Fragment książki

Prolog

– Panie, urodziła się.

Służka pochyliła nisko głowę. Dobrze wiedziała, że patrzenie na władcę jest surowo zakazane. Nie chciała, by ją ukarał.

Mężczyzna siedzący na czarnym tronie uśmiechnął się ponuro, słysząc tę nowinę. Czekał na to już bardzo długo. Za długo. Czasami zastanawiał się, czy ta chwila w ogóle nastąpi.

Za jego plecami kosmiczne drzewo szumiało cicho, wyciągając gałęzie ku nieskończoności. Władca uparcie milczał. Służka odważyła się posłać w jego stronę jedno krótkie spojrzenie, by sprawdzić, czy usłyszał, co powiedziała.

Jego niedbała poza wyrażała znudzenie. Na wąskich, sinych wargach błąkał się uśmiech. Był zadowolony.

Czarne, półdługie włosy opadały mu na zmarszczone czoło i rzucały cień na rzymski nos. W jej władcy było coś, co przypominało drapieżnego ptaka gotowego do ataku. Nie wiedziała, czy sprawiał to ostry zarys nosa, czy zimne czarne oczy bezwzględnego mordercy, którym był.

Bała się go.

– Dobrze. – Jego głos brzmiał jak zgrzyt żelaza po szkle. – Teraz musimy tylko poczekać. Już niedługo spełni nasze żądania. A wtedy świat będzie nasz…

***

Las szumiał cicho, choć delikatny wiatr zdawał się w ogóle nie poruszać gałęziami. W samym jego sercu, ponad zielonymi koronami jodeł, sosen i buków, dominowała rozłożysta zieleń sędziwego dębu. Dąb miał ponad sześćset lat i był najstarszym drzewem w całym kraju. Jego cztery główne konary dokładnie wskazywały kierunki świata: północ, południe, wschód i zachód.

Wśród listowia rozległo się ciche gruchanie białego gołębia. Drobny ptak przysiadł na najniższej gałęzi. Przestąpił niecierpliwie z nóżki na nóżkę, wbijając czarne pazurki w korę. Otrzepał piórka zniecierpliwiony.

Mężczyzna kucający pod drzewem podniósł wzrok i bez lęku spojrzał na gołębia.

– Doniesiono mi, że dzisiaj się narodziła. – Jego głos był suchy.

Gołąb zatrzepotał skrzydłami, a następnie wzniósł się w powietrze i odleciał w stronę słońca.

Mężczyzna wstał z klęczek. Za jego plecami olbrzymi niedźwiedź brunatny ziewnął rozdzierająco.

– Już idę, spokojnie – powiedział do niego. – Tylko się napiję.

Pochylił się nad źródełkiem, które wybijało spod skały obok dębu. Nabrał w spracowane dłonie trochę krystalicznie czystej wody i zaspokoił pragnienie.

***

Starzec pociągnął duży łyk z butelki i beknął głośno. Mszczuj nie był dobrym kapłanem, a tym bardziej wróżem. Każdy mieszkaniec Bielin, niedużej wsi założonej jeszcze w XV wieku, a kto wie, czy nie wcześniej, zdawał sobie z tego sprawę.

Wiedział o tym również sam Mszczuj. Nie potrafił nawet policzyć, ile razy wmawiał ludziom, że zobaczył coś w ogniu albo we wnętrznościach rytualnie zabitego koguta, choć w rzeczywistości niczego tam nie było.

Westchnął głośno i pociągnął kolejny łyk czwórniaka własnego wyrobu. Bliżej mu było do źle przefiltrowanego bimbru zmieszanego z odrobiną miodu dla smaku niż do prawdziwego miodu pitnego, ale nie robiło mu to większej różnicy.

Czasem gryzło go sumienie, że nie stara się wystarczająco mocno, a przecież mógłby obdarzać lokalną ludność większym wsparciem duchowym.

Na szczęście takie myśli dopadały go bardzo rzadko, zwykle gdy był trzeźwy. Z tego też powodu nieczęsto bywał w tym stanie.

Zerknął na małe palenisko zbudowane pośrodku chaty na gołym klepisku. Mruknął pod nosem, przeklinając warunki, w jakich musi pracować, i poprawił rożen, na którym piekły się trzy kiełbaski. Od niechcenia splunął w ogień.

Nagle płomienie podniosły się pod sam sufit drewnianej chałupy. Mszczuj zerwał się na równe nogi. Już dawno czegoś takiego nie widział.

– Przepowiednia – wyszeptał.

Języki ognia zawirowały gwałtownie i zaczęły układać się w niepokojące obrazy. Mężczyzna zobaczył niewyraźną postać małego dziecka, które dorasta, zmieniając się w kobietę. Dookoła kobiety wyrósł płomienny las. Płomienna sylwetka schyliła się i coś podniosła. Obraz zmienił się, ukazując Mszczujowi kwiat. Kwiat, którego nigdy wcześniej nie widział.

Następnie płomienie znikły tak samo niespodziewanie, jak się pojawiły. Wróż znowu miał przed sobą małe palenisko, nad którym wisiał ruszt z trzema kiełbaskami. Z tą różnicą, że spalonymi na węgiel.

– Muszę jej szybko o tym powiedzieć! – wykrzyknął do samego siebie i wybiegł z chaty.

Mimo szczerych chęci nie udało mu się szybko do niej dobiec. Płócienne portki co kilka kroków zsuwały mu się z tyłka, a wiatr wpychał mu do oczu skołtunione, zbyt długie włosy.

Tuż pod jej domem zatrzymał się zasapany i oparł ciężko o przechylony drewniany płot. Z tych emocji zupełnie zapomniał, że mieszkała daleko za wsią. Uznał, że to bardzo niepraktyczne.

– Cholerne Góry Świętokrzyskie – jęknął, szarpiąc za bramę prowadzącą do jej chaty.

Załomotał w drzwi.

