Fragment książki

Rozdział 1

Żagiel o niezwykłym kształcie został zauważony w Cesarsko-Książęcej Dostrzegalni mniej więcej w południe. Mistrz Roe zanotował pozycję statku względem wieży, a po dwudziestu modlitwach także jego kurs. Potem jednak, jakby nie wierząc własnym oczom, posłał po chłopca obdarzonego najbardziej bystrym wzrokiem.

Zdyszany pomocnik zjawił się dłuższą chwilę potem. Musiał pokonywać skokami nie po dwa, ale po trzy stopnie naraz. A w dodatku schody Dostrzegalni należały do bardzo stromych, z chłopca ściekał pot.

– Na rozkaz, panie. – Rozpaczliwe próby uspokojenia oddechu przyniosły w końcu efekt.

– Patrz tam. – Mistrz ręką wskazał kierunek. – Powiedz mi, co widzisz.

Chłopak przysłonił dłonią oczy, usiłując jak najlepiej wypełnić niecodzienny rozkaz. Ma opisać, co widzi? Dziwne. Z reguły wykorzystywano go do obserwowania, czy nie pojawiają się pierwsze oznaki nadciągającej burzy, czasem do śledzenia rozbitków, ale nigdy do opisywania widoków. Nie zamierzał jednak dyskutować. Wytężył wzrok.

– To bardzo ciężki statek. Takiego układu żagli jeszczem nie widział.

– Jakie one są? – przerwał mu Roe. – Mów, co widzisz.

– Panie... – Chłopak zawahał się na chwilę. – Panie, nie jestem pewien, ale...

– Mów.

– Panie, one są ustawione do linii środka, o tak. – Klasnął, przesuwając jednocześnie dłoń po drugiej dłoni. Nie umiał powiedzieć: „W stanie spoczynku są ustawione równolegle do osi statku, pokrywają się z nią”, ponieważ nie znał tych pojęć ani adekwatnych słów. Musiał pokazać gestem. Mistrz Roe jednak zrozumiał. Zrozumiał też, że takich żagli nie widział dotąd ani razu w swoim długim, poświęconym sprawom morza życiu. Po jaką zarazę komuś były potrzebne żagle zabudowane równolegle do osi? A jednak.

– Co jeszcze?

– One... on... – Chłopak westchnął ciężko. Miał najwyraźniej spore problemy z wysławianiem się. – Ten statek płynie pod wiatr!

Roe wzruszył ramionami. To oczywiste. Wiało od lądu, a obca jednostka zbliżała się coraz bardziej. Jak więc płynęła? Pod wiatr, do ciężkiej zarazy. Tylko niech ktoś wytłumaczy, po co płynącemu do portu sternikowi żagle, skoro mu w mordę wieje?

– Wyrażaj się jaśniej – zganił chłopca.

Ten nie miał pojęcia, co powiedzieć. W końcu zaryzykował.

– Oni nie mają wioseł.

Mistrza zatkało. Dłuższą chwilę walczył o odzyskanie oddechu.

– To jak płyną pod wiatr na samych żaglach? – zapytał, wymuszając na sobie spokój.

– Zwrot! – krzyknął nagle młody obserwator. – Właśnie zrobili zwrot! Płyną do nas zygzakiem.

Roe westchnął ciężko. Odnotował w kronice portowej zmianę kursu tamtej jednostki. Dalej nie rozumiał niczego. Odprawił chłopca, nie chcąc dłużej słuchać jego okrzyków. Na starość w ogóle nie znosił przesadnego hałasu. Praca na wieży Dostrzegalni była więc dla niego ideałem, na który ciężko pracował przez całe życie. Teraz zerknął na dół, na wielki, wspaniały port książęcy. Dzięki młodemu wszyscy już tam pewnie wiedzieli o dziwnym statku, który najwyraźniej zamierzał tu zawinąć. Nie miał na to wpływu. Czuł jednak, że dotknie dzisiaj dziwnej zagadki, z którą to właśnie on będzie musiał sobie poradzić.

W porcie życie toczyło się normalnym rytmem. Dopiero przed zmierzchem ludzie odrywali się od swoich zajęć, żeby zająć się obserwacją. Obcy statek był już widoczny w całej okazałości. Oczywiście dokerów, kupców, zarządców handlowych i spekulantów nic to nie obchodziło. Ale kapitanowie, sternicy, szyprowie kutrów, oficerowie marynarki i wszyscy związani z życiem na morzu gromadzili się, tworząc gęstniejący tłum. Każdy chciał zobaczyć dziwoląga, który płynął pod wiatr.

– Ale cudo! – krzyknął ktoś uczepiony masztu sygnalizacyjnego. – Właśnie robi zwrot.

– E tam, cudo – odezwał się jeden z szyprów. – Widziałem już takie w Negger Bank.

– Tak? To powiedz, jakim sposobem on płynie na nas na samych żaglach? Co?

Szyper najwyraźniej kłamał, opowiadając o swoich doświadczeniach, bo nie potrafił udzielić odpowiedzi.

– Ależ wielki! – ekscytował się ktoś inny, usiłując się wspiąć na stertę towarów zgromadzonych tuż przy nabrzeżu. Zaraz zresztą wywiązała się kłótnia z kupcem o te towary. Nie jedyna. Przybywający ciągle ludzie mieli różne teorie na sposoby nawigacji zbliżającego się dziwadła, a także różne przypuszczenia co do jego przynależności państwowej. Sprzeczka goniła sprzeczkę. Napięcie rosło.

– Wywiesił banderę! – krzyknął ktoś o bystrzejszym wzroku od innych. – Opowiedział się!

– Jakby dwa pasy, biały i czerwony... – rozległy się komentarze.

– A pośrodku coś... jakby ptak?

– Na czerwonym polu. Ptak. Czyj to może być herb? Słyszał ktoś o takim?

– Jaki to ptak? Potwór chyba.

– Jest tu jakiś heraldyk? – donośny głos wybił się nad pozostałe. – Niech powie, czyj to herb: rozplaskany ptak na czerwonym polu, z żółtą plamą na łbie?

Heraldyka jednak w porcie nie było.

– Stanął! – wrzasnął nagle jeden z kapitanów. – Rzuca żagle i kotwicę!

Wszyscy pozostali wytężyli wzrok. Niebywałe! Obcy, przedziwny statek rzuca kotwicę daleko PRZED wejściem do portu. Niesłychane! Po co?! Dlaczego nie wpływa?

– Może ma głębokie zanurzenie? – odezwał się głos rozsądku starego, doświadczonego sternika. – I nie może tu wpłynąć? Albo po prostu nie zna głębokości portu i nie chce ryzykować?

– Brednie, bzdura! Nie wygląda na aż tak obciążony, żeby się przesadnie zanurzyć. Burty widać na sporą wysokość – szybko zakrzyczano jedynego człowieka, który ten dziw żeglarstwa usiłował wytłumaczyć racjonalnie.

Wszyscy wokół obserwowali małe sylwetki w jednolitych mundurach, które radziły sobie ze skomplikowanym olinowaniem statku. Komentowano fakt, że burty i pokład lśnią w promieniach chylącego się ku zachodowi słońca. Z czego są zrobione? Jakiej obróbce poddano drewno, że aż do oślepienia odbija światło? Widok był zupełnie nieprawdopodobny.

– No, szykujcie mi łódkę na jutro – krzyknął jakiś cieśla okrętowy. – Ja se chcę o brzasku obejrzeć te żagle z bliska.

– Ja też! Ja też! Płynę z tobą. – Chętnych na poranną podróż nie brakowało.

– Toż żagle będą zwinięte.

– Po rejach się zorientujemy, jak to robią. – Cieśla w fascynacji pocierał brodę. – A może jak z dobrym winem popłyniemy w dzbanach, to zaproszą na pokład i pozwolą popatrzeć dokładnie?

– E, toż tamci mundury mają, nie wolno im wpuszczać. Bo w ogóle to okręt wojenny, a nie statek jest.

– Patrzcie! – ostry okrzyk przerwał dyskusję.

Na pokładzie obcej jednostki pojawiła się nagle łódka. Tak, pojawiła się to najwłaściwsze określenie. Przedtem jej tam nie było. Dwóch ludzi chwyciło ją i wrzuciło do wody. Tłum na nabrzeżu zamarł. Jak to? Albo tych dwóch to siłacze, o jakich Bogowie nawet nie słyszeli, albo łódka jest nieprawdopodobnie wręcz lekka. A przecież nie może taka być, skoro za moment wsiadły do niej cztery osoby i do tylnej burty przymocowały coś niekształtnego, co z trudem na linach spuszczono im ze statku. To, co wszyscy widzieli, okazało się trudne do uwierzenia, ale najlepsze było jeszcze przed nimi. Łódź ruszyła nagle sama z siebie. Bez pomocy żadnych wioseł, nie mówiąc o żaglu. Sama z siebie. Po długiej chwili do obserwatorów na brzegu dotarł niesiony przez wodę warkot. O Bogowie! Łódź błyskawicznie rosła w oczach. Mniej odważni cofnęli się trochę, kiedy ciągnięta najwyraźniej przez demony łódka błyskawicznie wpływała do portu. Wewnątrz siedziało dwóch mężczyzn odzianych w nieskazitelną czerń, z idealnie białymi czapkami na głowie – znać w nich było wielkich panów. Obok znajdowała się ubrana w jakiś przedziwny strój czarownica z czarną opaską na głowie. Tym hałaśliwym czymś z tyłu zajmował się chyba zwykły marynarz, choć też w nieskazitelnej czerni, to jednak skromniej ubrany. Do obecnych w porcie dotarła właśnie fala smrodu albo skoncentrowanego nieznanego zapachu, która biła od hałaśliwego urządzenia. Warkot zresztą zaraz zmniejszył się znacznie, potem ucichł, a łódź wpłynęła dziobem na piaszczystą łachę, gdzie wyciągano rybackie łodzie i małe stateczki handlowe. Pasażerowie zeskoczyli na piach, ostatni sam jeden bez żadnego wysiłku wyciągnął łódkę na ląd. Niebywałe.

Z tłumu obserwatorów oderwało się kilka osób i pchanych ciekawością ruszyło w stronę przybyszów. Niepotrzebnie zresztą. Okazało się, że tamci doskonale znali miejscowe zwyczaje, bo skierowali się wprost do kapitanatu. Tłum rozstępował się przed nimi w ciszy. Ich mundury budziły podziw, nikt dotąd nie widział tak drobnych i równych splotów nici tworzących materiał. Nikt dotąd nie czuł też zapachów, jakie tamci rozsiewali, idąc. Przypominały trochę zapach korzeni czy pachnideł z dalekich krajów, ale... No dobrze. Nic dziwnego, że pachniała młodziutka czarownica, w końcu to kobieta. Ale mężczyźni? I to tak intensywnie?

Na przywitanie gości z kapitanatu wyszedł sam mistrz Roe. Trudno się dziwić zresztą. Widok był niebywały. Obcy jednak wiedzieli, co robić. Obaj mężczyźni energicznie dotknęli palcami swoich czapek. Nie był to może regulaminowy salut, przybysze robili to po swojemu. Czarownica dygnęła lekko. Mistrz w odpowiedzi skłonił głowę.

– Komandor Krzysztof Tomaszewski, Marynarka Wojenna RP – przedstawił się najważniejszy z przybyszów, a potem wskazał dłonią pozostałych. – Czarownica Kai, porucznik Leszek Siwecki.

