętnościami (leczenie mile widziane!).

Osobno wspomnę o ekwipunku, bo wykonany jest naprawdę świetnie. Każda postać w drużynie ma osobny bagaż, w którym trzyma sprzęt i ze wglądu na swoje gabaryty, źle ułożony, może zapchać plecak. Dlatego dosyć często przeglądajcie pakunki, układając je tak, by zabierały jak najmniej miejsca. Wybrany ekwipunek zakłada się bezpośrednio na bohaterów i widać, że zmiana wpływa na ich wygląd. Rynsztunku jest cała masa, różni się w obrębie typów kształtem i kolorem. Miło jest patrzeć, jak zmienia się on na herosach. W walce wyposażenie dosyć często ulega zniszczeniu albo zużyciu i co jakiś czas (jeśli nikt w drużynie nie opanował odpowiedniej umiejętności) trzeba wracać do miasta, aby je naprawić.

To już w zasadzie informacja historyczna, ale warto o tym wspomnieć: "Might and Magic VI" porzucił charakterystyczny dla serii widok 2D, podobny do tego z cyklu "Eye of The Beholder" i umożliwił poruszanie się w środowisku 3D. Tym samym zniknęło znane z "Word of Xeen" skokowe przesuwanie drużyny po planszy, przywodzące na myśl ruch skoczka w szachach. Od szóstki ekipa bohaterów wędruje płynnie, może rozglądać się w górę i w dół oraz wykonywać pełny obrót. Pomimo zmiany silnika w IX części, taki model wędrówki utrzymał się aż do końca serii.

Jak się już człowiek przyzwyczai do dosyć niewygodnego sterowania (którego nie można zmienić!) i opanuje całą mechanikę – gra staje się cholernie grywalna. Błądzenie po lochach, wykonywanie questów, no i rzecz jasna wycinanie hord przeciwników jest szalenie przyjemne... Przez pierwszą połowę gry. Niestety M&M ze względu na swój rozmiar i powtarzalność wykonywanych czynność staje się w końcu tak monotonne, że nuda ostatecznie niweluje całą miodność. Grę kończy się już wybitnie tylko po to, by nie poszło na marne te 200 godzin, jakie M&M VI zabiera z życia. Nabiłem przy tym jakiś absurdalnie wysoki poziom doświadczenia – 89. Siódemkę stawiam z sentymentu dla serii i tej przełomowej dla cyklu części. Niestety gra, jak i cały cykl, zwyczajnie się zestarzała.