Iron Man 3

Stan Lee to łebski gość. Nie, serio. Potrafi wziąć z pozoru coś zupełnie pospolitego i zmienić to w ciekawy, absorbujący twór. Stworzył jednego z ulubionych bohaterów mojego dzieciństwa – to przez jego pomysł codziennie po szkole siedziałem przed telewizorem i czekałem z niecierpliwością na dalsze przygody Spider-Mana, aż do momentu, w którym razem z Madame Web wyruszył przez wymiary na poszukiwanie Mary Jane, bo cholerna stacja nie wykupiła następnych sezonów serialu. BĄDŹCIE PRZEKLĘCI NA WIEKI, FOX KIDS!

A niech ich!

Uff, już mi lepiej. Przez Stana Lee, oprócz regularnie oglądanych przygód Człowieka-Pająka, mieliśmy okazję łapać poszczególne odcinki czy sezony X-Menów, Fantastycznej Czwórki bądź Iron Mana (bo przecież rynek komiksowy w Polsce kuleje do dzisiaj, w przeciwieństwie do USA komiksy u nas nie miały – i raczej mieć nie będą – takiej popularności jak tam).

Teraz, kilkanaście lat później, Marvel (jakby po raz kolejny w odpowiedzi na coraz śmielsze poczynania DC na rynku filmowym) bombarduje nas kolejnymi ekranizacjami swoich komiksów. Najpierw było fajnie, filmy spotkały się z ciepłym przyjęciem, potem już gorzej (bo tańczący musicalowo Peter Parker jednak nie miał szans się sprzedać), a teraz znów lepiej. Tendencja zwyżkowa – przynajmniej dla mnie – trwa od pierwszej części "Iron Mana". Świetna ekranizacja, która tchnęła świeżość w stary koncept, po raz kolejny mnie porwała i wrzuciła Roberta Downeya Juniora do czołówki moich ulubionych hollywoodzkich aktorów, co potem przypieczętowane zostało jego świetną rolą w "Sherlocku Holmesie".

To Robert. Powiedzcie mu cześć i przybijcie mu piątkę.

To już czwarty film z udziałem Tony'ego Starka (na potrzeby tej recenzji pomińmy jego cameo w którymś-tam "Hulku"), rozpieszczonego milionera, plejboja, geniusza i filantropa. Facet jest kwintesencją tego, czego powinno się nienawidzić i zazdrościć – traktuje ludzi przedmiotowo, zarabia na czyjejś niedoli, a wreszcie jest obrzydliwie bogaty i spał ze wszystkimi dwunastoma modelkami z okładek Maxima. No, to nie do końca prawda, przecież miał konflikt terminów z marcową, ale w grudniu na okładce były dwie panie. Oczywiście, ponieważ macza w tym palce łebski Stan Lee i mowa tu jednak o bohaterze ekranizacji komiksu, następuje bardzo "zewnętrzna przemiana wewnętrzna" – Tony Stark zaczyna rozumieć jak niszczące jest jego postępowanie i – ponieważ zaraz będzie bohaterem – bierze sprawy w swoje ręce. Po zgrabnym montażu Tony Stark staje się wreszcie herosem i ratuje świat oraz dziewczynę. W ten sposób mija nam pierwszy film. Główną różnicą, która jest też najmocniejszą stroną Starka alias Iron Mana, jest to, że ze swoim bohaterskim alter ego zupełnie się nie kryje. Nikt nie dziwi się, że po zdjęciu okularów nagle staje się kimś z super mocami albo że Bruce Wayne to tak naprawdę Batman. Tak, tak, komisarzu Gordon w ostatnim "Mrocznym Rycerzu", do Ciebie właśnie piję. Stark obwieszcza, że jest Iron Manem na konferencji prasowej, a potem prywatyzuje pokój i mówi dzieciom, żeby nie brały się za narkotyki.

Oczywiście na potrzeby fabuły drugiego filmu i "The Avengers", nasz Człowiek-Żelazko ma swoje wzloty i upadki, ale zawsze pozostaje rozkapryszonym plejbojem, którego cięty dowcip jest znacznie bardziej strawny niż patetyczne podejście chociażby Kapitana Ameryki. Pola ustępuje mu nawet Thor, ze swoją pocieszną nieznajomością ziemskich obyczajów i pobłażliwym śmiechem z naszych prymitywnych technologii. Nie, z całej tej plejady, która ostatnio przewija się nam po kinach, to Tony Stark, mimo że powinniśmy go nie znosić, jest najbardziej sympatycznym łobuzem i to za niego trzymałem kciuki, gdy prał dupsko armii Lokiego. To dość popularny trend ostatnimi czasy – geniusz-dupek, przeświadczony o swej nieomylności; mieliśmy House'a, mieliśmy granego przez rewelacyjnego Cumberbatcha Sherlocka, mamy i Tony'ego Starka, który w przeciwieństwie do dwóch pozostałych napiera w niemilców laserami z rąk. Technicznie rzecz biorąc, promieniami repulsora, ale lasery brzmią znacznie fajniej.