Otworzyła mu zirytowana starsza kobieta, ściskając śmierdzący spalenizną garnek. Spojrzała z niesmakiem na butelkę w jego dłoni, którą odruchowo zabrał ze sobą.

– Czego? – warknęła.

– Czy dostałaś…? – zaczął, ale kobieta przerwała mu, unosząc ręce z zakopconym garnkiem.

– Dostałam wiadomość – warknęła. – A to był mój obiad. Musimy dać mu do zrozumienia, że powinien być odrobinę subtelniejszy.

1.

Pianie koguta obudziło mnie brutalnie. Brzmiało, jakby wstrętne ptaszysko było właśnie bez litości zarzynane.

Jęknęłam i przykryłam głowę puchową poduszką, która dość szybko zaczęła mnie podduszać. Kichnęłam donośnie, kiedy połaskotała mnie w nos nitka z haftu, który własnoręcznie (i trzeba przyznać, że bardzo nieudolnie) wykonałam jakiś czas temu na poszewce. Zrzuciłam poduchę na podłogę i wbiłam spojrzenie w sufit.

Nienawidzę tego budzika. Na wszystkich znanych mi bogów przysięgam, że nienawidzę tego dźwięku. Nie wiem, po co mama go kupiła. Nie wiem, jakim cudem mogła dojść do wniosku, że będzie mi się podobał.

Rozżalona usiadłam w pościeli i odrzuciłam kołdrę. Płócienna koszula nocna przykleiła mi się do ciała. Westchnęłam ciężko. Zawsze w nocy przykrywam się kołdrą, nawet jak jest gorąco. Mam teraz za swoje.

Pokój zalany był światłem. Przez otwarty lufcik wpadał świeży zapach chłodnego poranka i koni.

Zmarszczyłam nos. Nigdy nie miałam nic do koni. Uważam, że to piękne zwierzęta, ale nie oszukujmy się… różami to one nie pachną.

Wstałam i oparłam się o stary, poznaczony siatką pęknięć, marmurowy parapet. Z wysokości pierwszego piętra przyglądałam się ruchliwej warszawskiej ulicy. Kierowcy samochodów spieszyli w sobie tylko znanych kierunkach, a konni policjanci jak zwykle stali pod naszą kamienicą. To od nich tak śmierdziało.

Cicho zagwizdałam pod nosem. Może nie pachnieli zbyt pięknie, ale z pewnością było na co popatrzeć. Dwóch dobrze zbudowanych młodych funkcjonariuszy dumnie prezentowało ułańskie mundury, w które odziana była warszawska policja. Długie szable u ich boków odbijały blask słońca.

Pogoda była piękna. Mogłam się założyć, że w południe zrobi się bardzo ciepło. Nie do wiary, że dopiero zaczynał się luty! Meteorolodzy także nie mogli się nadziwić anomaliom pogodowym. Zima była niezwykle łaskawa w tym roku. Pierwszy raz od co najmniej kilkuset lat nie spadł ani jeden płatek śniegu. Ziemia zdawała się nie móc doczekać pierwszego dnia wiosny i przyjścia Jaryły, swojego kochanka.

Usłyszałam za sobą delikatne pukanie do drzwi.

– Gosia? Wstałaś?

– Tak, mamo, zaraz przyjdę – odpowiedziałam.

– Robię jajecznicę – poinformowała mnie jeszcze rodzicielka, po czym usłyszałam jej oddalające się kroki.

Westchnęłam po raz ostatni, patrząc na muskularne sylwetki młodych policjantów. Z jednym z nich chodziłam kiedyś do podstawówki. Był wtedy niższy ode mnie i pryszczaty. Kiedy tłukłam go na boisku podczas przerwy, nie mogłam podejrzewać, że osiągnie wzrost koszykarza.

Zdecydowanie powinnam znaleźć sobie faceta. Jeszcze chwila i któraś z ciotek powie mi, że jestem starą panną… Właściwie to dziwne, że jeszcze nie doszły do takiego wniosku.

Rozzłoszczona źle rozpoczętym porankiem zatrzasnęłam lufcik i spojrzałam na elektroniczny budzik, który co rano piał jak zarzynany kogut. Jeden z szalenie ostatnio modnych słowiańskich gadżetów. Zupełnie nie rozumiałam tego nowego trendu. Kto normalny w XXI wieku chciałby powracać do czasów słomianych dachów i chlewu pełnego świń?

Gdzieś za ścianą u sąsiadów odezwało się pianie koguta. No cóż, najwyraźniej wszystkich, łącznie z moją mamą, ogarnęło to szaleństwo.

Zaplatając w gruby warkocz sięgające mi do bioder włosy, z których byłam bardzo dumna, przyglądałam się podejrzliwie specyfikom mamy rozstawionym na półce w łazience. Pomiędzy opakowaniami kremów przeciwzmarszczkowych drogich zachodnich firm stały woreczki i puzderka, które mama kupiła u lokalnej szeptuchy.

Tak, dokładnie – kupiła je u szeptuchy, czyli szalonej wsiowej baby sprzedającej za olbrzymie pieniądze ziółka znalezione w lesie.

Była to kolejna rzecz, która nie mieściła mi się w głowie. Choć właściwie rozumiem trochę to całe „jesteśmy Słowianami”. Jako jeden z ostatnich krajów Europy Wschodniej możemy pochwalić się monarchą – królem Mieszkiem XII.

Nasz władca, na szczęście całkiem rozgarnięty, dobrze włada olbrzymim krajem. Nawet udało mu się podpisać pakt o nieagresji z Mocarstwem Rosyjskim. Oni nie mają już cara. Bardzo inteligentnie obalili go jakiś czas temu i teraz dostają za swoje. Podatki takie same plus nie można już pędzić samogonu, bo prezydent zakazał.