– Witam. – Roe poczuł ulgę. Obcy mówił z wyszukanym, perfekcyjnym akcentem. Widać było, że jest człowiekiem kulturalnym, bywałym na dworach i w pałacach. Nie jest więc posłem jakiegoś barbarzyńskiego króla planującego napaść, tylko kimś na poziomie. Wróżyło to brak kłopotów. – Jestem mistrzem Cesarsko-Książęcej Dostrzegalni i administratorem portu.

– Chcielibyśmy wnieść opłaty portowe. Niestety, nie mamy waszych pieniędzy. Czy możemy zapłacić po prostu złotem?

Port był pełen lichwiarzy i spekulantów. Roe pstryknięciem palców wezwał najbliższego, w miarę uczciwego, o imieniu Ores.

– Przyjmiesz od państwa złoto i rozliczysz się z portem?

– Tak, mistrzu. – Ores, węsząc dobry interes, dosłownie rozpływał się w uśmiechach.

– Chcielibyśmy też postawić wartę przy naszej łodzi. Zostaniemy w mieście na noc.

– Oczywiście. – Ponowne pstryknięcie palców i Ores natychmiast krzyknął, że postawi czterech strażników. A to spekulant łapczywy! Wystarczyłby jeden strażnik na pokaz. Skoro łódź znalazła się pod opieką kapitanatu, to żaden złodziej i tak nie miałby do niej dostępu. Obcy jednak najwidoczniej nie liczyli się z wydatkami, bo nie zaprotestowali. Naiwni. Oskubią ich tu naciągacze oferujący usługi i dobra wszelakie.

– I ja mam prośbę – odezwała się czarownica.

– Tak, pani?

– Czy mógłbyś, szanowny mistrzu, zgłosić mój przyjazd w cechu? Bardzo by mi to życie ułatwiło. Mam na imię Kai, szkoła pustynna Danoine, misja specjalna.

Roe skłonił głowę, kryjąc uśmiech. Domyślał się, dlaczego dziewczyna sama nie chciała podejść do cechu czarowników. Pewnie musiałaby tam oddać czarną opaskę i część godności by jej ubyła. Usiłował się nie roześmiać, mówiąc:

– To dla mnie żaden kłopot, młoda pani. Zgłoszę twoje przybycie urzędowo. – Przeniósł wzrok na komandora. – Wielki panie, jaką nazwę twojego okrętu mam wpisać do kronik portowych?

– „Biegnąca z Bogami”, mistrzu.

– Ooo...? – Roe popatrzył na młodego oficera z uznaniem. – Właściwa nazwa dla tak pięknej jednostki.

– Dziękuję. Ale to nie okręt, mistrzu. To jacht pełnomorski.

Tym razem Roe ukłonił się w niemym podziwie nad niewyobrażalnym wręcz bogactwem nieznanego władcy, który przysłał tu swoich oficerów. Jacht tej wielkości? Dużo większy niż niejeden statek handlowy? Ciekawe, czy sama cesarzowa miała jacht porównywalnych rozmiarów.

– Piękny – odparł tylko. – Ores, zajmij się państwem i zaprowadź do miasta!

– Tak, mistrzu. – Spekulant zrozumiał, że to może być jeden z najpiękniejszych dni w jego życiu. Zgiął się w ukłonie i wskazał obcym drogę do wyjścia z portu.

Roe patrzył za nimi długo. Wokół właśnie gruchnęła wieść, że mimo postawionych czterech strażników komuś udało się dotknąć małej łodzi, która leżała niedaleko wyciągnięta na piach. Podobno jej burty były miękkie jak rybi pęcherz wypełniony powietrzem. Mistrz nie ekscytował się jednak plotkami. Pogłębione przez lata doświadczeń zebranych dzięki pracy w porcie przeczucie mówiło mu, że ta wizyta nie należy do zwykłych i nie skończy się jak zazwyczaj. Przybysze przedstawili się jako oficerowie marynarki wojennej. Nie wyglądało to jednak ani na wyprawę szpiegowską, ani poselską, ani, co zupełnie już oczywiste, kupiecką. Kogo więc reprezentowali? To było mniej istotne. Sądząc po niewidzianym tu nigdy systemie ożaglowania, pochodzili z tak daleka, że nazwa kraju pewnie nikomu tu nic by nie powiedziała. Ale najwyraźniej i ta myśl okazała się najgorsza, ich nie za bardzo interesowało, co dzieje się wokół. Kto się tak zachowuje? Kurtuazja, uprzejmość, szastanie pieniędzmi, lecz nie na pokaz, tylko tak... bez zwracania uwagi na drobiazgi. No kto się tak zachowuje? Przecież nie szpiedzy z rozbieganymi oczami, nie czujny zwiad wojskowy, nie posłowie każdym gestem podkreślający godność osoby, którą reprezentują. Tak robią... właściciele gospodarstwa. Ludzki pan chodzi sobie po swoich włościach i tak właśnie robi. Tu rzuci garść brązowych, tu z uprzejmością skłoni głowę służącemu, który dobrze wykonał swą powinność. Kulturalny, ludzki pan nie pluje kmiotom w twarz, on nie żałuje zapłaty. A ci tutaj, przybysze nie wiadomo skąd, tak właśnie się zachowywali. Jakby wszystko wokół od dawna było już ich własnością.

Roe wrócił do kapitanatu i skrupulatnie uzupełnił odpowiednie wpisy w kronikach portowych. A potem wydał kolejny niecodzienny dla niego rozkaz:

– Przynieście tu wina. Dużo!

***

– Podnieś głowę!

Dziewczyna leżąca wewnątrz niewielkiej transportowej klatki poruszyła się lekko. Jeden z konwojentów szturchnął ją swoją długą drewnianą pałką.

– Więzień! Wstać!

Odruchowo poprawiła na sobie łachmany. Potem podniosła się chwiejnie. Kiedy oparła dłoń o kratę, żeby sobie pomóc, dosięgnął jej nowy cios. Nie będzie sobie tu łap o kraty opierała, kurwa jedna. Jak jej chwiejno, to zaraz dostanie porządne oparcie. Już konwojenci o nią zadbają. Jeden ze strażników wsunął do środka gruby kij z zawieszonym na końcu sznurem. Opuścił pętlę na szyję dziewczyny i zadzierzgnął mocno.

– Ręce wystaw!

Dusząca się dziewczyna, chcąc uniknąć dalszego bólu, skwapliwie wysunęła dłonie przez kraty. Na obu nadgarstkach natychmiast zacisnęły się pętle. Po chwili mały, podręczny kołowrót bez trudu uniósł klatkę w górę, a oprawcy, nie narażając się na żadne już niebezpieczeństwo, mogli wejść do środka.

– Spętaj ją! – rozkazał konwojent młodszemu strażnikowi.

Ten przyklęknął szybko. Związał więźniowi obie nogi, ale tak, żeby mogła stawiać przynajmniej drobne kroczki. Sznur podciągnął jeszcze do góry i przymocował do skrępowanych dłoni. Teraz nie mogła już nawet teoretycznie nic im zrobić. Trzymali ją na pętli przymocowanej do kija niczym na wędce.

– Idź! – Ten, który trzymał drąg, szarpnął nim lekko. – I żadnych numerów, bo się sama powiesisz.

Dziewczyna najwyraźniej nie zamierzała robić żadnych numerów. Posłusznie dreptała, gdzie jej kazali. Podduszana walczyła o choć odrobinę oddechu.

– No jazda, jazda! – Konwojent był zbyt doświadczony, żeby szarpać tylko ze złośliwości. Nikt tu nie chciał śmierci więźniów. Ludzie wokół to zawodowcy, a nie sadyści. Dręczyli do upadłego, bo taka była procedura niepozwalająca więźniom nawet zipnąć, żeby nie mieli chęci pomyśleć choćby o próbie przeciwstawienia się konwojentom. Nie męczyli dla przyjemności.

Niewielkiej grupie udało się zejść do piwnic, pokonując wąskie schody z dość dużym trudem. Na szczęście pęta na nogach dziewczyny pozwalały na taki rozstaw nóg, żeby schodzić stopień za stopniem. Na dole jednak jej twarz zaczęła przybierać lekko siną barwę. Lecz na razie nikt nie zamierzał poluźnić pętli na szyi.

Zza wielkiego kontuaru ustawionego przed kratą podniósł się zwalisty mężczyzna.

– No i coście mi tu dzisiaj za gówno przywieźli? – Popatrzył na przybyłych z niesmakiem. – Dezertera?

– Ja tylko towar dostarczam. – Szef konwoju położył na blacie przedmioty, które własnoręcznie musiał znieść do piwnicy. – Pokwituj mi to wszystko.

– A po co? Przecież ją zaraz rozstrzelają.

– Ja nic nie wiem. Ja towar dostarczam, panie Magazynier – ostatnie słowo wypowiedział tak, jakby należało je pisać wielką literą. Lepiej, wypowiedział je z dużą dozą szacunku.

Człowiek nazwany Magazynierem wzruszył ramionami.

– Mówisz: kwitować, ja kwituję. – Wskazał palcem najbliżej leżącą rzecz. – Tylko mi powiedz, co to jest, kochaniutki.

– Jak to co? Karabin.

– No to karabin własnością wojska jest. Niech oni sobie biorą.

– Ale ten może do śledztwa potrzebny? Nie wiem. Dziwny jakiś.

– No ja też takiegom jeszcze nie widział. Ale do jakiego śledztwa? Jak ktoś do mnie trafia, to nie wychodzi. Ani do domciu, ani na żadne śledztwo. Chyba że pod ścianę albo na jakiś szafot.

Konwojenci i strażnik uśmiechnęli się na te słowa. Każdy znał ponurą sławę więzienia zwanego Podziemną Twierdzą.

– No dobra. – Magazynier usiadł i rozpostarł podaną mu kartkę papieru. – Kwituję. Karabin dziwny, sztuk jedna.

– Panie Magazynier... Nie pisz „dziwny”.

– A jaki?

– Jak to będzie wyglądało? Napisz... „normalny”. Albo w ogóle nie pisz. Jak ja te „dziwności” później dowódcy oddam? To nie jest zwrot ogólnoregulaminowy.

Magazynier jednak nie zamierzał wnikać. Problemy z przyjęciem raportu i pokwitowania przez dowódcę konwojenta były prywatną sprawą tamtego.

– A co to jest? – Dotknął gęsim piórem sporej skrzyneczki.

– Naboje chyba. Skąd mam wiedzieć?

Magazynier otworzył wieczko i z niedowierzaniem patrzył na połyskującą w świetle pochodni zawartość.

– Całe z metalu? – Podniósł głowę. Nagle zaczęła go nurtować inna kwestia. – Zaraz! Co wy tu wyrabiacie? Chcecie mi z magazynu arsenał zrobić?!

– Ja tylko wykonuję rozkazy.

Magazynier sapnął ze złością. Przechowywanie broni w więzieniu to przecież głupota. Nie mógł jednak niczego poradzić.

– Dobra – syknął. – Ile jest tych naboi?

– Pięćset pięćdziesiąt.

– Przeliczymy. – Wysypał zawartość skrzynki na blat.

– Zwariowałeś? Jeśli będziesz długo liczył, dziewczyna się udusi.

– Nie szkodzi. Nie kwituję w ciemno.

– Naprawdę jest pięćset pięćdziesiąt. Słuchaj, jeśli to potrwa, szyja jej napuchnie i ciężko będzie zdjąć pętlę.

