Hobbit: Bitwa Pięciu Armii

Nocne Maratony Filmowe to zawsze spore wyzwanie dla widza. Osobiście nie miewam raczej problemów z powstrzymaniem snu, lecz w zamian za to, dopada mnie inna przypadłość – za sprawą niebotycznych ilości kofeiny, przyjmowanych w postaci płynnej, zmuszony jestem nader często wybierać się do toalety, denerwując tym innych widzów. Niemniej przed „Bitwą Pięciu Armii” odmówiłem sobie wszelakich napojów, solennie przyrzekając, iż nie wyjdę ani razu, aby w całości obejrzeć najbardziej wyczekiwany film fantasy roku 2014. I oczywiście rzetelnie go zrecenzować.

Przyznam na wstępie, że nie jestem fanem formuły, jaką wybrał Peter Jackson, pragnąc opowiedzieć nam perypetie Bilba Baginsa. Jak dla mnie jego filmy powinny nosić dopisek w rodzaju: „Prawdziwa Historia” – rozumiecie, niczym wznawiane klasyczne bajki dla dzieci, wzbogacane o efekty specjalne i nowe wątki. Powiedzmy sobie jasno – filmowa adaptacja Jacksona ma bardzo niewiele wspólnego z książkowym pierwowzorem.

Aczkolwiek nie zmienia to jednego faktu – „Hobbit”, jako całość i jako poszczególne części, jest po prostu piękny. To właśnie urzekło mnie najbardziej w filmie – wspaniałe, zapierające dech w piersi widoki, znakomita charakteryzacja poszczególnych bohaterów oraz efekty specjalne, stojące na najwyższym poziomie. Rzadko te aspekty stawiam wysoko w swojej prywatnej ocenie (tak jak rzadko zachwycam się grafiką w grach komputerowych), niemniej ekipa tworząca „Hobbita”, wykonała tak perfekcyjną robotę, że grzechem byłoby niedocenienie tego.

Przejdźmy stricte do „Bitwy Pięciu Armii”. Trzecia część rozpoczyna się (cóż za niespodzianka) w miejscu, w którym zakończyło się „Pustkowie Smauga”. Pozbawieni domów mieszkańcy Miasta nad Jeziorem wyruszają w stronę Ereboru, pragnąc poprosić Thorina o wywiązanie się z obietnicy i podzielenie się nieprzebranymi bogactwami, które odnalazł w wydrążonych głęboko pieczarach. Do wszystkiego wtrąca się Król Elfów Leśnych z Mrocznej Puszczy, Thranduil, również pożądający klejnotów ze skarbca Ereboru. Krasnoludy jednak nie zamierzają realizować swoich wcześniejszych przyrzeczeń; posyłają po posiłki i okopują się w swym odzyskanym domu. Zwaśnione strony nie dostrzegają innej armii, zmierzającej w ich stronę, pragnącej zgładzić wszystko na swej drodze...

Z pewnością muszę poświęcić parę słów postaci Legolasa, w którego (tak, jak we „Władcy Pierścieni”) wcielił się Orlando Bloom. Cóż... Słyszałem plotki, iż Viggo Mortensen – odtwórca roli Aragorna – odmówił zagrania w „Hobbicie”, aby ekranizacja nie zawierała motywów, których trudno szukać w książce – chapeau bas dla tego pana. Mówiąc szczerze, Bloom również wyszedłby na tym lepiej, zyskując uznanie fanów, miast błaźnić się jako filmowy Legolas. To właśnie ta postać najbardziej działała mi na nerwy podczas nocnego seansu. Jednoosobowe komando, połączenie Batmana, Spidermana, Hulka i tysięcy innych bohaterów. Legolas prawdopodobnie zabił więcej przeciwników, niźli wypowiedział zdań – oczywiście w jak najbardziej widowiskowy, nierealistyczny sposób, machając mieczem, zeskakując z walącego się mostu, robiąc salta, piruety, kręcąc młynki mieczami i wykonując setki innych akrobacji. Jackson widocznie potrzebował Chucka Norrisa w swojej adaptacji, no ale umówmy się – Legolas pasuje do takiej roli co najwyżej średnio. Oczywiście nawet nie będę wspominał, iż tej postaci brakuje w literackim pierwowzorze...