Opłukałam twarz w wodzie i przyjrzałam się krytycznie swojej twarzy, szukając pierwszych zmarszczek. Dotknęłam cieniutkiej skóry dookoła oczu i przejechałam palcem po czole. Na próbę skrzywiłam się szpetnie. Z pewnością będę miała kiedyś brzydkie zmarszczki mimiczne. Niedawno skończyłam studia, zaraz pójdę do pierwszej pracy, to i one się pewnie niedługo pojawią…

Czym prędzej powinnam znaleźć faceta, zanim to nastąpi. Koniecznie. Postanowiłam do tego czasu przestać się uśmiechać i marszczyć. Tak na wszelki wypadek!

Wzięłam do ręki nowy nabytek mamy, który sądząc po zapachu, składał się głównie z miodu i jakichś ziółek. Odstawiłam go z powrotem zniechęcona zarazkami, które mogły rozwijać się w środku, i jeszcze raz pokręciłam głową. Moja kochana rodzicielka stanowczo zbyt mocno wczuwała się w naszą rodzimą kulturę.

Mama od dziecka wpajała mi szacunek do naszej historii, władcy, słowiańskich tradycji, no i oczywiście bogów.

Ciekawe, co by było, gdyby Mieszko I przyjął chrzest. Czy byłabym teraz chrześcijanką? Nie musiałabym nosić tej obrzydliwej kwiecistej spódnicy w każde święto państwowe?

Szczerze żałowałam, że historia nie potoczyła się inaczej. Chociaż z drugiej strony Królestwo Polskie jest jednym z najpotężniejszych w Europie. Biedy u nas nie ma, bezrobocie prawie zerowe. Pewnie mogło być gorzej.

Gdybać mogłam i do wieczora. Na nic by się to nie zdało.

– Gosia! – krzyknęła mama z kuchni. – Chodź na śniadanie! Bo się spóźnisz.

Wsunęłam stopy w wysokie czarne szpilki na czerwonej podeszwie i poprawiłam równie czarną garsonkę. Dzisiaj miałam odebrać dyplom ukończenia uczelni i skierowanie na praktyki. Ostatnie praktyki w moim życiu, a jednocześnie pierwszą pracę. Od dzisiaj będę panią swojego losu. Ja, Gosława Brzózka, lekarka.

Weszłam do kuchni, gdzie mama czekała z patelnią. Nałożyła mi solidną porcję jajecznicy.

– Moja córeczka. – Poklepała mnie po ręku.

Widziałam w jej oczach dumę. Byłam pierwszą osobą w rodzinie, która skończyła studia medyczne.

– Trochę się denerwuję – wyznałam, przełykając szybko.

– Czym? – zdziwiła się.

– Tymi praktykami. Nie wiem, czy znajdę gdzieś miejsce. Najchętniej odbębniłabym je w kilka miesięcy, żeby potem dostać jakąś robotę w przychodni.

– Gosia! – zgorszyła się mama.

– Co?

– Nie możesz mieć takiego podejścia. Te praktyki są bardzo ważne. Pozwolą ci zdecydować, czy będziesz chciała zostać lekarzem, czy szeptuchą.

– Mamo, prędzej umrę, niż zostanę szeptuchą – warknęłam.

– Ale czemu?

Szczytem marzeń mojej mamy było, żebym została jedną z tych wsiowych bab, które robią podejrzane medykamenty. Na studiach tłumaczyli nam, że szeptuchy to bardzo ważny element medycyny w Królestwie Polskim. Prawie każde mniejsze miasteczko albo wieś miały przynajmniej jedną własną szeptuchę. Poza robieniem niedziałających kremów do twarzy odpowiadały za podstawową diagnostykę i szybkie udzielenie pomocy. To one decydowały, czy chory powinien jechać do przychodni lub szpitala. Stanowiły pierwszą linię obrony polskiej medycyny – sito, które odsiewa naprawdę chorych od pozorantów i hipochondryków.

Wiedziałam, że są bardzo potrzebne. Bez podstawowej opieki system medyczny w naszym kraju upadłby już dawno. Medycyna zrobiła się bardzo droga. Każde badanie i zabieg generuje ogromne koszty. Szeptucha, która sprawnie wyleczy sporządzaną przez siebie maścią albo kroplami, znacznie odciąża skarb królestwa.

Wszystko pięknie, ale ja nie widziałam się w tej roli. Poza tym to podejrzane, że tylko kobiety mogą być szeptuchami. Coś mi tu zalatuje męskim szowinizmem…

Rozumiałam też, że mama chciała dla mnie dobrze. Szeptuchy były tak zwaną prywatną służbą zdrowia, natomiast lekarze państwową. Jak nie wiadomo, o co chodzi, to chodzi o pieniądze. Szeptuchy znacznie lepiej zarabiały. Chyba że mieszkały w bardzo małych wsiach. Wtedy w ramach zapłaty dostawały jajka i ziemniaki.

Jajka z ziemniakami… szaleję z ekscytacji na myśl o takim bogactwie…

Poza tym nasz bogobojny naród nadal jest święcie przekonany, że szeptuchy potrafią rzucać uroki, więc są nietykalne. Nie można ich okraść, bo mogą ci odpaść ręce, nie można być dla nich niemiłym, bo straci się głos. Zabić takiej też nie można. No bo co będzie, jak wstanie z martwych?

No ludzie… żyjemy w XXI wieku!

– Mamo, nie będę nikogo kurować okładem z jakiejś zdechliny – mruknęłam. – Ja chcę leczyć, a nie oszukiwać ludzi! Już i tak w głowie mi się nie mieści, że muszę jechać na rok na praktyki do jednej z tych bab…

Wręcz nie mogę się doczekać, kiedy będę łazić z szeptuchą po lesie (i łapać kleszcze…), zbierać korzenie (i łapać tężec…), zabijać leśne puchate zwierzątka do swoich wróżb oraz magicznego gulaszu (i łapać wściekliznę…). Nawet nie chcę myśleć, co jeszcze mogę złapać w lesie. Nie cierpię przyrody, tej całej brudnej ziemi, robaków i zwierząt. O wiele lepiej czuję się w wybetonowanej Warszawie.