– Twoja sprawa.

Liczenie odbywało się powoli. Sztuka po sztuce. Okazało się, że nabojów można było pokwitować czterysta dziewięćdziesiąt cztery, a nie pięćset pięćdziesiąt. Magazynier jednak nie wnikał, skąd różnica. Po pierwsze to nie jego sprawa, a po drugie każdy widział, że są z jakiegoś cennego metalu. A poza tym równiuteńkie, lśniące, wykonane z nieprawdopodobną precyzją. Sporą cenę można uzyskać u handlarzy. Nie dziwota, że zginęły po drodze.

– Piszę: nabojów z metalu czterysta dziewięćdziesiąt dwa.

Konwojent ze skwaszoną miną nie protestował za bardzo. Każdy chce mieć jakąś pamiątkę. Mruknął tylko:

– Dobrze, że nie wpisałeś „nabojów dziwnych”.

Magazynier bez słowa podniósł ze stołu następny przedmiot.

– Kurtka w zielono-brązowo-czarne nieregularne ciapki, dziwna.

Konwojenci woleli już nie komentować. Na szczęście z pozostałymi przedmiotami poszło już szybko. Tuleja metalowa ze znaczkami, torba z dwoma pasami do noszenia, sznurowana, kilka drobiazgów. Nareszcie koniec.

Dziewczynie z pewnym trudem zdjęto pętlę. Walcząc o przywrócenie oddechu, opadła na kolana z głową opartą o blat. Miała ciemne plamy przed oczami. Magazynier, o dziwo, nie protestował.

– Imię?

– Shen – wycharczała.

Zwalisty mężczyzna podniósł drewnianą pałkę i sztorcem uderzył ją w wątrobę. Nie z sadyzmu. Po prostu stosował się do procedury. Długie życie nauczyło go, że procedura jest bardzo skuteczna.

– Pełnym zdaniem.

– Kapral Shen, siły specjalne imperium...

Kolejny cios w wątrobę. Zwinęła się z bólu. Przy skrępowanych rękach nie miała się jak zasłonić.

– Jaki kapral? Toż musieli cię zdegradować. Tu się mówi: więzień.

Usiłowała za wszelką cenę nie pozwolić ciału na ucieczkę w omdlenie. Instynktownie czuła, że wtedy będzie jeszcze gorzej.

– Melduje się więzień Shen, proszę pana.

– Proszę pana nadzorcy – poprawił, ale już bez ciosu pałką. Robiła postępy.

– Melduje się więzień Shen, proszę pana nadzorcy!

Magazynier bez słowa opatrzył pokwitowanie zamaszystym podpisem i oddał szefowi konwoju.

– No. Możecie spadać, chłopaki.

***

Rand stał przy swoim kantorku przy oknie i sprawdzał wszystkie meldunki dotyczące tej sprawy.

– Mam tego powoli dość – mówił głośno. – Ktoś tu po prostu gra w grę „Nikt nic nie wie, a jeśli wie, to zaraz ginie”. Psiamać szczególnie zjadliwa.

Aie, prześliczna dziewczyna o jasnych włosach i ogromnych, troszeczkę szklistych oczach, podeszła bliżej i zanotowała na małej kartce:

Jesteś geniuszem, mój panie!

Rand zerknął na podsunięty karteluszek i potwierdzająco skinął głową. Potem wrócił do studiowania papierów.

– Przecież to niemożliwe. Ktoś wysłał korpus na wojnę z potworami. Wojsko wlazło w las i od bardzo długiego czasu ani widu, ani słychu. Nic. Mija dzień po dniu i nic. Żadnego oficjalnego komunikatu, żadnego wyjaśnienia złożonego u pani cesarz. Nic. Jakby się nic nie działo. A zapytani, co z wojskiem w lesie, odpowiadają: wojsko prowadzi tam działania operacyjne. Jakie? Tajne! Ot, co wymyślili. Zatem ile będziemy czekać? Choćby na uznanie klęski korpusu i żałobę?

Wspaniale wymyślone, mój panie, największy z mądrych tego świata – nowa kartka pojawiła się przed oczami młodzieńca. Rand ponownie skinieniem przyznał Aie rację.

– Dlaczego siły specjalne za wszelką cenę pragną ukryć to, co się stało z korpusem? – ciągnął swój monolog. – Boją się kompromitacji? Nie. Kompromitacja dotyczyć będzie przecież imperialnej armii, a nie speckurew. Co więc jest grane? I dlaczego to takie tajne? – Rand podniósł głowę. – Jestem głupi jak but!

Jesteś najmądrzejszy na świecie – Aie podsunęła kolejną kartę.

Tym razem ledwie spojrzał. Dziewczyna przyjęła to jak naganę i napisała jeszcze:

Mądrość twoja nie ma sobie równej. Filozofowie, uczeni i mędrcy wszelkiej maści niegodni są, by buty ci czyścić...

Nie dokończyła, bo złapał ją za rękę. Zrozumiała, że sprawa jest poważna. Aie była co prawda głuchoniema, ale nie głupia. Lubiła wypisywać karteczki sławiące umysł szefa, ponieważ i on to lubił. Potrafiła oczywiście bardzo dobrze czytać z ruchu warg, ale kiedy Rand mówił do siebie, to nie chciało jej się patrzeć na jego twarz. Zresztą z reguły stał odwrócony plecami. Prawdę więc powiedziawszy, sławiła mądrość szefa raczej w ciemno – nie słysząc, o co chodzi.

Lecz Rand rzeczywiście ją lubił. Okazała się jego najlepszym współpracownikiem. Jedynym prawdziwie inteligentnym i odpowiednio wrażliwym. Jedynym, który tak naprawdę czuł ból istnienia i poznał, co to znaczy być innym wśród zwykłych ludzi. A poza tym nikt tak jak ona nie umiał wyciągać od ludzi wszystkiego, co chciałby wiedzieć. Jej wygląd ni to dziewczynki, ni dziecka, litość, jaką budziła swoją nieporadnością spowodowaną kalectwem, wielkie oczy i półotwarte usta przepięknej, niezbyt rozgarniętej sierotki sprawiały, że otwierał się przed nią każdy.

Mało kto z kolei wiedział, że Aie pełniła w służbie Randa także funkcję egzekutora. Nie, nie... Nie tajnego zabójcy, który skrada się po nocy, przenika linię wart i cichcem zabija „tego najważniejszego”. Bez przesady. Przecież była głuchoniema. A to znaczy, że nic nie słyszała, zatem zwiadowca byłby z niej jak z kozła baletnica. Po prostu szef się za to nie chciał chwytać, więc gdy zachodziła potrzeba, sprawę załatwiała Aie, nie tracąc zresztą przy tym niczego ze swojej „niewinności”.

Teraz jednak, czując, że zanosi się na dłuższą dyskusję, odłożyła pióro i plik karteczek, a wzięła tabliczkę i rysik. Usiadła naprzeciw Randa.

Aż tak źle?

– W sensie? – usiłował się domyślić. – Że nic nie wiemy? Beznadziejnie przecież.

Ja nie o tym – pisała szybko i błyskawicznie ścierała kredę, kiedy tylko on zdążył przeczytać. Czy ukrywanie machlojek sił specjalnych jest aż tak ważne?

– Czuję, że coś się szykuje po prostu. – Wstał i zaczął krążyć po ogromnym pokoju o ścianach zajętych przez regały z papierami. Zrozumiał jednak, że w ten sposób straci możliwość prowadzenia dyskusji z głuchoniemą, więc wrócił i na powrót stanął przy swoim kantorku. – Po prostu czuję przez skórę, że stało się coś bardzo dziwnego. Cała akcja, od samego początku tajna jak niewiele rzeczy dotąd, musiała pójść nie tak, jak planowali. Tam musiało się wydarzyć coś niesamowitego.

Myślisz, że napotkały coś, co je zaskoczyło?

– Dobrze zgadujesz. – Skinął głową. – Coś zobaczyły, czegoś się dowiedziały i wryło je w szoku w ziemię, gdzie siedzą do tej pory, nie wiedząc, co można powiedzieć, żeby to zakryć.

A nie sądzisz, że jakiś debil po prostu posłał korpus na zagładę?

– Wszystko jest możliwe, ale aż tak głupi nie są.

A może jednak? Żołnierzy pozabijali i nie ma nawet świadka klęski? A te ze specsił same nie wiedzą, co jest grane.

– Za dużo czasu upłynęło. Za dużo pytań się pojawia. Jeśli korpus przestał istnieć, należy to ogłosić, określić termin i formę żałoby narodowej, opuścić flagi, pozasłaniać pomniki i... Każdy urzędas wie, co robić w takim przypadku. Nawet dzieci w szkółce świątynnej mają wpojone, że w takim wypadku należy śpiewać smutne piosenki!

A jeśli nie są pewni zagłady? Może po prostu czekają? Albo posłali kogoś, żeby sprawdzić, co się stało?

– Zaćmiło cię? – Westchnął ciężko. – Powiedz mi, jak długo może działać korpus w lesie, całkowicie odcięty od zaopatrzenia?

Mogły dotrzeć do twierdzy, warunki się zmieniły, więc okopały się wokół i jakimiś tam zapasami dysponują.

Zaczął się śmiać.

– Przeliczyłem to wielokrotnie.

A jeśli tylko resztki korpusu dotarły do twierdzy? Wtedy nawet i skromne zapasy mogą wystarczyć.

– Mówię ci, że przeliczyłem to w różnych wariantach. To niemożliwe, żeby ktoś z naszych w lesie jeszcze żył. Zresztą znam wszystkie rozkazy, które otrzymała armia. Nie było tam nic na temat trwania w twierdzy czy wokół niej. W razie totalnej klapy garnizon miał się połączyć z niedobitkami z korpusu i próbować przebijać się dalej, w drugą stronę. – Wzruszył ramionami. – Ot i masz. Najtajniejsze rozkazy dla wojska są nam znane. A co zaplanowały speckurwy, nie wie nikt.

A plotki, które nasi ludzie przekazali niedawno?

– Wiesz co? – wyraźnie się obruszył. – Jakoś nie bardzo mogę sobie wyobrazić specoficera, który w porcie Sait idzie do burdelu i tam po pijaku zdradza, że Achaja znalazła coś podczas pacyfikacji Wielkiego Lasu tysiąc lat temu i to coś okazało się na tyle ważne, że wojska rozpoczęły drugą wojnę z potworami. To jakaś prowokacja po prostu.

A może źle szukamy plotek?

– W sensie?

Może nie trzeba ich szukać w dolinie Sait. Popatrzmy wokół siebie.

– Przecież wszędzie trzymamy rękę na pulsie. I tam, i tu.

Źle się wyraziłam. Interesują nas teraz specsłużby. I temu poświęcamy całą uwagę. A może poszukajmy przede wszystkim wokół siebie. Posłuchajmy szeptów ludzi, którzy są tutaj.

– Bogowie, chcesz przerzucić te stosy papierów, które codziennie do nas docierają? Przecież są ludzie, których zadaniem jest czytanie tego chłamu i wyławianie...

Lekko stuknęła rysikiem w tablicę, żeby mu przerwać.

Ja właśnie chcę porozmawiać z tymi ludźmi – napisała szybko. Może przeoczyli coś, bo byli nastawieni na konkretne informacje. A ja chcę po prostu posłuchać ploteczek. Zanurzyć się w nich. Może wyłowię coś, co oni uznali za mało ważne.

