Steam Works: Wiek Pary

"Steam Works: Wiek Pary" to gra autorstwa Alexa Churchilla wydana przez Wydawnictwo Baldar i przeznaczona dla od 2 do 5 osób. Gracze wcielają się w niej w naukowców, inżynierów i konstruktorów, wymyślających nowe, napędzane kołami zębatymi, parą bądź prądem maszyny. Ten, kto spisze się najlepiej, dostanie oficjalny tytuł Nadwornego Wynalazcy Jej Królewskiej Mości.

Na całość składa się główna plansza, drewniane figurki postaci, planszetki graczy, duża sterta rozmaitych kafelków oraz nieco mniejsza różnych żetonów. W trakcie zabawy w "Steam Works" akcje wykonuje się na przemian, by dobierać nowe kafle, budować i rozbudowywać maszyny bądź korzystać z już istniejących, a wszystko po to, żeby ostatecznie zdobyć jak największą liczbę Punktów Prestiżu (PP). Jak to wygląda w praktyce?

Przed rozgrywką należy ułożyć planszę na środku i posortować wszystkie kafle. Jako że gra składa się z Ery I, II i III, trzeba rozdzielić przypisane im kafelki, potasować je i postawić zakryte w formie stosów w odpowiednich miejscach. Następnie wykłada się na niebieskim pasie transmisyjnym 8 startowych kafli Ery I, a na górze układa w trzech stosach silniki: mechaniczne, parowe i elektryczne. Dalej gracze wybierają którąś z postaci i biorą jej planszetkę oraz początkowe zasoby: kafelki, funty czy silniki. Każdy otrzymuje 2 figurki mechaników w upatrzonym kolorze, które układa na swej małej planszy, a 2 kolejne oraz swego automata odkłada na tę główną, by byli dostępni w późniejszym etapie. Na koniec trzeba przygotować zależną od ilości bawiących się osób liczbę żetonów zegarów i rozmieścić je na trzech wyznaczonych polach. Znacznik pierwszego gracza trafia do tego, kto ostatnio cokolwiek zbudował.

W trakcie partii rozgrywa się szereg rund, podczas których wykonuje się naprzemiennie po jednej z dwóch dostępnych akcji. Można albo zapłacić pensję i użyć mechanika do zrealizowania konkretnego działania, albo spasować i pobrać dochód, który trzeba by za niego zapłacić. Na samym początku gracze mają ograniczone możliwości, bo jedyne pola akcji znajdują się na ich planszach. W podstawowej wersji postaci (A) są to: dobranie jednego skrajnego kafelka z prawej strony głównej planszy, dociągnięcie wybranego silnika, zbudowanie maszyny składającej się z silnika i jednego komponentu oraz uruchomienie swej machiny.

Urok "Steam Works" polega na tym, że każdy wybudowany komponent stanowi dodatkowe pole akcji, toteż im więcej ich zbudujecie, tym większe będą mieć możliwości wszyscy obecni przy stole. Jest bowiem tak, że z danej maszyny może korzystać każdy, niezależnie od tego, kto ją skonstruował. Dostępne komponenty są przeróżne – jedne pozwalają zarabiać pieniądze, drugie dobierać kolejne kafelki, a jeszcze inne rozbudowywać istniejące maszyny. Słowem: co kafel, to inne działanie. Ważne jest jednak, by odpowiednio konstruować swe dzieła techniki, bo na każdym z komponentów zaznaczono, jaka energia jest w stanie go uruchomić. I taką Innowacyjną Turbinę trzeba zasilić silnikiem parowym, a Automatę prądem. Gracze, chcąc skorzystać z któregoś działania, kładą swego inżyniera na silnik zasilający konkretny kafelek. Co świetne, mogą korzystać z wybranej części, ze wszystkich podpiętych bądź z żadnej, by z premedytacją blokować ten silniczek innym. W ten sposób runda toczy się, dopóki każdy nie wykona działań wszystkimi swoimi postaciami. Wtedy znacznik pierwszego gracza trafia do kolejnej osoby, a z głównej planszy odrzuca się skrajne kafle, zastępując je nowymi.

Bardzo ważne jest to, że jeśli ktoś korzysta z cudzej maszyny, to jej właściciel pobiera z odpowiedniego stosu żeton zegara. Z jednej strony są one warte na koniec gry 1 PP, z drugiej zaś determinują, jak długa trwa poszczególna Era. Kiedy skończą się zegary w pierwszym stosie, skończy się też Era I, a rozpocznie II. To istotne, bo w rękach graczy pozostaje czas trwania rozgrywki. Era może też zakończyć się, jeśli zabranie kafelków, którymi uzupełnia się braki po dociągniętych z pasa transmisyjnego. Zmiana Ery nie jest tylko teorią, bo uruchamia się wtedy kolejny pas transmisyjny z nowymi, potężniejszymi kaflami. O ile te podstawowe służą raczej do gromadzenia pieniędzy czy komponentów, o tyle te bardziej zaawansowane pozwolą w końcu wykorzystać zgromadzone dobra i zamienić je na to, co w grze najważniejsze – Punkty Prestiżu. Dodatkowo gracze otrzymują wtedy kolejnego inżyniera, wyraźnie poszerzającego ich możliwości.