– Mam nadzieję, że uda mi się załapać na praktyki do takiej spod miasta. Przynajmniej nie będę musiała nigdzie wyjeżdżać, zwłaszcza na jakieś zadupie – dokończyłam.

– Gosławo! – oburzyła się mama.

Oho, chyba przegięłam. Zawsze kiedy była zła, zwracała się do mnie pełnym imieniem.

– Po prostu uważam, że głupotą jest po tylu latach studiów lekarskich – podkreśliłam ostatnie słowo – wybierać zawód szeptuchy. Równie dobrze mogłam się w ogóle nie uczyć.

– To, że szeptuchy nie wypisują recept, nie znaczy, że są kimś gorszym. Uważam, że bardzo dobrze zrobią ci te roczne praktyki. Może wreszcie to zrozumiesz i nabierzesz trochę pokory.

– Jeszcze zobaczymy, czy będą roczne. Może uda mi się coś zachachmęcić, żeby wcześniej dostać zaliczenie. Sława zna jakąś szeptuchę…

– Nie – przerwała mi. – Znalazłam już szeptuchę, do której mogłabyś iść na termin. Nawet zadzwoniłam do niej w tej sprawie. Obiecała zatrzymać u siebie wolne miejsce. Była tak miła, że nawet zaoferowała się, że zadzwoni na twoją uczelnię.

Spojrzałam na nią podejrzliwie. Nie podobało mi się to.

– Gdzie? – zapytałam.

– W Bielinach. – Uśmiechnęła się radośnie. – Będziesz mogła pojechać w rodzinne strony.

Zerwałam się na równe nogi.

– Nie! Na litość boską, nie chcę jechać do Bielin! Tu jest całe moje życie! Jestem dorosła. Nie możesz mi niczego kazać.

– Nie zamierzam ci niczego kazać. Z tego, co mówiłaś, wynika, że i tak gdzieś cię wyślą. To chyba lepiej, że trafisz do naszej wsi. Będziesz miała okazję odwiedzić pradziadków.

– Mamo, pradziadkowie nie żyją…

– Dawno nikt nie sprzątał ich grobów na cmentarzu w Bielinach.

Miałam ochotę głośno przekląć. Samej jej się nigdy nie chciało tam jechać, ale nie ma najmniejszych wyrzutów sumienia, żeby wysłać mnie w tę głuszę na cały rok. Usiadłam z powrotem.

– Może Sława… – zaczęłam, ale urwałam zawstydzona własną naiwnością.

Mama miała rację. Było bardzo mało szeptuch w pobliżu Warszawy. Duże miasta, takie jak stolica Królestwa Polskiego, zamieszkiwali głównie ludzie o takich poglądach jak ja. Uważali, że jest fajnie, dopóki działa internet i telefony.

A w lesie, jak wiadomo, nie działa ani jedno, ani drugie.

Istniała więc spora szansa, że nie uda mi się dostać do żadnej z podmiejskich szeptuch na praktyki. Pewnie pierwszeństwo będą mieli ci, którzy osiągnęli najwyższe średnie ocen z egzaminów na studiach. Mogę się nie załapać.

Wątpliwe też, że moja szalona koleżanka Sława, poznana kilka lat temu na kursie zumby, będzie mogła coś zmienić w tej kwestii. Wspominała, że ma znajomą szeptuchę, ale to nie było nic wiążącego.

– Czyli i tak pojedziesz gdzieś, gdzie nie chcesz być – kontynuowała moja rodzicielka. – Czy nie lepiej w takim razie przy okazji poznać swoje korzenie?

Odłożyłam widelec. Zupełnie przeszła mi ochota na jedzenie.

– Może i masz rację… – mruknęłam.

– Roczny pobyt na wsi dobrze ci zrobi. – Uśmiechnęła się. – Jesteś strasznie blada.

Moja mama pochodziła z Bielin, małej wioski niedaleko Łysej Góry. W dzieciństwie byłam tam z nią parę razy. Z tego, co zapamiętałam, to ledwie kilka domów na skrzyżowaniu dróg.

Mama, będąc w moim wieku, wyjechała za pracą do Warszawy. No właśnie – do Warszawy. A nie z Warszawy do Bielin.

Bogowie, będę musiała spędzić rok na wsi. Przerażająca perspektywa… Chociaż z drugiej strony może mama miała nieco racji? I tak gdzieś mnie wyślą. A tam jest ładnie i znam trochę okolicę. Poza tym w odległości jakichś dwudziestu kilometrów są Kielce z kinami, centrami handlowymi i innymi niezbędnymi do życia wynalazkami XXI wieku.

– Przynajmniej szybko wrócę do domu – westchnęłam. – Praktyki zacznę na kilka tygodni przed obchodami Jarego Święta. Pewnie szeptucha da mi urlop, żebym do ciebie przyjechała, co?

– O nie, moja droga! – szybko zaprotestowała mama.

– Co? Zakazujesz mi wrócić do domu na święta? – byłam zdziwiona.

– Uważam, że powinnaś spędzić je tam. Wreszcie zobaczyłabyś, jak naprawdę powinny być obchodzone. W Warszawie zamieniono to w jakąś szopkę. Zwykłe malowanie jajek i polewanie się wodą. Obchody na wsiach trwają kilka dni i są zgodne z tradycją.

– No i co z tego? Chcę wrócić na te kilka dni do miasta. Będę za tobą tęsknić!

I za samym miastem też będę tęsknić, ale wolałam o tym nie wspominać.

– Chciałam na te kilka dni jechać do Egiptu – wyznała mama.

– No i wyszło szydło z worka! – warknęłam.

– Gosiu, przekonasz się, że będziesz się tam świetnie bawić!

– Taa, zobaczymy…

Ale wiedziałam swoje – za żadne skarby nie zostanę szeptuchą. Prędzej umrę!

– Ale czemu?