– A ty spojrzysz świeżym okiem – dokończył za nią. – Dobrze. – Znowu wzruszył ramionami. – Mam tylko nadzieję, że nie zajmie ci to całego dnia.

Skinęła głową, unosząc się z krzesła. Uśmiechnął się do własnych myśli: Aie była jedyną kobietą, która zawsze wychodziła bez słowa. Podszedł do okna i oparł ręce o parapet. Przygryzł wargi. No i doszło do sytuacji, kiedy nie dysponował nawet strzępem potrzebnej mu jak jasny szlag informacji. Teraz Aie zda się na szczęście. Na ślepy traf. Hm, ciekawe, czy on sam ma szczęście? Ma czy nie ma?

Zamyślił się. Gdy miał prawdopodobnie rok, półtora, podrzucono go pod bramę żeńskiego klasztoru. W koszu oprócz pewnej sumy pieniędzy znalazł się list, w którym jego naturalna matka w zawiły sposób wyjaśniała powody skłaniające ją do rozstania się z dzieckiem. Tak zawiły, że kapłanki niewiele zrozumiały. Pieniądze jednak wzięły. Mały został umieszczony w pomieszczeniu obok spiżarni, gdzie żył w ciągłym chłodzie, a opiekowały się nim kobiety przygotowujące posiłki. Matka wyrządziła chłopcu niepotrzebną krzywdę. W liście nie napisała, jakie imię mu nadała. Jakieś musiała przecież, ale nie napisała. Religia, niestety, nie pozwalała na powtórne nazywanie kogokolwiek, mały został więc człowiekiem bez imienia. Kapłanki, mówiąc o nim, używały imienia Rand. Było bardzo rzadkie i wydawało im się, że jest to imię męskie. Myliły się, nie było. Ale nie miałoby to aż takiego znaczenia, wymienność imion w Arkach między płciami była spora, gdyby nie późniejsze losy chłopca.

W zimnym pomieszczeniu obok spiżarni dorósł wieku, kiedy zaczął raczkować. Pobyt coraz starszego chłopca w żeńskim klasztorze był rzeczą wysoce niestosowną, zatem kapłanki pozbyły się go przy pierwszej nadarzającej się okazji. A okazja nadarzyła się fatalna. Ambicją rozkochanej w uduchowionych moralitetach miejscowej księżniczki stała się pomoc tym istotom, których nikt nie chce. Zbierała więc w całej okolicy dzieci upośledzone umysłowo, kalekie fizycznie, te, które wyrzucono poza obręb społeczeństwa, a które zdołano znaleźć w odpowiedniej chwili, kiedy nie było jeszcze za późno. Księżniczka przychyliła się do próśb kapłanek i postanowiła zabrać Randa do swojego przytułku.

Najwcześniejsze dzieciństwo Rand spędził zatem wśród kalek, które nie mogły się poruszać, i rówieśników ze znacznym niedorozwojem umysłowym. Nikt nie zwracał na niego uwagi, nikt go niczego nie uczył. Personel księżniczki wykonywał jedynie bezpośredni rozkaz: „karmić” i z niego się wywiązywał. Utrzymanie przytułku szybko jednak okazało się zbyt kosztowne. Pracowników zwolniono, a obowiązki opiekunów mieli przejąć przestępcy skazani za mniejsze wykroczenia jako zamiennik kary więzienia. I tu chyba chłopca po raz pierwszy spotkało szczęście. Córka spekulanta, skazana za kradzież jakiejś sumy ze skarbca ojca, okazała się wystarczająco inteligentna, żeby odróżnić jedno dziecko od pozostałych. We wszystkich kojcach leżały kaleki i upośledzeni, a tylko w jednym znajdował się zdrowy chłopiec, który, rozsadzany energią, za wszelką cenę chciał wydostać się na zewnątrz, wyciągając przez kraty maleńkie rączki. Wokół nie było żadnego partnera do zabawy. Nie było nikogo do rozmowy.

Córka spekulanta okazała się osóbką niezwykle skuteczną. A poza tym umiała pisać i była naprawdę wykształcona. Zainteresowała losem Randa samą księżniczkę. Pewnego dnia zwołano medyków i zawiązano w pałacu specjalną komisję, która miała zadecydować o jego dalszym losie. Kiedy już wszyscy zebrali się w przeznaczonej do tego celu sali, okazało się jednak, że chłopca nie ma. Wykorzystując nieuwagę opiekunów, po prostu zwiał. Poszukiwanie na szczęście zakończyło się szybko.

Rand na korytarzu polował na mamę. Ukrył się pod wielkim, stojącym pod ścianą, rzeźbionym krzesłem i wypadał na łowy, ilekroć w zasięgu wzroku pojawiała się istota spełniająca kryteria, czyli nosząca spódnicę. Kiedy jakakolwiek kobieta przechodziła obok, wyłaniał się spod krzesła, łapał za łydkę i usiłował nie puścić do końca, nie bacząc na krzyki zaskoczonej ofiary. Nie udało się jednak schwytać jakiejś matki na stałe. Wysoka komisja przerwała myśliwski proceder Randa i zabrała małego z powrotem na salę obrad, które zresztą nie trwały długo. Z powodu ucieczki Rand został uznany za niedorozwiniętego i umieszczony na powrót w kojcu książęcego przytułku.

No i już. Pewnie spędziłby tam wszystkie swoje lata z powodu braku kontaktu z rówieśnikami i jakiejkolwiek nauki, gdyby nie pech córki spekulanta. Sąd grodzki wynalazł jeszcze kilka jej ciemnych sprawek i chciał wszcząć nowy proces. Dziewczyna nie zamierzała czekać, aż każą ją doprowadzić. Uciekła najbliższej nocy, zabierając Randa. Owinęła chłopca w wielki koc, zrobiła z niego tobołek i wzięła ze sobą na kiju niesionym na ramieniu. Nie wiadomo, co nią powodowało. W żadnym wypadku nie zamierzała zostać przybraną matką. Po kilku dniach drogi podrzuciła dziecko w jedynej budowli, która się do tego nadawała w całej okolicy – na schody szkoły z internatem dla małych dziewczynek. Córka spekulanta okazała się o całe nieba bardziej inteligentna niż jego rzeczywista matka. W liście, który dołączyła do podrzutka, w absolutnie przekonujący sposób opisała go jako niezwykle wysoko urodzonego, tyle że z... hm... nieprawego łoża.

To było nad wyraz skuteczne. Odtąd chłopcu towarzyszył strach opiekunów. Każdy z nich sądził bowiem, że bogata, szlachecka matka śledzi jego losy z ukrycia i w razie czego może się mścić. Rand od tej chwili został sierotą wysoko urodzonym. Nie szczędzono więc wysiłków dla jego wykształcenia. Tyle tylko, że... była to szkoła dla dziewczynek. No ale w końcu nie wszystko źle się sprzęgło – chłopak miał przecież wyszczególnione w dołączonym liście, rzadkie, bo rzadkie, żeńskie imię.

I w ten sposób nareszcie rozpoczął się okres jego edukacji. Szybko okazało się, że kiedy tylko nauczono go mówić, okazał się zdolny, łaknący wiedzy i szybko ją przyswajający. Problemy jednak pojawiły się dwa. Po pierwsze Rand z tego powodu, że praktycznie nikt go nie wychowywał w początkowym okresie życia, myślał w sposób absolutnie niekonwencjonalny. Szybko zrozumiał, że nie spotyka się to z aplauzem, zaczął więc ukrywać swoje myśli. Ale sposobu rozumowania nie zmienił. Drugim problemem był fakt, że żyjąc w otoczeniu samych dziewczynek i tych nielicznych kobiet, które je wychowywały, sam uznał, że jest dziewczynką. Nie wyprowadzano go z błędu, bo i po co. W tym wieku żadnych kłopotów z tego powodu jeszcze się nie spodziewano.

Można zaryzykować stwierdzenie, że był to chyba najszczęśliwszy okres w życiu chłopca. A przynajmniej zupełnie bezproblemowy. Rand rósł jednak, jak i wszystkie dzieci wokół. Ukończył szkołę i... I co? Nie miał go kto odebrać. Zostać w szkole dalej nie mógł. I co z nim zrobić? Opiekunki postanowiły go skierować gdzie indziej, na dalszą edukację, wykorzystując swoje znajomości, układziki, stosunki i dojścia. No a gdzie mogły mieć znajomości opiekunki ze szkoły dla dziewczynek? W szkole dla starszych dziewcząt, oczywiście. I tam też przeniesiono chłopca, sugerując co prawda, że coś z nim jest nie tak, ale nie wyjaśniając, że nie jest istotą płci żeńskiej. Takie kukułcze jajo po prostu.

Rand polubił nową szkołę od samego początku. Po pierwsze, jak chciało się i umiało, można było korzystać z biblioteki i poznawać prawdziwą wiedzę, a nie to, co dziewczęta wiedzieć powinny. Drugim wielkim plusem szkoły były dorastające wokół koleżanki. W miarę upływu lat zaczął dostrzegać istotne różnice, które ich dzieliły, a także skuteczne sposoby ich zacierania. Wchodził w świat kobiet, którymi się stawały dziewczyny naokoło niego, i coraz bardziej go to fascynowało. Nie interesowało go wspólne podglądanie chłopców pracujących przy żniwach, zdecydowanie wolał podglądać własne koleżanki.

W końcu stało się, co się stać musiało. Sprawdził, o co chodzi w tych różnicach płci. I to dogłębnie. Postawiony przed obliczem dyrektor szkoły nie wiedział, co ma powiedzieć, a ona nie wiedziała, co zrobić. Przecież stała się rzecz, która aż się prosiła o to, żeby się wydarzyć.

Załatwiono Randowi adopcję w rodzinie zubożałej szlachty mieszkającej gdzieś daleko, daleko, jak najdalej od szkoły, w której mógł wybuchnąć skandal. Odesłano go już jako chłopca, a właściwie młodzieńca, oczywiście. Zaopatrzono w drobne pieniądze, wystarczające jednak, by wspomóc podupadający dom szlacheckiej wdowy, która odtąd miała być jego pierwszą w życiu mamą.

Udało się, szlachcianka okazała się rozsądna. Za pieniądze na przeżycie nie czepiała się chłopaka w ogóle. Mówili sobie „pani matko”, „panie synu”, jedli razem posiłki w towarzystwie wyróżnionych służących i tyle. Było bardzo sympatycznie, bo nie wchodzili sobie w drogę, każdy robił, co chciał, byle tylko zgodnie z etykietą. Taki układ okazał się bardzo dobry i bardzo zdrowy.

Kolegów praktycznie nie miał. Rand nie umiał bowiem jeździć konno, strzelać ani z łuku, ani z myśliwskiej strzelby. Nie umiał się bić, władać nożem czy mieczem. Oferma normalnie. Polowania go nie interesowały, określał je mianem „masowych morderstw”. Wojna go nie interesowała, określał ją jako „zmagania brudnych i spoconych ciał”.

Ale najbardziej okoliczni młodzieńcy nienawidzili go za to, że w przeciwieństwie do nich miał... wiele koleżanek. Był zresztą obdarzony licznymi talentami, których mężczyźni nie potrafili docenić. Pisał świetne wiersze, pełne zadumy, o skomplikowanych uczuciach, o miłości, niezrozumieniu, odrzuceniu i bólu. Malował piękne obrazy, najczęściej melancholijne pejzaże. Ale niezły był też w portretach, koleżanki chętnie grały rolę modelek, czy to ubranych, czy nagich, właściwie bez różnicy. Czuł się po prostu wśród kobiet jak ryba w wodzie, a one go uwielbiały.

