Mitologia słowiańska

Polski system edukacji ma wiele wad i nie dożyjemy czasów, w których zostaną one usunięte. Spośród nich wyróżnia się fakt, że wiele uwagi poświęca się najsłynniejszym systemom mitologicznym, jak choćby grecki, lecz nie ma prawie nic na temat wierzeń słowiańskich. Szczęśliwie, można znaleźć pozycje, które pozwolą niezaznajomionym na uzupełnienie tej luki w wiedzy gdy skłoni nas do tego ciekawość. Ostatnio miałem okazję się zapoznać z "Mitologią słowiańską", będącą wspólnym dziełem Jakuba Bobrowskiego i Mateusza Wrony.

Podział na poszczególne części jest dostatecznie prosty i przejrzysty. Najpierw możemy się co nieco dowiedzieć o genezie świata. Jak powstał, skąd się wzięli bogowie i wydarzenia, które doprowadziły ich do objęcia ról, pod którymi znali ich wyznawcy. Następnie dłuższej inspekcji ulega bestiariusz – mamy okazję zapoznać się z różnymi istotami nadprzyrodzonymi, w jakich sferach życia się pojawiały i jaki wiązał się z nimi systemem wierzeń. Koniec zwieńczają opowieści poświęcone wielkim junakom, czyli pogańskim bohaterom, którzy stawiali opór fali chrześcijaństwa. Tworzy to spójną całość, która pozwala na zapoznanie się z tą historią odpowiednimi etapami.

Co do samych opowieści warto wspomnieć o tym, iż nie są to suche zbieraniny faktów i legend. Historie ułożono tak, by wychodziły z nich autentyczne gawędy. Coś, co w ramach wieczornej opowieści zaserwowałby gawiedzi żerca. Wskutek tego, te historie często w sobie kryją dodatkowe znaczenie, celem przestrogi i nauki co do radzenia sobie z siłami nadprzyrodzonymi. Dzięki temu można odnieść wrażenie, że stajemy się bliżsi tym ludziom. Że lepiej rozumiemy ich codzienność i mentalność.

Przyjemnym smaczkiem jest odpowiednia stylizacja tekstu w postaci dobranego składu i słownictwa, dzięki któremu całość daje nam wrażenie, że tak właśnie mogli mówić pradawni Słowianie. Dodaje to poczucia immersji, ale jednocześnie nie wybija z rytmu, co się chwali. Tekst pozostaje wciąż zrozumiały. A w razie gdybyśmy trafili na jakiś zwrot, którego za nic nie umiemy zrozumieć, to książka dysponuje słownikiem zawierającym co trudniejsze terminy, a więc problem daje się szybko rozwiązać.

Poza tym, warto też wspomnieć o stronie graficznej całego dzieła, za którą odpowiedzialna była Magdalena Boffito. Książkę zdobi całkiem spora liczba ilustracji, odwołując się do akurat przekazywanych opowieści. Ogólny styl w jakim je wykonano może budzić pewną dezorientację. Charakteryzuje je pewna nietypowa surowość, kryjąca w sobie pierwotny urok, który w dość szczególny sposób łączy się z kolejnymi przytaczanymi historiami. Tworzy to dobre, przyciągające wzrok uzupełnienie całości.

Książce tej daleko jest do wyczerpania tematu, jakim jest mitologia naszych przodków. Z resztą ona sama nie stara się tego ukrywać, na co wskazuje dopisek otwierający zamieszczoną na sam koniec tomu bibliografię. Jest to dzieło o podstawach naukowych, które bierze na siebie zadanie przede wszystkim zainteresowania i popularyzacji dawnych wierzeń słowiańskich i wywiązuje się z tego zadania dobrze. Miła lektura, która pomoże otworzyć wrota do świata będącego źródłem inspiracji dla licznych autorów dzieł wszelakich.