Szczytem marzeń mojej mamy było, żebym została jedną z tych wsiowych bab, które robią podejrzane medykamenty. Na studiach tłumaczyli nam, że szeptuchy to bardzo ważny element medycyny w Królestwie Polskim. Prawie każde mniejsze miasteczko albo wieś miały przynajmniej jedną własną szeptuchę. Poza robieniem niedziałających kremów do twarzy odpowiadały za podstawową diagnostykę i szybkie udzielenie pomocy. To one decydowały, czy chory powinien jechać do przychodni lub szpitala. Stanowiły pierwszą linię obrony polskiej medycyny – sito, które odsiewa naprawdę chorych od pozorantów i hipochondryków.

Wiedziałam, że są bardzo potrzebne. Bez podstawowej opieki system medyczny w naszym kraju upadłby już dawno. Medycyna zrobiła się bardzo droga. Każde badanie i zabieg generuje ogromne koszty. Szeptucha, która sprawnie wyleczy sporządzaną przez siebie maścią albo kroplami, znacznie odciąża skarb królestwa.

Wszystko pięknie, ale ja nie widziałam się w tej roli. Poza tym to podejrzane, że tylko kobiety mogą być szeptuchami. Coś mi tu zalatuje męskim szowinizmem…

Rozumiałam też, że mama chciała dla mnie dobrze. Szeptuchy były tak zwaną prywatną służbą zdrowia, natomiast lekarze państwową. Jak nie wiadomo, o co chodzi, to chodzi o pieniądze. Szeptuchy znacznie lepiej zarabiały. Chyba że mieszkały w bardzo małych wsiach. Wtedy w ramach zapłaty dostawały jajka i ziemniaki.

Jajka z ziemniakami… szaleję z ekscytacji na myśl o takim bogactwie…

Poza tym nasz bogobojny naród nadal jest święcie przekonany, że szeptuchy potrafią rzucać uroki, więc są nietykalne. Nie można ich okraść, bo mogą ci odpaść ręce, nie można być dla nich niemiłym, bo straci się głos. Zabić takiej też nie można. No bo co będzie, jak wstanie z martwych?

No ludzie… żyjemy w XXI wieku!

– Mamo, nie będę nikogo kurować okładem z jakiejś zdechliny – mruknęłam. – Ja chcę leczyć, a nie oszukiwać ludzi! Już i tak w głowie mi się nie mieści, że muszę jechać na rok na praktyki do jednej z tych bab…

Wręcz nie mogę się doczekać, kiedy będę łazić z szeptuchą po lesie (i łapać kleszcze…), zbierać korzenie (i łapać tężec…), zabijać leśne puchate zwierzątka do swoich wróżb oraz magicznego gulaszu (i łapać wściekliznę…). Nawet nie chcę myśleć, co jeszcze mogę złapać w lesie. Nie cierpię przyrody, tej całej brudnej ziemi, robaków i zwierząt. O wiele lepiej czuję się w wybetonowanej Warszawie.

– Mam nadzieję, że uda mi się załapać na praktyki do takiej spod miasta. Przynajmniej nie będę musiała nigdzie wyjeżdżać, zwłaszcza na jakieś zadupie – dokończyłam.

– Gosławo! – oburzyła się mama.

Oho, chyba przegięłam. Zawsze kiedy była zła, zwracała się do mnie pełnym imieniem.

– Po prostu uważam, że głupotą jest po tylu latach studiów lekarskich – podkreśliłam ostatnie słowo – wybierać zawód szeptuchy. Równie dobrze mogłam się w ogóle nie uczyć.

– To, że szeptuchy nie wypisują recept, nie znaczy, że są kimś gorszym. Uważam, że bardzo dobrze zrobią ci te roczne praktyki. Może wreszcie to zrozumiesz i nabierzesz trochę pokory.

– Jeszcze zobaczymy, czy będą roczne. Może uda mi się coś zachachmęcić, żeby wcześniej dostać zaliczenie. Sława zna jakąś szeptuchę…

– Nie – przerwała mi. – Znalazłam już szeptuchę, do której mogłabyś iść na termin. Nawet zadzwoniłam do niej w tej sprawie. Obiecała zatrzymać u siebie wolne miejsce. Była tak miła, że nawet zaoferowała się, że zadzwoni na twoją uczelnię.

Spojrzałam na nią podejrzliwie. Nie podobało mi się to.

– Gdzie? – zapytałam.

– W Bielinach. – Uśmiechnęła się radośnie. – Będziesz mogła pojechać w rodzinne strony.

Zerwałam się na równe nogi.

– Nie! Na litość boską, nie chcę jechać do Bielin! Tu jest całe moje życie! Jestem dorosła. Nie możesz mi niczego kazać.

– Nie zamierzam ci niczego kazać. Z tego, co mówiłaś, wynika, że i tak gdzieś cię wyślą. To chyba lepiej, że trafisz do naszej wsi. Będziesz miała okazję odwiedzić pradziadków.

– Mamo, pradziadkowie nie żyją…

– Dawno nikt nie sprzątał ich grobów na cmentarzu w Bielinach.

Miałam ochotę głośno przekląć. Samej jej się nigdy nie chciało tam jechać, ale nie ma najmniejszych wyrzutów sumienia, żeby wysłać mnie w tę głuszę na cały rok. Usiadłam z powrotem.

– Może Sława… – zaczęłam, ale urwałam zawstydzona własną naiwnością.

Mama miała rację. Było bardzo mało szeptuch w pobliżu Warszawy. Duże miasta, takie jak stolica Królestwa Polskiego, zamieszkiwali głównie ludzie o takich poglądach jak ja. Uważali, że jest fajnie, dopóki działa internet i telefony.

A w lesie, jak wiadomo, nie działa ani jedno, ani drugie.

Istniała więc spora szansa, że nie uda mi się dostać do żadnej z podmiejskich szeptuch na praktyki. Pewnie pierwszeństwo będą mieli ci, którzy osiągnęli najwyższe średnie ocen z egzaminów na studiach. Mogę się nie załapać.

Wątpliwe też, że moja szalona koleżanka Sława, poznana kilka lat temu na kursie zumby, będzie mogła coś zmienić w tej kwestii. Wspominała, że ma znajomą szeptuchę, ale to nie było nic wiążącego.