Gdy skończy się III Era, trzeba obliczyć ostateczne wyniki. Składają się na nie PP zdobyte w trakcie gry, otrzymane za sprawą rywali zegarki oraz oczka za wybudowane przez siebie maszyny. Zdecydowana większość ich komponentów jest bowiem warta 1 PP, niektóre zaś 2. Ten, kto zgromadzi największą sumę, zostaje zwycięzcą i zgarnia oficjalny tytuł Nadwornego Wynalazcy Jej Królewskiej Mości.

Jak sami widzicie, zasady są proste i bardzo łatwo zrozumieć, o co w grze chodzi. W zasadzie teoretycznie nie ma się tu wielu możliwości: albo wysyła się robotnika, by zrealizował jakąś akcję, albo się pasuje, by zarobić pieniądze. Faktem natomiast jest, że "Steam Works" ma bardzo wysoki próg wejścia, bo występuje w nim kilkadziesiąt kafelków i każdy z nich ma inną funkcję. Jasne, że po kilku partiach z łatwością pamięta się, który co robi, jednak gwarantuję, że początkujący będą wiele razy pytać: "A jak on działa?". Na szczęście wszystkie komponenty są przedstawione i opisane w instrukcji, tak że wystarczy ją dać komuś pod rękę, by mógł sobie wszystko na bieżąco sprawdzać.

Powoduje to jednak, że nowicjusze będą mieć ograniczone szanse w starciu z doświadczonymi graczami. Nawet jeśli z pomocą instrukcji opanują funkcje poszczególnych kafelków, to trudno będzie im początkowo ocenić, które są słabe, a które mocne. Za weteranami przemawia też fakt, że widzieli już w życiu niejedną ciekawą maszynę i mniej czy bardziej wiedzą, którą warto odtworzyć raz jeszcze. Dlatego należy podkreślić, że w przypadku "Steam Works" doświadczenie odgrywa niebagatelną rolę.

Tytuł ten odznacza się dużą regrywalnością i minie wiele czasu, nim komukolwiek uda się stwierdzić, że już wszystko o nim wie. Zapewnia to choćby fakt, że do wyboru mamy aż 8 różnych postaci, a każda z nich ma stronę A i B. Teoretycznie te pierwsze mają takie same zdolności, ale zaczynają grę z innymi kafelkami i już samo to determinuje różne ich poczynania. Z kolei na stronach B posiadają odmienne umiejętności, każdym więc gra się inaczej. Poszczególne komponenty zaś można łączyć w nieskończoną ilość kombinacji, tak że co gracz, to kompletnie inne maszyny. Samych kafelków nie jest jakoś strasznie dużo, ale fakt, że można je dowolnie łączyć, w zupełności wystarcza, by zapobiec wpadnięciu w rutynę.

Bardzo podoba mi się to, że każdy może skorzystać z wybudowanej maszyny. To nie jest gra euro w stylu, że jeśli sam się dobrze rozbuduję, to na pewno wygram, a resztę graczy mogę mieć głęboko w poważaniu. W "Steam Works" zawsze trzeba mieć na uwadze, że coś może pomóc nie tylko nam, ale i naszym rywalom. Świetne jest to rozwiązanie z rekompensatą w postaci gwarantujących PP zegarków, bo rodzi ono pytanie: czy lepiej budować takie konstrukcje, by ściągać do siebie innych graczy, czy samemu korzystać z ich machin?

Nieco inaczej wygląda to w rozgrywce 2-osobowej, gdzie zamiast zegarka otrzymuje się po 1 funcie, jednak wtedy gra się z taką samą przyjemnością jak w szerszym gronie. To również duży plus. Nie jest tak, jak zwykle w przypadku większych produkcji. Tu satysfakcja z gry jest niezależna od ilości graczy. W "Steam Works" pełnię szczęścia można osiągnąć nawet w duecie, a w liczniejszym gronie nie ma co się martwić o wydłużanie się partii, dzięki mechanizmom kończącym dane Ery w odpowiednich momentach. Warto jednak mieć na uwadze, że w praktyce naprawdę jest się nad czym zastanawiać i zdarza się, że trzeba poganiać planszówkowych myślicieli.

Wykonanie tej produkcji stoi na wysokim poziomie. Główna plansza jest niczego sobie, kafelki grube i poręczne, a drewniane figurki wygodne w użyciu. Jedyne, do czego mogę się przyczepić, to planszetki graczy zrobione z cienkiej tektury. Nie ukrywam, że wolałbym, by były trochę grubsze. Oprawa graficzna jest z kolei schludna i klimatyczna. W tym momencie warto zwrócić uwagę na cenę, która nie należy do najniższych. Niby w pudełku zamieszczono sporo komponentów, jednak myślę, że gdyby była odrobinę niższa, to zdecydowana większość graczy nie miałaby się nad czym zastanawiać. Obecnie to niemały wydatek.

"Steam Works: Wiek Pary" to gra, która ma niby prostą mechanikę, ale ogrom dostępnych możliwości i kombinacji sprawia, że wymaga od nas wielkiego wysiłku umysłowego. Naprawdę jest nad czym myśleć, nie ma więc co liczyć na szybką, lekką partyjkę. Miłośnicy euro gier, zarówno ci początkujący, jak i doświadczeni powinni z niej czerpać wiele radości i bawić się nią przez długi czas. Mnie sprawia wiele frajdy i bardzo się cieszę, że trafiła do mojej kolekcji.

Dziękujemy firmie Baldar za dostarczenie egzemplarza recenzenckiego.