Harry Potter i Insygnia Śmierci – część druga

Ocenianie ostatniej i na dobrą sprawę ósmej z siedmiu części filmowej sagi, nie należy do najłatwiejszych. Zwłaszcza, gdy jest ona adaptacją powieści, która – czy się to komuś podoba, czy nie – na stałe zajęła ważne miejsce w historii światowej literatury. By odpowiedzieć na jak najwięcej pytań, stawianych zarówno przez widzów prezentujących skrajne podejścia do filmu, jak i tych mniej zaangażowanych emocjonalnie, postaram się przedstawić wartość ostatniego "Pottera" w możliwie szerokiej perspektywie.

"Harry Potter i Insygnia Śmierci" to pierwsza i zarazem ostatnia adaptacja dzieła J.K. Rowling, którą podzielono na dwie odsłony. Od razu dało się słyszeć głosy piętnujące twórców za bezczelny "skok na kasę", lecz prawdziwym powodem tego rozdziału była ogromna objętość siódmego tomu powieści, wraz ze wszystkimi pojawiającymi się w niej wątkami i ich rozwiązaniami, których nie dało się zekranizować podczas jednego seansu. Jak się okazuje, zabieg ten podziałał bardzo korzystnie na odbiór "Pottera 7.2", jak pozwolę sobie nazywać go na potrzeby recenzji. W odróżnieniu od części "7.1", dość statycznej, przytłaczająco ponurej, niekiedy usypiającej dla widza, druga połowa "Insygniów Śmierci" jest atrakcyjna od samego początku, zaś walor ten powiększa się z każdą kolejną minutą. Film jest bardzo dynamiczny, spektakularny oraz, jak na dobre kino akcji przystało, konsekwentnie buduje i utrzymuje napięcie od pierwszej do ostatniej sceny. Zgodnie z fabułą książki oraz oczekiwaniami widzów, większość seansu zajmują starcia między Harrym a jego "śmierciożernymi" przeciwnikami, na które składają się pościgi, ucieczki, a także porywające sceny walki o niemal batalistycznym charakterze.

Jeżeli ktoś zachodzi w głowę, dlaczego wbrew kanonicznej regule nie napisałem paru zdań o fabule recenzowanego filmu, zapewne należy do tych, którzy nie czytali ostatniej książki pani Rowling lub też nie widzieli pierwszej odsłony końcowej adaptacji. "Harry Potter i Insygnia Śmierci cz. 2" nie jest filmem przeznaczonym dla tej grupy. Tak jak trzy poprzednie, reżyserowane przez Davida Yatesa, skierowano go do widzów, którzy obejrzeli dotychczasowe części oraz do fanów obeznanych z oryginałem, potrafiących dopowiedzieć sobie treść odnośnie pominiętych lub dodanych scen. Tych, na całe szczęście, nie jest tak wiele i nie deformują obrazu książki, co zdarzało się przy pierwszych trzech filmowych odsłonach serii. Tak właśnie zmieniono nieco wydarzenia w Banku Gringotta, sposób oddziaływania horkruksów na Voldemorta czy jego końcowe starcie z Harrym, ale całość więcej zyskuje, niż traci na takim działaniu. Po raz kolejny widać, że oddanie stanowiska reżysera Yatesowi po "Czarze Ognia" było trafionym pomysłem. Już w "Zakonie Feniksa" przestano udawać, że prezentowana w częściach 1-3 fuszerka stanowi ekranizację powieści i wyszło to na dobre późniejszym produkcjom, w tym także tej najnowszej.

Siłą filmu akcji, którym bez wątpienia jest "Potter 7.2", są w głównej mierze walory techniczne wykonania. Należy więc pochwalić dobre zdjęcia i bardzo dobry montaż, skutecznie dynamizujące akcję. Na wysoką notę zasługuje również dźwięk oraz muzyka Alexandra Desplata, który poradził sobie z nie lada zadaniem, jakim było zastąpienie wielkiego Johna Williamsa. Wiem jednak, że tym, co naprawdę was interesuje, są efekty specjalne, więc nie zwlekam dłużej z ich omówieniem. Przedstawienie bitwy o Hogwart inaczej, niż w sposób powodujący wypadanie gałek ocznych i tryskanie adrenaliny uszami, byłoby niewybaczalną zbrodnią, której twórcy tego filmu na szczęście nie popełnili. I choć dla mnie etap wciskania w fotel i szukania własnej szczęki po ciemnej sali skończył się na "Władcy Pierścieni", to bez wahania stwierdzam, że prezentowane fajerwerki robią wrażenie, za sprawą czego naprawdę warto obejrzeć ostatniego "Pottera" na dużym ekranie.