– Czyli i tak pojedziesz gdzieś, gdzie nie chcesz być – kontynuowała moja rodzicielka. – Czy nie lepiej w takim razie przy okazji poznać swoje korzenie?

Odłożyłam widelec. Zupełnie przeszła mi ochota na jedzenie.

– Może i masz rację… – mruknęłam.

– Roczny pobyt na wsi dobrze ci zrobi. – Uśmiechnęła się. – Jesteś strasznie blada.

Moja mama pochodziła z Bielin, małej wioski niedaleko Łysej Góry. W dzieciństwie byłam tam z nią parę razy. Z tego, co zapamiętałam, to ledwie kilka domów na skrzyżowaniu dróg.

Mama, będąc w moim wieku, wyjechała za pracą do Warszawy. No właśnie – do Warszawy. A nie z Warszawy do Bielin.

Bogowie, będę musiała spędzić rok na wsi. Przerażająca perspektywa… Chociaż z drugiej strony może mama miała nieco racji? I tak gdzieś mnie wyślą. A tam jest ładnie i znam trochę okolicę. Poza tym w odległości jakichś dwudziestu kilometrów są Kielce z kinami, centrami handlowymi i innymi niezbędnymi do życia wynalazkami XXI wieku.

– Przynajmniej szybko wrócę do domu – westchnęłam. – Praktyki zacznę na kilka tygodni przed obchodami Jarego Święta. Pewnie szeptucha da mi urlop, żebym do ciebie przyjechała, co?

– O nie, moja droga! – szybko zaprotestowała mama.

– Co? Zakazujesz mi wrócić do domu na święta? – byłam zdziwiona.

– Uważam, że powinnaś spędzić je tam. Wreszcie zobaczyłabyś, jak naprawdę powinny być obchodzone. W Warszawie zamieniono to w jakąś szopkę. Zwykłe malowanie jajek i polewanie się wodą. Obchody na wsiach trwają kilka dni i są zgodne z tradycją.

– No i co z tego? Chcę wrócić na te kilka dni do miasta. Będę za tobą tęsknić!

2.

Zniesmaczona wyszłam z dziekanatu. Mama mówiła prawdę. Tajemnicza szeptucha z Bielin skontaktowała się z panią z sekretariatu w sprawie moich praktyk. Moja obecność w małej wsi pod Kielcami była już przesądzona.

Uroczystość wręczenia dyplomów także trochę mnie zawiodła. Odbyła się w nowo wybudowanej auli. Rektor wygłosił kilka formułek o powołaniu do niesienia pomocy i o empatii, a potem wręczył nam dyplomy. Twierdził, że maluje się przed nami świetlana przyszłość. Nie wiem czemu, ale wyczułam w jego głosie fałsz, w przeciwieństwie do moich znajomych, którzy wydawali się przeszczęśliwi. Mnie się na studiach podobało. Szkoda, że ten etap życia skończył się tak szybko. Nie chciałam iść do pracy i wchodzić w dorosłość związaną z płaceniem rachunków, podatków i składek emerytalnych. W ogóle nie wydaje mi się to zabawne, a tym bardziej świetlane.

Po wyjściu z budynku rektoratu odwróciłam się i spojrzałam na przeszkloną fasadę Uniwersytetu Medycznego. Pożegnałam się z nim w duchu.

W mojej torebce poza dyplomem ukończenia studiów leżała książeczka praktykanta, którą za rok będzie musiała podpisać mi szeptucha.

Siedząc w autobusie, otworzyłam ją i zaczęłam czytać, czego powinnam się nauczyć podczas tego roku. Były tam między innymi następujące podpunkty:

1) Umiejętność zabezpieczenia rannego pacjenta do momentu przyjazdu karetki pogotowia bądź transportu lotniczego.

2) Udrażnianie dróg oddechowych, resuscytacja.

3) Unieruchamianie transportowe złamań i zwichnięć w miejscu zdarzenia lub wypadku.

4) Tamowanie krwotoku.

5) Odbarczanie odmy.

6) Prowadzenie porodu siłami natury.

7) Badanie obwodowego krążenia tętniczego i żylnego, w tym pomiar ciśnienia tętniczego metodą Korotkowa.

8) Drobne zabiegi chirurgiczne: zaopatrzenie chirurgiczne rany, sączkowanie, nacięcie, wyłuszczenie i nakłucie.

9) Usuwanie ciała obcego, woskowiny z ucha.

Wyobraziłam sobie staruszkę w kwiecistej chustce, która usiłuje prawidłowo wykonać resuscytację metodą usta-usta. Ciekawe, czy najpierw musiałaby wyjąć sztuczną szczękę? I to nie tylko tę należącą do pacjenta…

Z pewnym zdziwieniem stwierdziłam, że to nawet nie brzmi tak źle. Może nauczę się czegoś pożytecznego i poćwiczę trochę zdolności manualne? Mój entuzjazm znacznie zmalał, kiedy kilkanaście stron dalej znalazłam następujące fragmenty:

36) Umiejętność rozpoznawania ziół i korzeni oraz prawidłowe zastosowanie ich w domowym lecznictwie.

37) Umiejętność przetrwania w lesie.

54) Rozpoznawanie gatunków węży oraz śladów ich ukąszeń.

Sapnęłam głośno po przeczytaniu tego ustępu. Węże? Do jasnej cholery, węże?! Ja panicznie boję się wszystkich gadów! A także dla pewności żab – nigdy nic nie wiadomo.

Zirytowana wepchnęłam książeczkę do torebki i wysiadłam na swoim przystanku.

Nie chcę tam jechać na cały rok. Dlaczego rząd mi to robi? Czemu po prostu nie pozwolą mi iść do pracy i być dobrym lekarzem? Naprawdę muszę udowadniać swoją wartość przez sikanie w lesie oraz wyjmowanie sobie kleszczy z tyłka?!