Przez to wszystko – całą tę kreację bohatera na dającego się lubić łobuziaka (ot taki marvelowski Han Solo?) – początek "Iron Mana 3" trochę mnie zmartwił. Cały film zaczyna się bowiem od głębokiego monologu głównego bohatera, który szybko zamienia się w bełkot, w którym sam główny bohater zresztą się gubi. Potem jest już znacznie lepiej, kiedy widzimy retrospekcję z beztroskiego końca XX wieku, przy akompaniamencie klasyka – "Blue" w wykonaniu Eiffel 65.

Potem jest bardzo nierówno – zmienił się reżyser, z Jona Favreau (który na całe szczęście wraca w roli ochroniarza Tony'ego, a potem Pepper) na Shane'a Blacka, który w swoim dorobku ma między innymi "Bohatera Ostatniej Akcji". No i można pamiętać Bohatera... za jednolinijkowce wypowiadane przez Arnolda i jego niezapomniany trailer "Makbeta", ale w żadnym możliwym wszechświecie "Bohater Ostatniej Akcji" nie był filmem dobrym. Ciężko mi wskazać wyraźnego winnego, nie potrafię jednoznacznie określić, dlaczego oglądając "Iron Mana 3" (w 3D!) nie czułem się tak, jak podczas seansu poprzednich części. Na początku było za mało tego, co czyni Iron Mana Iron Manem, potem nagle było za dużo, kiedy w finałowych scenach rzucono na nas wszystko (dosłownie!), co czyni Iron Mana Iron Manem. Film był reklamowany jako podróż, którą musi odbyć główny bohater, swoisty film drogi, ale tak naprawdę podróżą nie był – był śledztwem i powolnym odkrywaniem kolejnych warstw prawdy (z zaskakującym i jednocześnie rozczarowującym nieco zwrotem akcji), by wreszcie skończyć się finałową bitwą, o rozmachu imitującym tę nad Nowym Jorkiem, ale już bez tak prominentnych uczestników.

Fabuła jest dobra – przypomina w swoim ogólnym zarysie tę z "Gry Cieni", ale jest zrealizowana w dość oryginalny sposób – tego jeszcze w Marvelowym uniwersum filmu nie było, a ujęcie Mandaryna w taki – Aaa, ha, ha, spoiler! – sposób było czymś nietypowym i diametralnie odmiennym od tego, co pamiętamy z bajki lub komiksów. Umknął mi sens kilku przewijających się w filmie wątków, szczególnie tego z panią botanik vel inżynier genetyczny, ale najprawdopodobniej służył on podkreśleniu morału filmu, który bazowo uczył nas, żeby nie poświęcać się zbytnio naszym hobby, bo są ważniejsze od nich rzeczy. To też miły akcent, bo dawno z taką lekcją w filmie się nie spotkałem. Może to właśnie czekało na Tony'ego Starka na końcu jego drogi, a sama droga wcale nie była tak oczywista? To już spekulacja, ale ujmując film w ten sposób, nabiera on nieco większego sensu.

Nierówność przejawia się też w dziwnym przemieszaniu scen komediowych i tragicznych – albo takich, które pozostawiają widza z niepewną miną. Z jednej strony bezpardonowe traktowanie swojego nowego pomocnika (który jest – w iście hollywoodzkim stylu – dzieckiem. Swoją drogą, pamiętacie film, w którym bohater filmów akcji miał za pomocnika dzieciaka? Sprytnie ukryte nawiązanie (czy ktoś nie może oderwać się od utartych schematów) zderzone jest z tragicznymi wydarzeniami, które w filmie najczęściej zbywane są lekkim wzruszeniem ramion. To w porządku, że w zamachach szaleńca-terrorysty giną ludzie, nie w porządku staje się to dopiero, gdy w zamachu obrywa ktoś bliski. Żyjemy w czasach, w których coraz bardziej przyzwyczaja się nas do niewrażliwości na okrucieństwa zachodzące wokół nas, ale czasami myślę, że filmy i seriale poruszające tę przyziemną, aktualną tematykę, realizującą założenie łebskiego Stana Lee (jako alternatywy dla odrealnionych problemów ze świata DC). Przysuwają się coraz bliżej punktu, w którym z niewinnej rozrywki staną się czymś bardzo, bardzo poważnym. I nie będzie można się śmiać.