Często pytano go, czy rozumie kobiety. Śmiał się zawsze i odpowiadał, że pytanie jest głupie i źle zadane. Wyjaśniał, że kobiety, kiedy mówią, nie chcą wcale przekazać informacji, jak oczekują mężczyźni. One chcą po prostu podzielić się emocjami. Emocjami! Dlatego też pytanie, czy ktoś rozumie kobiety, jest głupie do imentu. Należy spytać, czy ktoś czuje kobiety. Czy jest w stanie spotkać się z nimi sercem. Sercem, a nie rozumem. Słuchać kobiet nie ma sensu – przecież wszystkie wyłącznie bzdury gadają. Ale należy wiecznie próbować czuć kobiety, bo one są w stanie przekazać takie rzeczy, o których mężczyźni nie mają zielonego pojęcia.

Sytuacja wokół stawała się coraz gorsza. Wojny szarpały cesarstwem, ludność biedniała, powiększały się rzesze głodnych. Zapaść dotknęła przede wszystkim rolnictwo. Właściwie nie sposób było utrzymać się z ziemi, a już na pewno nie mogły tego dokonać gospodarstwa małe. Rand musiał zetknąć się z ponurą rzeczywistością, jeśli chciał zachować stan istniejący. Upadek gospodarstwa „pani matki”, i tak już wpół zrujnowanego przez śmierć męża, absolutnie nie leżał w jego interesie. Co zatem zrobić? Na agronomii się nie znał, na gospodarce też. Z tym że w przeciwieństwie do okolicznych gospodarzy głupi nie był. Co mogło zapewnić dostatek w trudnych czasach? Jedynie zamówienia rządowe – państwo zawsze wypłacało w terminie, zawsze zgodnie z umową. A skąd zdobyć zamówienia w tej zapadłej głuszy? Gdzie tu przedstawiciele państwa? A byli, byli. Wystarczyło się rozejrzeć. Przecież jak wszędzie musiała stacjonować tu armia. A w armii same kobiety. A w przeciwieństwie do niekumatych, szowinistycznie męsko nastawionych gospodarzy wokół Rand umiał się przecież i wysłowić, i zachować, i być czarujący. Szybko załatwiał sprawy w garnizonie obok pobliskiego miasta. Panie oficer uwielbiały, gdy wnosił odrobinę ciepła, koloru i zrozumienia w szare dni nudnej służby. Lubiły słuchać jego wierszy, cieszyły się, kiedy je szkicował węglem w paradnych mundurach. Poza wódką był chyba jedyną rozrywką w okolicy. Zamówienia szły więc szybko, gospodarstwo prosperowało.

Właściwie powinien teraz sukcesywnie dokupować ziemi, tworzyć potęgę gospodarczą, ale... Nie interesował się tym zupełnie. Doznał olśnienia na miejskim rynku, pod pomnikiem Tyranobójców. Takie pomniki stały w każdym większym mieście, z reguły przedstawiały cztery nagie postacie z obnażonymi mieczami. Achaja, Biafra, Sirius i Zaan. „Sami przeciwko złu!”, jak głosił zdobiący cokół napis. No tak, zabili wspólnie cesarza Luan, cwaniaki. Ale ich czworo, a cesarz sam, więc po co umieszczać na cokole głupie napisy?

Najbardziej z całej czwórki rozumiał Biafrę – to była jego ulubiona postać. Odrzucony przez matkę, szybko jednak doprowadził do tego, że stał się niezbędny. I to niezbędny dla całego królestwa, dla wszystkich matek na ziemi. Rand patrzył w oczy wykutej w kamieniu postaci. I zrozumiał. Tu, gdzie stoi, stać dalej nie ma sensu. Ponieważ jest to miejsce, gdzie tylko i wyłącznie marnuje się życie, zamieniając je w wegetację. Precz stąd! Natychmiast! Musi uciekać, bo tu zostanie zżarty przez głupie, powtarzalne, codzienne czynności. Utopi się w bagnie prowincjonalnych układzików pozbawionych jakiegokolwiek znaczenia. Won! Won stąd! Natychmiast uciekać do prawdziwego życia!

Z „panią matką” poszło łatwo. Zostawił jej kontrakty w zamian za dziesiątki listów polecających do bliższej i dalszej rodziny, którą miała w różnych częściach kraju. Obiecała też przysyłać mu procent z interesu, który stworzył. Rand jeszcze tej nocy wyjechał do stolicy.

Nie można powiedzieć, żeby szło mu jak z płatka. Lecz dzięki listom polecającym, uporowi, osobistemu urokowi oraz dużym sumom w gotówce, które był w stanie wręczać, został nareszcie przedstawiony u dworu. Nareszcie mógł bywać. I dać się poznać ze swojej najlepszej strony – młodego, czarującego mężczyzny, artysty, poety i malarza, który co prawda przez Akademię Sztuk został oceniony bardzo nisko, ale co tam. Akademia to sami mędrkowaci mężczyźni, na dworze za to same intrygujące kobiety. A te szybko zaczęły go i doceniać, i lubić. Doceniać choćby dlatego, że jako człowiek posiadający dar uważnego słuchania kobiet Rand był dla nich zawsze źródłem najświeższych i najciekawszych plotek. Zauważyła go nawet cesarzowa. Artyści ją nudzili, plotki wprost przeciwnie. Była młoda i niedoświadczona, plotki stanowiły więc dla niej ważne źródło informacji.

Rand potrafił to wykorzystać. Szybko przekonał władczynię, że on sam może zorganizować służbę, która będzie się zajmować wyłącznie dostarczaniem plotek. I to nie tylko z dworu, ale z całego kraju. Cesarzowa musi przecież wiedzieć, co myśli lud, kto się burzy, na kogo można liczyć i w ogóle co się dzieje wokół. Obiecał, że jego agenci będą przynosili nawet dowcipy, które się opowiada. Cesarzowa zachwycona połknęła przynętę, znalazła fundusze. A Rand dotrzymał słowa. Stworzył służbę, jakiej jego idol, Biafra, nie musiałby się wstydzić. Szydercy nazwali ją Organizacją Randa, a on sam musiał stworzyć wewnętrzną cenzurę, żeby jednak skreślać z raportów dowcipy, które nie powinny dotrzeć do uszu władczyni.

Pierwszym dowcipem skreślonym przez cenzurę był taki:

„Wiesz, jak awansuje się w Organizacji Randa? Najpierw słuchasz plotek na ulicy. Potem w karczmie, gdzie już za kołnierz ci się nie leje. A potem możesz zostać nawet dowódcą własnego magla!” Ha, ha, ha...

Po pewnym czasie wewnętrzna cenzura skreślała już takie dowcipy:

„Żeby uniknąć podsłuchujących, trzy panie generał udały się na bezludną wyspę, chcąc omówić plany najbliższej kampanii. Służby rozpoznania i zaopatrzenia wiedziały, że takie spotkanie miało miejsce. Wywiad sił specjalnych wiedział mniej więcej, czego to spotkanie dotyczyło. Organizacja Randa miała zapisane każde słowo, które na wyspie padło, i były to pewne informacje, bo pochodziły z trzech niezależnych źródeł”. Hm... Niby to tylko dowcip, ale chyba w każdej dykteryjce tkwiło ziarno prawdy.

Na dworze nazwano Randa „Człowiekiem bez Imienia”. I bardzo lubił to przezwisko, choć było pogardliwe w zamierzeniu. Lecz jemu pasowało. Ciekawe, jak za plecami zawistnicy nazywali Biafrę? W kronikach o tym nie przeczytał.

Teraz jednak długi czas stał przy oknie i zastanawiał się, czy ma szczęście. Z daleka słyszał odgłos zbliżających się kroków Aie na korytarzu. Co mu przyniesie? Ma szczęście czy pecha?

Dziewczyna zastukała swoją tabliczką we framugę drzwi, żeby nie zaskoczyć go nagłym wejściem. Podeszła bliżej, a kiedy się odwrócił, podetknęła Randowi tabliczkę pod oczy. Widniało na niej:

Mam coś!

***

Siwecki nie wiedział, czy ma zachwycać się wszystkim wokół w milczeniu, chłonąc wspaniałości „antycznego” miasta, czy raczej dokumentować, co widzi, od razu i skupić się wyłącznie na robieniu zdjęć. Zachowywał się jak dziecko. Tomaszewski usiłował panować nad sobą, zgromadzeni gapili się na nich, a on przecież reprezentował godność dowódcy. Ale też ponosiło go od czasu do czasu. Kai dzielnie ich znosiła, mimo że robiła się coraz bardziej głodna. Dla niej miasto, którym tak zachwycali się turyści z tamtej półkuli, wyglądało zupełnie normalnie. Tyle że... prowincjonalnie.

Jedynie zadowolenia Oresa nie sposób było zmierzyć żadną ludzką miarą. Przybysze nie wiadomo skąd chcieli wszystko zobaczyć, wszędzie wejść, dotknąć każdej rzeczy. A on przecież na wszystkim zarabiał.

– Tu, obok świątyni, też są piękne rzeźby w bocznym portyku. Mistrz zagraniczny robił. Mistrz artystów! – Prowadził towarzystwo schodami w dół, a jego entuzjazm rósł z każdym krokiem. – Patrzcie tylko, wielcy państwo, to strasznie stare, z okresu, jak mnie na świecie nie było, a może nawet nie było mojego ojca, albo i dziadka.

Oczom turystów ukazał się uroczy zakątek, gdzie na specjalnym kamiennym podeście, w gęstwinie roślin, ustawiono kilka rzeźb. W tym otoczeniu robiły naprawdę duże wrażenie swoim realizmem.

– Patrzcie. – Siwecki trzaskał zdjęcie za zdjęciem. – U nas naukowcy od lat spierają się, czy antyczne rzeźby były malowane.

– Na kilku odkopanych na stanowiskach archeologicznych pozostało trochę farby w zagłębieniach kamienia.

– No tak, i mamy długi spór, czy starożytne rzeźby były kolorowe, czy nie. A tu mamy naoczny dowód. Tak, były malowane!

– Wszystko jak żywe, fakt. – Tomaszewski nachylił się nad posągiem zamyślonego filozofa. – Kolory, kurczę, jak z odpustu.

– A niektóre nawet odziali w prawdziwe ubrania. Ale barwy, fakt, odpustowe. Jaskrawe, aż się mieni w słońcu. I to złoto...

– Wszystko kolorowe, cała świątynia jak ze wzornika malarza. Nigdzie właściwie nie ma naturalnego marmuru.

Siwecki musiał zrobić przerwę, żeby wymienić film w aparacie. Przysiadł na stopniach portyku i narzucił sobie specjalną szmatkę na ręce. Wymiana kliszy musiała się odbywać po omacku.

– Patrz tam. – Brodą wskazał najbliższy tympanon. – Nawet tam wszystko pomalowali.

– Ta... Ciekawe, jak się teraz zmieni literatura.

– W sensie?

– Na przykład wyrażenie „posągowa biel”. Jeśli literat chciał opisać czyjś strach, to używał słów: „jego twarz przybrała barwę posągu”. W domyśle: idealnej bieli. A teraz? Ten sam zwrot będzie oznaczał, że bohater przebiegł ze dwadzieścia kilometrów i jego twarz mieni się żywymi kolorami.