Rozgoryczona, z całej siły pchnęłam drzwi kawiarni, w której umówiłam się z przyjaciółką. Metalowa klamka rąbnęła z przeraźliwym trzaskiem o ścianę, z której odpadł kawałek tynku.

Oczy wszystkich znajdujących się w środku osób zwróciły się w moją stronę. Gwar rozmów nagle ucichł.

– Przepraszam – jęknęłam.

Gdzieś w głębi podniosła się ze swojego miejsca czarnowłosa piękność.

– Ludziska, dajcie jej spokój! – ryknęła zadziwiająco mocnym głosem jak na swoją niewielką posturę. – Od dzisiaj jest lekarzem. Każdy byłby zirytowany, jakby od samego ranka musiał grzebać się w czyichś wnętrznościach!

Zainteresowanie moją osobą szybko osłabło. Co więcej, widać było również, że u co niektórych klientów osłabła również chęć do zjedzenia zamówionych ciastek. Jedynie spojrzenia personelu wciąż pełne były złości.

– Dzięki, Sława, teraz pewnie naplują mi do kawy – mruknęłam, opadając obok niej na ławę.

Ciężki zimowy płaszcz, zdecydowanie za ciepły jak na panującą na zewnątrz temperaturę, rzuciłam na krzesełko stojące obok.

Moja przyjaciółka zachichotała radośnie. Kilku mężczyzn odwróciło się w jej stronę.

– Przestań marudzić. Całe życie nie robisz nic innego, tylko marudzisz i narzekasz – stwierdziła i siorbnęła głośno ze swojego kubka. Miała na górnej wardze wąsy z mlecznej pianki.

– To dlatego, że w przeciwieństwie do ciebie nie mam jeszcze kawy…

– Co ci się dzisiaj stało? – Mówiąc to, odrzuciła na plecy długie, czarne włosy.

Zerknęłam na jej tatuaż przedstawiający wijącą się łodygę powoju o lekko różowych kwiatach. Zaczynał się tuż za lewym uchem i biegł wzdłuż szyi aż do obojczyka. Zawsze mnie intrygował. Często wyobrażałam sobie, jak zabawnie Sława będzie wyglądała na starość z taką pecyną na całej szyi.

– Odebrałam dyplom…

– To rzeczywiście tragedia. Wreszcie skończyłaś te wstrętne studia, na których kazali ci kroić trupy i przepytywali z nazw chemicznych składników leków, o czym trułaś mi przez ostatnie kilka lat. Nie wiem, jak będziesz bez tego żyła – zaśmiała się.

Poczułam, jak napięcie powoli mnie opuszcza. Miała rację. Nie powinnam się już tym przejmować.

No… najwyżej odkleszczowym zapaleniem mózgu. Na szczęście jest na to szczepionka. Koniecznie muszę zaszczepić się na wszystko, na co tylko można, przed wyjazdem do tej głuszy.

– Muszę jechać na rok na praktyki – westchnęłam. – Nie chcę wyjeżdżać stąd aż na rok.

Sława wyprostowała się gwałtownie i wbiła we mnie przerażone spojrzenie.

– To dzisiaj? Tak, to dzisiaj miałaś złożyć podanie! O nie! Wiedziałam, że o czymś zapomniałam!

Spojrzałam na nią zdziwiona.

– O czym ty mówisz?

– No bo ja… bo ja… miałam ci polecić tę szeptuchę! – jęknęła i ukryła twarz w dłoniach.

– Spoko, mama już mi znalazła przydział – mruknęłam. – Wyjeżdżam na rok.

– O nie! A dokąd? Na pewno nie na da się tego odkręcić?

– Do Bielin, takiej małej wiochy niedaleko Kielc. A po co to odkręcać? Pojadę na wygnanie. I tak gdzieś muszę…

Sława zaczęła chichotać.

Sięgnęłam po jej kawę i powąchałam zawartość.

– Okej, zachowujesz się co najmniej dziwnie – powiedziałam odstawiając kubek. – Powiedz szczerze, co piłaś?

– Nic, po prostu chciałam ci załatwić staż u tej samej szeptuchy! – ryknęła zadowolona z siebie. – Kto by pomyślał, że wpadniemy z twoją mamą na ten sam pomysł!

– Serio? A skąd znasz szeptuchę w Bielinach?

– Tak! No, bo widzisz, ja właściwie stamtąd pochodzę.

– Żartujesz! Ja też! To znaczy moja mama.

Sława promieniała. Z uśmiechem na ustach dopiła duszkiem kawę i odstawiła kubek z głośnym stukiem, jakby jej latte było toastem.

– A co jest w niej takiego fajnego, że chciałaś, żebym tam pojechała? – zapytałam zaciekawiona.

To nie mógł być przypadek, że dwie najbliższe mi osoby chciały, żebym pojechała w to samo miejsce. Nie wierzyłam w bogów, ale wszystko wskazywało na to, że przeznaczenie najwyraźniej chciało, żebym spędziła ten rok w Bielinach.

– Jarogniewa nie jest taka zła – oświadczyła. – Naprawdę zna się na tym, co robi. Będziesz miała okazję nauczyć się wielu zarąbistych rzeczy.

Jarogniewa? Musiała być koszmarnym noworodkiem, skoro dali jej tak na imię…

– Stara jest?

– A bo ja wiem? Jest szeptuchą w Bielinach, odkąd pamiętam. Pewnie ma z sześćdziesiąt lat, ale zapewniam cię, że trzyma się nieźle. To pewnie przez te kremy, które robi. Polecam! – Jej oczy rozszerzyły się z podniecenia. – O rany! Byłoby super, gdybyś ty się nauczyła je robić. Ona strasznie dużo sobie za nie liczy. Zna też przepis na obłędną odżywkę do włosów. Musisz, po prostu musisz się nauczyć ją robić.

Genialnie, z lekarza awansowałam na kosmetyczkę.

– Nie ma sprawy – westchnęłam.

– O co chodzi? Nie cieszysz się?

– Nie chce mi się tam jechać aż na rok. Stracę rok z życia.