Na "Iron Manie 3" na szczęście śmiać się można, a nawet jest z czego. Dość dużo ciętych odzywek i rozbrajających jednolinijkowców, standardowe cameo Stana Lee (w filmach nie jest łebski) i standardowa, ukryta scena po napisach. Film w przyjemny sposób nawiązuje do "Avengersów", ale nie wciera ich nam w twarz, pokazując jednocześnie, że film Whedona nie był metą, do której zmierzano, lecz tylko następnym krokiem w jakimś większym planie, przechowywanym gdzieś w sejfie. Przed filmem zresztą pokazano nam już kolejną część "Thora", a nasi newsmani informowali kiedyś o filmowych planach Marvela. Ponieważ humor Starka kwitnie, kiedy ten ma komu pyskować, na ekran powrócił jego sidekick (zdecydowanie wolę to angielskie słowo od polskiego, pejoratywnie brzmiącego pomagier albo pomocnik) – War Machine, teraz Żelazny Patriota, pomalowany w Amerykę. Tony nie zostawia na przyjacielu suchej nitki, a ten nie jest mu zresztą dłużny – wymiana zdań między nimi to zawsze miły dla ucha element.

To w żaden sposób nie zadziałałoby, gdyby nie obsada. W większości to powroty – na ekranie znów pojawiają się Robert Downey Jr., Gwyneth Paltrow, Don Cheadle i Jon Favrou. Nie pojawia się co prawda Clark Gregg jako Phil Coulson, mimo że zapowiedzi o serialu z nim w roli głównej aż proszą twórców "Iron Mana 3" o jakiś mądry epizod. Na ekranie pojawia się jako cameo właśnie Shaun Toub, znany z pierwszej części jako Ho Yinsen. Nowi w serii są Guy Pierce i Ben Kingsley. Ten pierwszy powoli staje się Markiem Strongiem tego roku – to już któryś z kolei film, w którym widzę go jako antagonistę, podobnie jak dwa-trzy lata temu to Mark Strong grał pierwsze skrzypce jako "ten zły" w kilku filmach, które oglądałem po sobie. Rebeca Hall przez cały film wydawała mi się sztuczna i na dobrą miarę niepotrzebna – jej pościg za wiedzą został wyeksponowany tak słabo, że sama postać przez to ucierpiała – było z nią nawet gorzej niż z postacią Kat Dennings w "Thorze". Pojawia się też sztandarowy henchman – tym razem gra go szeregowy Leckie z "Pacyfiku", czyli James Badge Dale. Facet nie miał skomplikowanej roli, ale ma za to bardzo sympatyczny uśmiech. To jakiś plus, nie?

Prawda, że sympatyczny?

Audiowizualnie "Iron Man 3" to widowisko na najwyższym poziomie. Nie, wróć. To byłoby widowisko na najwyższym poziomie, gdyby nie to cholerne, nikomu niepotrzebne 3D. Po założeniu tych okularów (za które zapłaciliśmy ekstra, naturalnie) cały film był rozmazany, ciemny i wyglądał jak coś zripowane z płyty DVD i zapisane tak, by zajmowało jak najmniej miejsca. Ciężko mi było docenić ostrość efektów specjalnych i zachwycać się nad pięknymi projektami zbroi, kiedy nie mogłem się im zwyczajnie przyjrzeć – zważając na to, że po to polazłem do kina, żeby oglądać film w wielkim formacie, sytuacja zakrawa na kuriozum. W przypadku poprzednich marvelowskich produkcji mogłem jeszcze wybierać – tutaj już uznano (i nie wiem czyja to wina: multikina czy dystrybutora), że wybór mi nie przysługuje, a ja na pewno dobrze będę się bawił na wersji z 3D – to przecież takie hip popularne, prawda?

Jeśli idzie o dźwięk, to idealnie kamuflował się pod filmem – nie jestem w stanie przypomnieć sobie ani jednego motywu; ale z drugiej strony zupełnie nie pamiętam czołówki do "Iron Mana" z bajki, więc chyba film jest pod tym względem usprawiedliwiony. Teraz za to nucę sobie czołówkę ze "Spider-Mana", ACH, FLASHBACK Z DZIECIŃSTWA, NIECH CIĘ, FOX KIIIIIDS!

Dobrze się bawiłem na tym "Iron Manie". To wciąż porządna dawka filmu akcji w dobrej oprawie, ze świetną obsadą i trzymającym się jakoś scenariuszem – film w żadnym wypadku nie nudzi, nie każe łapać się za głowę, śmieszy więcej niż raz i jest bardzo przyjemny w odbiorze. Wróć, byłby przyjemny w odbiorze, gdyby nie to 3D. Ale w trzech wymiarach czy nie, perypetiom Tony'ego Starka zawsze powiem tak.

Siedzenie ze zbroją na kanapie to powracający motyw trzeciej części.

Przynajmniej dopóki nie będzie miał musicalowego numeru muzycznego. Łap siódemkę Tony i przybij piątkę.