– No.

Zaczęli się śmiać.

– To miejsce jest cudowne.

– Eee... – Kai wzruszyła ramionami. – Zwykła prowincja. Zachowujecie się tak, jakbyście porządnego wielkiego miasta nie widzieli.

– Zrozum nas. To jest jak antyk, jakby nas przeniesiono machiną czasu do starożytności. I to żywej, takiej, której można dotknąć, powąchać, poczuć.

Tomaszewski wskazał ludzi, którzy chodzili ulicą obok, a właściwie przystających gremialnie, żeby się pogapić na obcych.

– Popatrz na ich stroje: tuniki, chitony, chlamidy... Jak z naszych podręczników historii. Tyle że na obrazkach w podręcznikach wszystkie te stroje są idealnie białe. A tu? Mają wszystkie z możliwych kolorów.

Kai zerknęła w bok.

– Mylisz się. Nie opanowaliśmy trwałego koloru czarnego w tkaninach.

– A sadza?

– Posmaruj coś sadzą i zaraz sam będziesz czarny.

– No nie! – włączył się Siwecki. – Przecież kapłani w tej świątyni – wskazał kciukiem za siebie – mieli czarne suknie.

– To głębokie indygo. Prawdziwej czerni na tkaninach nie mamy i dlatego wasze smoliste mundury tak wszystkich intrygują.

Tomaszewski skinął na nich i wyszedł na ulicę.

– Słuchaj, czy to stoa? – Wskazał kolumnadę ciągnącą się od sporej fontanny do czegoś, co było chyba gajem oliwnym w środku miasta.

– Tak, wielki panie, to stoa. – Ores zgiął się w ukłonie.

– Czy tam przemawiają filozofowie? Wprost do ludu?

– Tak, wielki panie, czasem przemawiają.

– Muszę to zobaczyć!

Kai jednak chwyciła go za rękę.

– Błagam, jutro to zobaczysz. Strasznie zgłodniałam i wieczór się zbliża!

– Nie rozumiesz? To prawdziwa stoa! Tam są kupcy wystawiający swoje towary, handel, lichwa, interesy, zwykli ludzie przychodzą kupować i w tym wszystkim filozofowie przemawiający nie z katedr, nie w gajach dla nielicznych uczniów, ale wprost do ludzi!

– Jutro to zobaczymy, proszę, jestem głodna!

Coraz więcej ludzi gromadziło się wokół, ale chyba nie po to, żeby wysłuchać filozoficznych racji obcych przybyszów. Raczej frapował ich widok wielkich państwa, których godność i majestat pozwalały jednak szarpać się na ulicy. Fascynujący widok. Większość gapiów pootwierała usta ze zdziwienia.

– Naprawdę nie rozumiesz. – Tomaszewski usiłował wyrwać rękę i wytłumaczyć czarownicy. – Tak samo powstawała i nasza cywilizacja. Jej fundamenty moralne, etyczne i naukowe. Filozof przemawiający do przekupniów na targu. Tak rodziły się wielkie idee! A tu możemy to zobaczyć na żywo.

– Jutro zobaczymy, proszę. – Dziewczyna odwróciła głowę. – Ores, psiamać, załatw na rano jakichś filozofów, żeby przemawiali, i zapłać ludziom, żeby ich słuchali.

– Będzie według twojego życzenia, wielka pani. – Spekulant aż zacierał ręce. – Jutro będą się tu rodzić wielkie idee.

– A teraz prowadź do karczmy. Jeść i spać. Tylko nie byle gdzie!

– Ależ, wielka pani! – Ores zapowietrzył się na chwilę. – Ja... ja tylko... do najlepszej w mieście! Do najlepszej!

Jako osoba bardzo teraz ważna bezceremonialnie roztrącał stojących na drodze ludzi.

– Tędy, tędy, wielcy państwo – pokrzykiwał. – Najlepsza karczma jest przy wzgórzach na peryferiach miasta. Z dala od zgiełku i łoskotu wozów dostawczych w nocy. Tam się można spokojnie wyspać. Nie to, co tu, całą noc w hałasie.

– Jak daleko na te peryferia? – spytała Kai.

– A z tej strony to wcale niedaleko, wielka pani. – Prawie biegnąc, wykonał dość głęboki ukłon i nawet nim nie zachwiało. Rzeczywiście spekulant był specjalistą od obsługi osób ważnych i wysoko urodzonych. – Ale jeśli wielcy państwo sobie życzą, to natychmiast zawołam lektyki albo lekką dwukółeczkę z baldachimem?

– Nie, nie. – Kai potrząsnęła głową, widząc, jak Siwecki i tak zatrzymuje się co chwila, żeby zrobić zdjęcie. – Nie trzeba.

W miarę jak wychodzili z kwartałów dość zwartej zabudowy miasta posadowionego w pobliżu portu i wzgórza, na którym stał książęcy pałac, szybkość marszu ewidentnie wzrosła. Budynki były coraz niższe, stawiane w większych odległościach od siebie. Miasto nie miało murów. Leżało na wyspie, co chyba uznano za wystarczającą ochronę przed wrogim najazdem. Fakt ten jednak sprawiał, że zabudowa płynnie przechodziła w tereny zagajników porośniętych drzewami oliwkowymi. Ludzi było znacznie mniej, a przy drodze pojawiły się drzewa. Nie dane im jednak było cieszyć się długo ich widokiem. Okazały dwupiętrowy budynek z idealnie ciosanego kamienia okazał się karczmą. I to karczmą, jak zobaczyli po wejściu, rzeczywiście mogącą pretendować do miana najlepszej w okolicy.

Spodziewali się, jak to bywa w potocznych opisach karczm, tłumu pijanych ludzi, ciał pod stołami bez mała, wrzasku, dymu, tłoku i smrodu. Pachniało ziołami, trochę gotowanymi warzywami, trochę pieczenią. W przestronnym wnętrzu znalazło schronienie może dwadzieścia osób raptem. Generalnie albo coś jedli, albo rozmawiali ze sobą głosami o normalnym natężeniu. Całość sprawiała sympatyczne wrażenie, szczególnie że gospodarz pojawił się błyskawicznie u drzwi i nie okazując żadnego zdziwienia ich niecodziennością, zaprowadził do ustronnego miejsca w specjalnej wnęce. Ores nie omieszkał poinformować przybyszów, że tutaj wino miesza się z wodą w bardzo rozsądnych proporcjach, bez oszustwa i bez zlewania różnych gatunków do jednego podgrzewacza.

– Podobają mi się warunki, w których kazano nam pełnić misję zwiadowczą. – Siwecki rozsiadł się na ławie, na której pomocnik gospodarza położył skóry, żeby im było miękko. – Wygoda, luksus, wszystko pod ręką. – Podniósł napełnioną właśnie czarkę wina. – Czy wszyscy zwiadowcy w wojsku polskim tak mają?

– Tylko ci z marynarki wojennej – mruknął Tomaszewski.

Kai pokręciła głową.

– Ech, zwiadowcy z was jak... – zawiesiła głos, nie chcąc wypowiadać nieładnego porównania.

– Czemu się czepiasz? Przecież nie szpiegujemy fortyfikacji ani nie liczymy wojaków w koszarach – powiedział Siwecki.

– Pomysł z tym zwiadem uważam za całkiem rozsądny – stwierdził Tomaszewski.

– Bo?

– Bo na cholerę ruszać całą flotę, żeby coś sprawdzić. Jacht jest najlepszy, żeby wstępnie stwierdzić, gdzie możemy założyć nową bazę.

– A co było złego w starej? Dziki las dookoła, przez krainę potworów nikt obcy nie przejdzie, a same potwory już teraz boją się was jak ognia.

– Jest za kosztowna po prostu. I będzie tam trwała tylko jako pomocnicza. Jest świetna, jeśli chodzi o załatwianie tajnych spraw. Ale tam wszystko przecież trzeba przewieźć na statkach zza Gór Pierścienia.

– Plan jest naprawdę świetny – zgodził się Siwecki. – Po co płacić dosłownie góry pieniędzy za każdą konserwę sprowadzoną zza gór. Wiesz, ile tego trzeba dziennie?! Niech to wszystko zapewnią miejscowi. Zapłacimy złotem, ale w porównaniu z transoceanicznym transportem każdej dupereli to będą dla nas grosze. Dodatkowo wszystko tutaj będzie świeże, a nie konserwowe. Dodatkowo za grosze będą przecież miejscowi cieśle, krawcy, dokerzy, panienki... hm... kabaretowe, nazwijmy to tak. Za grosze będzie też miejscowy transport i miejscowi kupcy, którzy dostarczą wszystko pod nos, bez wysiłku z naszej strony.

– Przecież nie przyjechaliśmy tutaj z nikim walczyć ani nikogo podbijać – dodał Tomaszewski. – Chcemy się zorientować, gdzie są co bardziej istotne złoża naturalne, które nas interesują. A co do reszty się dogadamy. Najlepiej byłoby, gdyby nasze bazy ochraniało miejscowe wojsko, wysłane przez miejscowego króla.

– A czego niby się boicie? Przecież nikt was nie będzie śmiał zaatakować.

– Obca armia na pewno nie. Ale mętów, złodziei, band różnych nie sposób uniknąć, więc lepiej, żeby się tym zajął ktoś inny niż nasi cenni i, psia cholera, kosztowni wartownicy.

Siwecki uśmiechnął się, słysząc te słowa.

– No i unikniemy w ten sposób ataków gazowych, zrzucania napalmu z samolotów i ostrzału okolicy z ciężkich dział – powiedział. – A jeśli dzięki miejscowym uda się nie wpuścić kapitana Kozłowskiego na okręt wojenny, to może nie zatopimy nawet żadnego statku, który będzie przepływał obok nas – zakpił.

– No i... tutejsi przewodnicy, kartografowie i geografowie też będą bardzo pożądani, prawda?

Kai wzruszyła ramionami.

– Jeśli zamierzacie wchodzić w układy z królami, to dlaczego zawinęliśmy do tego prowincjonalnego portu?

– Potrzebujemy świeżej wody i świeżych owoców – odparł Tomaszewski. – A poza tym musimy się przyzwyczaić do widoku „antyku na żywo”.

– Dajcie już spokój. – Siwecki z uwagą obserwował wyrafinowane potrawy, które stawiali przed nimi pomocnicy gospodarza. – Rozkoszujcie się tą atmosferą, jaka zawsze towarzyszyła odkrywcom nowych lądów, kiedy pokonali nareszcie straszliwe niebezpieczeństwa na swoich kruchych żaglowych łupinkach i trafiali w nieodkryte, dzikie ostępy... – Wziął z talerza udko jakiegoś malutkiego ptaka w gęstym sosie i powąchał. – Jaka to przyprawa? Nie mogę rozpoznać.

– Dzikoostępowa – mruknęła Kai.

– Proszę cię. Naprawdę czuję się jak pionier, odkrywca nowych lądów.

– Ciekawe, czy dawni odkrywcy mieli, tak jak my, wsparcie lotnicze na zawołanie przez radio? – powiedział Tomaszewski.

Tę niezbyt wyrafinowaną dyskusję przerwały głośne okrzyki na zewnątrz. Po chwili drzwi otworzyły się z trzaskiem i kilku zdyszanych ludzi wniosło do środka nieprzytomnego mężczyznę. Ktoś zgarnął z najbliższego stołu naczynia wprost na podłogę. Mężczyźni położyli chorego na blacie. Ktoś nachylił się nad nim. Ktoś wołał o ostry nóż.