– A coś cię tu trzyma? – zapytała. – Przecież nie masz męża. Więcej: ty nie masz nawet widoków na męża.

– Przypomnij mi, dlaczego się z tobą przyjaźnię? Bo jakoś zapomniałam.

– Daj spokój! – Klepnęła mnie w ramię i obie się roześmiałyśmy.

Zawsze sobie dogryzałyśmy, ale nigdy nie zdarzyło nam się na siebie obrazić.

– Słuchaj! Coś wymyśliłam! – zawołała, a kilku klientów kawiarni spojrzało w naszą stronę. – Mam w Kielcach mieszkanie. Może pojadę z tobą na rok? Mogłybyśmy zamieszkać razem. Zrzuciłybyśmy się na czynsz.

Podobał mi się ten pomysł. Naprawdę bardzo mi się podobał. Nie miałam najmniejszej ochoty mieszkać w jakiejś zapyziałej izbie u szeptuchy. O ile oczywiście posiadała więcej niż jedną izbę.

Z kolei Kielce były całkiem sporym miastem. Tam spokojnie dałoby się pomieszkać bez większego bólu.

Były jeszcze starsze od Bielin. Podobno założył je Mieszko, syn Bolesława Śmiałego, bądź jak kto woli – Bolesława II Szczodrego. Według legendy książę zgubił się podczas polowania w nieprzebytym wówczas lesie rosnącym na miejscu dzisiejszych Kielc. Zmęczony zasnął, nie mogąc znaleźć swoich towarzyszy. Przyśniło mu się, że został napadnięty i otruty, a następnie uleczył się wodą z płynącej w pobliżu Sinicy. Następnego dnia odnalazł kompanów i wyjechał z lasu. Jednak zanim udało mu się go opuścić, ujrzał odyńca o wspaniałych białych kłach – opiekuna puszczy. Uznał, że to dzik pomógł mu odnaleźć drogę. Wtedy postanowił, że na jego cześć założy w tym miejscu gród i nazwie go Kiełce – od jego kłów.

Bo to takie logiczne, że na cześć dzika postanowił wyciąć w pień las, w którym to biedne zwierzę żyje, nie?

Ech, szczerze nie znosiłam uczenia się w szkole tych wszystkich legend.

– Czemu nie. – Uśmiechnęłam się do Sławy. – Na pewno będzie mi raźniej, jeśli pojedziesz ze mną. Tylko co ty tam będziesz robić?

– Jestem barmanką. Na pewno znajdę sobie jakąś robotę. – Machnęła lekceważąco ręką.

– Jesteś pewna?

– Oczywiście. Mnie w Warszawie zupełnie nic nie trzyma. Nawet nie mam tutaj rodziny. Wszyscy zostali w Kielcach. Poza tym przyda mi się mała zmiana. Znudziło mi się to miejsce. Potrzebuję przygody! Kiedy wyjeżdżasz?

– Za dwa tygodnie.

– O, to super! Załapiemy się na Jare Święto w marcu – ucieszyła się.

– Sława, serio? Chcesz iść na wiejską potańcówkę?

– Czemu nie. – Uśmiechnęła się rozmarzona. – Uwielbiam te tradycyjne obchody. Będzie alkohol, tańce, ognisko… mnóstwo młodych przystojnych facetów. Nie mów, że nie podoba ci się ta perspektywa! Czy ty przypadkiem nie szukasz rozpaczliwie męża?

– Nie przesadzałabym z tym „rozpaczliwie” – zaperzyłam się. – Po prostu fajnie by było sobie kogoś znaleźć.

– Masz obsesję na tym punkcie, wiesz? Nie wiem, po co jest ci potrzebny facet na stałe. Oni przydają się tylko do zabawy.

– Po prostu boisz się zaangażować.

– O nie, ja nie mam żadnego problemu z zaangażowaniem – zaprzeczyła dumnie. – To oni mają problem. Mówię ci, powinnaś się kiedyś po prostu zabawić. A ty zamiast tego odrzucasz wszystkich, szukając tego jedynego.

– Nie będę tracić czasu na idiotów.

– A co, jak ten jedyny nie istnieje?

– Istnieje, istnieje.

– Mówię ci, masz za duże wymagania.

– A ty za małe.

Sława parsknęła śmiechem i potrząsnęła grzywą czarnych włosów. Zauważyłam, że zaczyna mieć odrosty o nieokreślonym kolorze. Moja przyjaciółka to zaciekła fanka farb do włosów. Właściwie nawet nie wiem, jaki jest jej naturalny kolor. Możliwe, że ona też nie wie.

– Nie rozumiem cię.

– Po prostu szukam stabilnego, spokojnego związku.

– Bo niby teraz to prowadzisz takie rozrywkowe życie, że potrzebujesz odmiany? – zakpiła.

– Hej, zaczynasz mieć odrosty – zmieniłam niewygodny temat. – Chyba zagapiłaś się z farbą w tym miesiącu.

– Aż tak widać? – Zmieszała się.

– No, zwłaszcza w przedziałku.

Sława sięgnęła do torby i wyciągnęła z niej czerwoną czapkę z daszkiem. Naciągnęła ją głęboko na czoło.

– Za jakiś czas je ufarbuję.

– A czemu nie teraz? Zamierzasz wciąż chodzić w czapce?

– No, teraz nie mogę, mam okres.

Szczęka opadła mi do podłogi. Miałam nadzieję, że chociaż moja najlepsza przyjaciółka jest normalna.

– O nie! – wybuchnęłam. – Ty też wierzysz w te zabobony?!

– Jakie zabobony? – obruszyła się. – To święta prawda. Farba gorzej wtedy łapie.

– Okej, ja spadam. Zamierzam przez chwilę pobyć jeszcze z normalnymi ludźmi, zanim wyjadę do tej wiochy. – Wstałam i zaczęłam zbierać swoje rzeczy.

Sława w odpowiedzi pokazała mi język, ale potem się uśmiechnęła.

– No to cześć!