Zacząłem od chwalenia detali i dodatków, ale najważniejszą rzeczą dla tak długiej, złożonej i wielowątkowej ekranizacji jest gra aktorów. Tutaj sprawy mają się już gorzej, począwszy od epizodycznych kreacji starszych aktorów, po występy odtwórców głównych ról. Bezsprzecznie, najlepszymi bohaterami drugiego planu, zarówno w tej, jak i poprzednich częściach, okazali się Michael Gambon (Dumbledore), Alan Rickman (Snape) oraz Ralph Fiennes (Voldemort). Ten ostatni zyskał moje szczególnie uznanie ograniem dość jednowymiarowej (aczkolwiek wyrazistej) postaci naczelnego straszydła. Mimo bardzo niewielkiej ilości scen z jego udziałem, Fiennes potrafił zagrać więcej i lepiej w kilku ujęciach, niż trójka głównych bohaterów przez dwie i pół godziny, dobrze oddając charakter oraz wężową naturę Voldemorta gestami i ograniczoną mimiką. Trio młodych aktorów, nawet na tle przewijających się w trzecim planie gwiazd, wypada co najmniej blado. Mimo szczerych chęci, nie jestem w stanie uwierzyć, by Daniel Radcliffe w przyszłości wzbił się ponad poziom produkcji pokroju "Zmierzchu" czy komedii romantycznych, w których wyobrażam sobie także Emmę Watson. Rupertowi Grintowi nie wróżę nawet takiej przyszłości. Jedyna z posiadanych przez niego min, świadcząca o niewytrzęsionej ze spodni przez wszystkie części filmu kupie, skutecznie odrzucała mnie od ekranu za każdym razem, gdy pojawiała się na nim jego twarz.

Odnosząc się do sprawy nieco mniej związanej z meritum, pozwolę sobie powydziwiać nad dziwną chorobą, która atakuje oczy widzów oglądających ostatnie superprodukcje. Ten problem natury okulistycznej zwie się seansem w 3D i stanowi apogeum chamstwa i pazerności dystrybutorów. Pomińmy fakt, że trójwymiaru w prawdziwym tego słowa znaczeniu możemy doświadczyć jedynie w kinach pokroju IMaxa, gdzie pływanie z wielorybami i spacery w kosmosie są na porządku dziennym, a w zwyczajnym multipleksie owo 3D ogranicza się do lekko rozmazanego obrazu i męczących oczy okularów. Najbardziej irytuje jednak fakt, że za taką pseudo-atrakcję musimy zapłacić więcej, niż za zwyczajny seans i jest to imperatyw o tyle silniejszy, że projekcji w 2D po zwykłych cenach po prostu nie ma. Rozczarowanie staje się tym większe, że jedynym prawdziwie przestrzennym i "namacalnym" elementem obrazu okazują się... napisy.

Dałem wyraz swemu świętemu oburzeniu, można więc wracać do rzeczy. Podsumowując, "Harry Potter i Insygnia Śmierci – część druga" to film dobry, moim zdaniem drugi co do jakości po "Zakonie Feniksa", który powinien zadowolić zarówno gorących fanów powieści, jak i osoby szukające rozrywki na przyzwoitym poziomie, oceniające całość jedynie przez pryzmat poprzednich adaptacji. Skoro już o nich mowa, można stwierdzić z całą odpowiedzialnością, że w przeciwieństwie do książkowego pierwowzoru, saga "Harry Potter" nie zajmie szczególnie zaszczytnego ani wiekopomnego miejsca w historii kinematografii, co udało się choćby "Władcy Pierścieni". Pomimo 32 milionów dolarów, które "Potter 7.2" już zdążył zarobić, pozostanie po prostu przyzwoicie wykonaną historią w odcinkach oraz średniej jakości adaptacją, głównie za sprawą pierwszej połowy serii. Udany i sensowny zabieg, jakim było stworzenie "Insygniów" w dwóch odsłonach, ukazuje w całej rozciągłości, jak wielkim błędem było przenoszenie prozy Rowling na srebrny ekran. Przy ogromnym budżecie i niezłej obsadzie, na fali "Pottermanii", w bardzo krótkim czasie stworzono bardzo długi film, który jedynie za sprawą ostatnich odsłon zasługuje na miano dobrego. O wiele więcej pożytku, zarówno samej produkcji, jak i literackiemu pierwowzorowi, niesłusznie obśmiewanemu za sprawą "Potterów 1-3", przyniósłby bardzo wysokobudżetowy serial. Wówczas, bez problemu i pośpiechu, zdołano by przedstawić z należytą starannością wszystkie, choć poboczne, to jednak istotne wątki, których zabrakło w recenzowanym obrazie, jak młodość Dumbledora, historia jego przyjaźni z Grindelwaldem i jej związku z Insygniami Śmierci, które ostatecznie nie doczekały się końcowego omówienia.

Przyznam, że po końcowej scenie finałowej walki pozostał mi pewien niedosyt. W świetle spektakularnej bitwy i porywającego tempa akcji, ostatni akt śmiertelnego starcia głównych przeciwników wypadł nie tak świetnie, jak moglibyśmy oczekiwać po wcześniejszych wydarzeniach – czułem się tak, jakby ktoś bezczelnie podwędził mi soczystą wisienkę z samego czubka tortu. Miałem również nadzieję, że twórcy odpuszczą sobie i nam oglądania ostatniego rozdziału książki, który, będąc przeznaczonym dla najmłodszych czytelników, raził banalnością i psuł nastrój całości. Są to jednak moje osobiste i marginalne uwagi odnośnie filmu, który wart jest polecenia i obejrzenia, nawet mimo bandyckiej ceny upaćkanych okularów (wytrzeć ich też nie można, bo jeszcze się rozpadną). Ostatecznie, "Pottera 7.2" oceniam na solidne 7.5 i kiedyś z chęcią obejrzę go ponownie. Ocena całej serii byłaby już jednak niższa.