– Co to jest? – spytała Kai. – Co mu się stało?

Ores pobiegł się dowiedzieć.

– Chyba powinniśmy pomóc – mruknął Tomaszewski. – Wygląda na ciężko chorego.

Siwecki skrzywił się lekko.

– A jeśli coś pójdzie nie tak? Mogą nas tu poturbować.

– Pesymista. Poza tym mamy pistolety.

Ores wrócił spod przeciwległej ściany. Był bardzo zafrasowany.

– Ugryzł go wąż. Tamci nie wiedzą kiedy, znaleźli go już nieprzytomnego.

– A kto to jest?

– Wielki i znany kupiec. Byle kogo by do takiej karczmy nie przynieśli.

Tomaszewski zerknął na Siweckiego. Ten tylko westchnął, klnąc cicho. Wyjął notes, wyrwał z niego kartkę i skreślił kilka słów. Potem dał kartkę Oresowi. Tomaszewski tłumaczył:

– Biegnij pędem do portu i daj tę kartkę bosmanowi przy naszej łodzi. On popłynie na jacht po torbę, a kiedy wróci, weźmiesz ją i przyniesiesz do tej karczmy. Rozumiesz?

– Tak, wielki panie. Uwinę się migiem.

Kai pomyślała, że spekulantowi należy się jakieś wyjaśnienie, więc dodała:

– To jest wielki lekarz. Powstrzymał zarazę na okręcie wojennym.

Powiedziała to trochę za głośno. Kilka par oczu odwróciło się w ich stronę. Tragarze również spojrzeli z nadzieją.

– On umiera, panie, on umiera! – krzyknął jeden z nich.

Ores runął w kierunku drzwi, wrzeszcząc, że chce najszybszego rumaka. Kilku pomocników rzuciło się do stajni, żeby mu pomóc. Goście obecni w gospodzie gapili się jednak bez przerwy na Siweckiego. Trudno było tego nie zauważyć.

– Co oni mu tam robią? – spytał w końcu, widząc wysiłki ludzi, którzy przynieśli tu nieprzytomnego.

– Chcą naciąć ranę i wyssać jad – mruknęła Kai.

Lekarz okrętowy podszedł bliżej. Najwyraźniej nie chciał się mieszać. Nie znał miejscowych zwyczajów, nie miał pojęcia, jaki jad mają tutejsze węże. Ale widząc, co tamci wyrabiają, nie mógł wytrzymać. Skinął na czarownicę, żeby tłumaczyła.

– Niech ktoś przyniesie sznur, jakiś przedmiot tej wielkości. – Pokazał rękami, jak duży. – Może być nawet kawałek gałęzi. Potrzebuję też ze dwa koce i coś do usztywnienia kończyny.

Sprawnie odsunął ratowników amatorów od leżącego na stole.

– Nie jest dobrze – mruknął do Kai. – Ty mówisz, że jesteś czarownicą, więc może uda ci się coś pomóc?

– Gdyby czarownice potrafiły leczyć, to medycy nie byliby potrzebni.

– To może się chociaż pomodlisz?

– Ja niekoniecznie. – Wzruszyła ramionami. – Ale jeśli ty znasz jakąś modlitwę, to się nie krępuj.

Nareszcie przyniesiono wszystko, czego potrzebowali. Siwecki przyłożył dość gruby wałek do wewnętrznej strony uda ofiary. Przełożył wokół sznur i używając widelca jako dźwigni, skręcił go mocno.

– W ten sposób zminimalizowaliśmy przepływ krwi pomiędzy ukąszoną nogą a resztą ciała – wyjaśnił. – Jad z rany nie powinien się już rozprzestrzeniać tak szybko. Niestety, w tym stanie możemy utrzymywać kończynę bardzo krótko. Jeśli nie przywrócimy przepływu w odpowiednim czasie, konieczna będzie amputacja.

Korzystając z przełamanego w połowie trzonka miotły i reszty sznura, unieruchomił nogę.

– Nie wolno nią ruszać, teraz spowoduje to tylko szybsze wchłanianie toksyn. Dlatego nacinanie rany, wysysanie, a przede wszystkim związane z tym wierzganie i napinanie mięśni jest wysoce niewskazane. Tym bardziej że nie wiemy, kiedy nastąpił atak.

Siwecki okrył pacjenta kocami, podłożył mu pod głowę miękką skórę.

– No... a teraz czekamy – westchnął. – Trucizna działa sobie w najlepsze, a pan Ores ściga się właśnie ze śmiercią. Ciekawe, kto będzie tu pierwszy.

– A nasza surowica zadziała? – spytał Tomaszewski.

– Nie mam zielonego pojęcia – wyznał z rozbrajającą szczerością Siwecki. – Nawet nie mam mu jak zmierzyć ciśnienia. – Dotknął dwoma palcami tętnicy szyjnej. – Puls wali jak werbel. Po mojemu on zaraz umrze.

– Ale jest szansa?

Siwecki wzruszył ramionami.

– Surowica została przygotowana prawdopodobnie na zupełnie inne gatunki gadów. A jad węża jest substancją niezwykle skomplikowaną, zawarte w nim toksyny są różnorodne. A ja nie wiem nawet, czy wąż był duży, czy mały... To agonia. Po mojemu.

Zaczął im tłumaczyć zależność ilości suchej masy jadu od długości węża i okresu, przez jaki gad pościł. Potem przeszedł do rodzajów trucizn, ale tylko mieszał im w głowach, używając słów takich, jak: hemolizyna, toksolecytyna, hemmorragina czy koagulina. Przy obliczeniach liczby ludzi, których można zabić jednym gramem odpowiedniego jadu, Tomaszewski przerwał Siweckiemu, mówiąc, że to nie wykład z chemii na akademii medycznej. Czekali w milczeniu, które przerwało dopiero przybycie zawiadomionej przez kogoś żony kupca. Zaskakująco młoda, prześliczna dziewczyna tuliła się do nieprzytomnego męża, płacząc bez słowa. Wiedziała, że umiera. Ktoś musiał jej coś szepnąć, bo nagle rzuciła się Siweckiemu do stóp. Ten nie wiedział, jak postąpić. Na szczęście Ores wrócił na spienionym wierzchowcu.

– Torba! Jest torba! – krzyczał, zeskakując z siodła.

Wbiegł do środka, o mało nie przewracając się na progu. Siwecki przejął swoją własność. Musiał mieć w środku wszystko idealnie poukładane, bo niczego nie szukał. Prawie od razu w jego ręku pojawiła się strzykawka z nałożoną igłą i maleńka ampułka. Lekarz opróżnił ją, wbijając igłę przez korek. Podniósł strzykawkę, pstryknął lekko dwa razy w szkło i delikatnie nacisnął tłok, aż na górze wytrysnęła cieniutka strużka. Sprawnie zdezynfekował odpowiednie miejsce i wbił igłę. Żona mężczyzny leżącego na stole przypatrywała się wszystkiemu z przepełnioną przerażeniem uwagą. Siwecki nacisnął tłok, opróżniając szklany pojemnik strzykawki. U ofiary nie nastąpiła żadna reakcja.

– Dam mu jeszcze coś na serce i na wzmocnienie.

W dłoni lekarza pojawiła się kolejna mała buteleczka.

– Myślisz, że ma szansę? – spytał Tomaszewski.

– Generalnie jego szanse obracają się w okolicach zera.

– Co oni mówią? – Żona kupca, siłą rzeczy nie rozumiejąc obcego języka, przypadła do kolan Kai.

Czarownica nie miała wątpliwości.

– Mówią, że wszystko będzie dobrze – skłamała gładko.

Drugi zastrzyk również nie wywołał żadnej reakcji.

– I co teraz? – dopytywał się Tomaszewski.

– Nic. – Lekarz kilkoma ruchami zdjął opaskę uciskową. – Trzeba czekać, my już nie pomożemy.

Ores zrozumiał wszystko, nawet nie znając języka, w którym porozumiewali się obcy. Miał doskonałe wyczucie sytuacji.

– Proponuję, żeby wielcy państwo udali się na górę, do pokoi, gdzie czeka nocleg. Każę gospodarzowi zanieść tam jedzenie. – Ukłonił się z szacunkiem. – Myślę, że tak będzie lepiej.

– I ja tak myślę. – Tomaszewski uśmiechnął się do Oresa.

***

Więzienie zwane Podziemną Twierdzą było zlokalizowane niedaleko Pałacu Audiencji. W tym przypadku „niedaleko” okazało się wyrażeniem trochę mylącym – niedaleko, czyli dokładnie pod kanałem otaczającym reprezentacyjną budowlę. Rand zawsze się zastanawiał, czy przechadzające się przepięknymi mostkami wysoko urodzone damy czerpały perwersyjną przyjemność, wiedząc, że podczas kiedy one same przechadzają się alejkami wśród pachnących drzew, setki ludzi głęboko pod ich stopami w smrodzie i wilgoci cierpi niewyobrażalne męki. A może nie wiedziały? E tam, zganił się w myślach, wiedziały, wiedziały. Miasto jednak cierpiało na permanentny brak powierzchni pod zabudowę, więc to, co niekoniecznie nadawało się do oglądania, najchętniej umieszczano pod ziemią.

Pałac Audiencji jako miejsce spotkań był niezastąpiony. Ilość plotek, którą można było usłyszeć w tym miejscu, przewyższała zarówno pod względem ilości, jak i jakości wszystko, co można było zdobyć w całej reszcie miasta. Jeśli tylko pozwalały na to inne obowiązki, Rand bywał tu więc codziennie. Zawsze z Aie, ponieważ głuchoniema dziewczyna potrafiła czytać z ruchu warg i była niezastąpiona w zdobywaniu informacji przekazywanych szeptem w takiej odległości, żeby on sam nie usłyszał.

Ciekawe, czy jeszcze żyje? – Aie miała na przedramieniu specjalne urządzenie, dzięki któremu mogła się porozumiewać, nawet idąc. Jeden z najlepszych rzemieślników wyprodukował dla niej wyprofilowaną tabliczkę mocowaną paskami, na której można było pisać specjalnymi pałeczkami z twardej kredy.

– Jakby się chcieli jej tak po prostu pozbyć, nie robiliby aż takiego zachodu.

Ja nie o tym. Pytanie, czy nie zabili jej już w więzieniu.

– Zaraz się okaże. To zależy, na którym oddziale ją umieścili. – Rand przygryzł wargi.

Jego też intrygowała tajemnicza dziewczyna o imieniu Shen, którą siły specjalne zamknęły w najgorszym więzieniu tego miasta. Dzięki Aie wiedzieli, że prawdopodobnie był to jedyny żołnierz, który przetrwał zagładę korpusu wysłanego na wojnę z potworami. Ale tu zaczynały się mnożyć pytania. Jeśli dowództwo sił specjalnych nie chciało, żeby dziewczyna rozpowiadała o jakiejś masakrze własnych oddziałów, to dlaczego nie zabili jej po prostu na miejscu, w dolinie Sait? Jeśli chcieli zrobić Shen publiczny proces zakończony egzekucją „na pokaz i ku przestrodze”, to powinni ją trzymać w którymś z własnych więzień, a nie w „lokalu publicznym”. Podobno uwięziona dziewczyna była wariatką, nie wiedziała, co mówi. Ot, pomieszało się biednej w umyśle. Być może. Zważywszy, co prawdopodobnie przeszła, było to jak najbardziej możliwe i prawdopodobne. Ale pytanie: po co z nią sobie robić tyle zachodu, pozostawało bez odpowiedzi. Rand nie lubił mnożyć hipotez. Teraz jednak nie mógł oprzeć się wrażeniu, że ktoś ważny w siłach specjalnych, wtrącając Shen do jednego z najcięższych więzień, chce po prostu dziewczynę chronić. I dlatego wybrał miejsce odosobnienia podlegające bezpośrednio cesarskiej administracji. Uśmiechnął się. Być może takie rozwiązanie chroniło byłą kapral przed zakusami innych speckurew, ale z całą pewnością wydawało ją na pastwę Randa. Bo do więzienia sił specjalnych by w żaden sposób nie wszedł.

Strażnik nie salutował ani nie stawał na baczność, bo oboje nie byli przecież żadnymi osobistościami. Na tyle był jednak zorientowany, kto jest kim, że bez słowa otworzył zewnętrzną bramę. Następni strażnicy również nie sprawiali kłopotu, mimo że nie padło ani jedno słowo. Przybysze bez problemów zostali wpuszczeni do małego budyneczku, który stanowił jedyną część więzienia wystającą nad powierzchnię ziemi. Wewnątrz reżim był znacznie większy, ale w dalszym ciągu otwierano przed nimi kolejne kraty bez żadnych pytań. Bez słowa również zeszli trzy piętra w dół okropnymi, stromymi schodami, które oświetlały jedynie dymiące pochodnie.

Uprzedzony gospodarz czekał już na dole.

– Witam. – Magazynier zgiął swoje zwaliste ciało w dość przyzwoitym ukłonie. – Zapraszam, zapraszam do mojego gospodarstwa.

Wskazał im sporą kanciapę położoną nad magazynem i salą, gdzie przyjmował nowych więźniów.

– Czym mogę służyć tak dostojnemu – znowu ukłon w stronę Randa – i hojnemu – jeszcze głębszy ukłon – panu?

– Shen.

Magazynier skrzywił się jakby.

– Wiedziałem, że z nią będą trudności – mruknął. – Za dużo służb w tej sprawie.

Wskazał gościom ogromne krzesła przy stole, który musiał mu służyć do posiłków, bo na blacie stały jeszcze naczynia po śniadaniu. Magazynier strącił je jednym ruchem na ziemię.

– A może dostojni państwo napiją się wina? – zapytał.

Rand zaprzeczył. Chyba nie mógłby przełknąć czegokolwiek w tej śmierdzącej norze.

– Jak mógłbym porozmawiać z Shen? I to w warunkach, w których mógłbym wzbudzić w niej zaufanie.

Magazynier odruchowo przysunął sobie księgę wpisów, ale nawet do niej nie zajrzał.

– Absolutnie niemożliwe – powiedział sucho. – Nie ma takiej ludzkiej mocy, która mogłaby ją wyprowadzić na zewnątrz.

– Rozumiem. Z kim ona siedzi?

– Z wyrokiem.

Rand roześmiał się, ale szybko zrozumiał, że nie chodzi o dowcip. „Wyrokiem” nazywano tego więźnia, który miał już oznaczoną datę egzekucji.

– To świetnie, nie będziemy musieli niczego mieszać.

– Mieszać? – Magazynier zdziwił się trochę.

– W papierach. – Wskazał głową Aie. – Za co moglibyśmy ją posadzić, żeby sobie nie zrobić problemu?

Magazynier spojrzał na dziewczynę z pewnym podziwem. Obojętnie przenosiła wzrok z ust jednego do drugiego. Nie drgnął jej nawet najmniejszy mięsień na twarzy, kiedy zrozumiała, że ma iść do więzienia. Do tego więzienia. W całym swoim życiu niewielu widział tak twardych ludzi.

– No na pewno nie za zdradę – powiedział oschle po chwili. – Nie wyobrażają sobie państwo, ilu prawdziwych patriotów siedzi tam w celach pod ziemią. Zdrajczynię kraju gotowi gołymi rękami rozerwać.

– No to może za morderstwo?

– A jak później wyjdzie? – Szef więzienia pokręcił głową. – Zresztą sąd by trzeba angażować i w ogóle... Z kolei wyrok za głupstwo to nie tu. Zaraz się współwięźniowie pokapują, że ucho do celi wsadzamy. Może... złorzeczyła samej cesarzowej?

– Jest głuchoniema.

– Aha, myślałem, że tylko głucha. – Magazynier zasępił się nagle. Myślał dłuższą chwilę, zanim powiedział: – Może zróbmy tak. Niech ona idzie siedzieć za to, że podpaliła warsztat rzemieślniczy i magazyn. Współwięźniowie dowiedzą się, że zrobiła to w proteście, bo jej dzieci pomarły z głodu, i zaczną ją lubić. A nam da to możliwość brania jej codziennie na przesłuchania i podkarmienia tutaj, żeby na dole z głodu nie umarła.

– To nie jest więzienie śledcze – zauważył Rand.

– Jasne. Toteż zrobimy tak, że ona siedzi z wyroku państwowego. Imperium ją posadziło za podpalenie. Ale prywatny właściciel ją ciąga na przesłuchania, żeby się dowiedzieć o reszcie konspiracji. Że niby chce wiedzieć, kto jeszcze z jego pracowników ma żal i chce się mścić. Że niby jest tam jakaś grupa wywrotowców.

– Genialne! – uśmiechnął się Rand. – Ale powiedz mi jedną rzecz. Jeśli Aie będzie wzywana na przesłuchania i będzie wracać po posiłkach do celi, to przecież każdy głodny więzień natychmiast to wyczuje. Węchem!

– Z tym sobie bez trudu poradzimy, dostojny panie.

– Jak? Sprawicie, że jedzenie nie będzie pachnieć?

– Nie. Sprawimy, że ta druga nie będzie niczego czuć. – Z całej siły uderzył pięścią w swoją otwartą dłoń.

Wszyscy obecni dokładnie jednak zrozumieli, że biedna Shen nie zarobi bynajmniej ciosu w rękę, tylko w inną część ciała. Rand, a nawet stojący pod ścianą strażnik wzdrygnęli się. Jedynie Aie nie drgnęła. Stanowiła dla Magazyniera coraz większą zagadkę. Myślał o niej, pisząc rozkaz przyspieszenia egzekucji współwięźniarki Shen. Wiele istot ludzkich przewinęło się przez jego więzienie, ale takiej dziewczyny jeszcze nie widział.

Ciekawe, co ją łączy z tym zniewieściałym paniczykiem? – pomyślał. Głośno jednak powiedział:

– Idź i każ przygotować szubienicę. – Wręczył strażnikowi pisemny rozkaz. – Wracając, przynieś z magazynu wszystko, co miała przy sobie więzień Shen.

– Tak jest!

Magazynier zerknął na Randa.

– Jeśli chcecie, dostojny panie, żebym cokolwiek powiedział wam o tym więźniu, to niewiele się dowiecie. To wariatka.

– Dlaczego?

– Trudno tak jednym słowem powiedzieć. Tu prawie wszyscy wariują, prawie wszyscy coś mówią, jak ich najdzie, wyrzucają z siebie winy, prawdziwe czy urojone, złorzeczą, bajdy wymyślają... Każdy coś tam gada, nie mogąc wytrzymać w maleńkiej klatce. Na głowę się im po prostu rzuca.

– A Shen?

Magazynier skrzywił się, nie wiedząc, jak dobrać słowa. Zdecydował się dopiero po dłuższej chwili.

– Shen sprawiła, że ciarki mi przeszły po plecach.

– Bo?

– Robiłem ostatni, nocny obchód. Ona nowa. Parę dni dopiero była u mnie, więc się zatrzymałem, szturchnąłem pałeczką i grzecznie pytam: „Co? Nie spodziewałaś się, że coś takiego zobaczysz?”. A ona...

Zapadła cisza. Magazynier trwał nieruchomo w zamyśleniu. Rand poddał:

– A ona?

Tamten poruszył się lekko.

– Siedziała, patrząc gdzieś przed siebie. Albo gdzieś w głąb? I powiedziała takim dziwnym głosem...

– Co powiedziała?

– „Widziałam zagładę całego korpusu, widziałam umierające mi na rękach koleżanki, widziałam dziewczyny wyjące ze strachu w agonii. Widziałam dalekie świątynie obcych bogów, widziałam, jak ogień spada z nieba, i potwory, które latają na żelaznych maszynach. Widziałam okręty ze spiżu, wielkie jak miasta, i upiory, które zabijają samym powietrzem”...

Magazynier otrząsnął się, a Rand poczuł, że ma dreszcze. Zaniepokojony rozejrzał się wokół. Jedynie Aie siedziała nieruchomo, z nieprzeniknioną miną.

– Ona to mówiła z takim przekonaniem...

Na szczęście Magazynierowi przerwało wejście strażnika, który położył na stole wszystkie przedmioty, jakie zarekwirowano Shen do depozytu. Rand odetchnął z ulgą. Opowieść tamtego była tak sugestywna, że szczególnie w tym mrocznym otoczeniu zaczynał się już czuć dość nieswojo.

– Co to jest? – Wskazał podłużny kształt na wierzchu.

– Karabin. – Magazynier wzruszył ramionami. – Chyba.

Rand wziął nietypową konstrukcję do ręki. Była dość ciężka, ale nie tak ciężka jak karabiny stosowane w wojsku.

– Dziwny. – Przesuwał dłonią po gładziuteńkiej, wypolerowanej z jakąś nieprawdopodobną precyzją kolbie. – Jeszcze takiego nie widziałem.

– Ja też nie – zgodził się szef więzienia. – A tu, proszę, naboje. Te to dopiero dziwne.

– To jest nabój? – Rand wziął do ręki połyskujący metalicznie wałeczek. – Hm, niesamowite. Nie ma zamka, a nabój nie mieści się w lufie? Co tu jest nie tak?

– Trudno powiedzieć. A tu jest jeszcze lepsze.

Magazynier pokazał miedzianą tuleję.

– Do czego to służy?

– Nie wiem, ale się rozkłada. – Rozciągnął tuleję tak, że stała się trzy razy dłuższa. – I jeszcze ta kurtka.

Rand wziął do rąk materiał w zielono-brązowo-czarne ciapki. Sprawdził guziki, bo były elementem wykonanym z wyjątkową precyzją. Na kość były za lekkie, na ceramikę zbyt twarde i niełamliwe. Co to mogło być?

– Ciekawe, skąd to ma? – powiedział głośno.

– Eee... po mojemu to proste. Ta kurtka w ciapki, kiedy się ją włoży w lesie, nie będzie człowieka prawie widać. A ta broń jest tak wykonana, że jest jak kolekcjonerska, pewnie na specjalne zamówienie robiona. Ktoś bogaty i z pasją zamawiał.

– I co?

Magazynier wzruszył ramionami.

– Ta Shen pewnie zadziabała w lesie jakiegoś bogatego myśliwego. Bardzo bogatego. No bo kogo byłoby stać na takie fanaberie. A myśliwi, ci naprawdę z pasją, to każdy grosz wydadzą na takie pierdoły.

– Może i tak. – Rand odłożył kurtkę na blat stołu. – Pogadajmy więc, za jaką kwotę mógłbym te przedmioty wypożyczyć.

Magazynier rozpromienił się natychmiast i odruchowo zatarł dłonie.

– O tak, właśnie. Pogadajmy o tym.