Jak zwykle znakomicie prezentuje się Martin Freeman, odtwórca roli Bilba. To właśnie za jego sprawą ci z widzów, którzy nie obcowali z dziełem Tolkiena w postaci literackiej, mogli przekonać się, jacy naprawdę są hobbici (bo najsławniejszy z nich, Frodo, nieco wypaczył wizerunek małego ludu). Wygodni, ceniący przede wszystkim spokój oraz dobre jedzenie, uważający przygody za niepotrzebne, gdyż przez nie można spóźnić się na kolację. W najważniejszych momentach nie zawodzą jednak jako przyjaciele, zadziwiając nawet potężnych czarodziejów i najdostojniejszych krasnoludów. Sama interpretacja roli Bilba przez Freemana zasługuje na najwyższe uznanie – nieco zakłopotany, zupełnie nie nadający się do walki, inteligentniejszy od reszty kompanii, jednakże zbyt skromny i nieśmiały, aby w pełni to wykorzystać.

Sama bitwa, czyli najważniejszy punkt filmu, jest totalnie absurdalna i momentami wywoływała we mnie takie uczucie, jakie wywoływały popisy Legolasa – zaciśnięcie warg i zażenowany wzrok. Elfy skaczące po głowach krasnoludów, Thorin i kompania po prostu wcinający się we czterech w szeregi wroga (nic się oczywiście nikomu nie stało), Bard ratujący swoje dzieci w sposób godny Supermana (chyba nawet dziesięciolatek zorientowałby się, że coś nie gra w tej scenie)... Nie wiem, co Peter Jackson pragnął osiągnąć, zupełnie pozbawiając swoją ekranizację jakiegokolwiek realizmu. Może limit wieku +13?

Tak jak w poprzedniej części, tak i tutaj jednym z największych atutów produkcji jest postać smoka Smauga. Majestatyczna, zapierająca dech w piersiach bestia prezentuje się wspaniale, budzi grozę i przerażenie, jest zwiastunem i sprawcą pożogi. Oklaski należą się także Benedictowi Cumberbatchowi, który użyczył głosu potworowi – słysząc smoka, jego chropowaty, niepokojący, powolny sposób mówienia, można tylko przyklasnąć ludziom odpowiedzialnym za zaangażowanie wspomnianego wyżej aktora. Bez zbędnej przesady, Smauga można nazwać arcydziełem współczesnej techniki filmowej. Niestety, w „Bitwie Pięciu Armii” nie nacieszymy się zbyt długo jego widokiem...

Znakomitą robotę wykonali również specjaliści od obsady muzycznej. O ile dla mnie nie ma lepszej piosenki filmowej, niźli „Misty mountains cold”, o tyle muszę docenić również „The last goodbye”, idealnie podsumowujące wędrówkę Bilba i krasnoludów. Kiedy słucham tej piosenki, natychmiast przed oczami staje mi podstarzały hobbit, siedzący na ławeczce przed swoją norką, wspominający dawne wydarzenia i starych przyjaciół. Świadomy, że jego przygoda już się zakończyła i czas się pożegnać.

Chciałbym jeszcze wspomnieć o wątku miłosnym, poziomem odpowiadający jakiejś adaptacji „Zmierzchu” lub ekranizacji podobnego kalibru. Chyba każdy wiedział, kiedy się on zaczyna (ach, te znaczące spojrzenia zakochanych, połączone z przydługim milczeniem), nikt nie wiedział, kiedy się rozwinął (bo podczas kolejnego spotkania, kiedy elfka uratowała mu życie, krasnolud od dawna był już w niej zakochany) oraz każdy wiedział, jak się skończy (walka z orkami oraz śmiertelnie wzruszające wykrzykiwanie własnych imion pomiędzy jednym a drugim ściętym łbem). Fascynujące.

Pomimo mankamentów, „Bitwa Pięciu Armii” to idealne zwieńczenie filmowej trylogii. Ten sam styl, ta sama jakość, ten sam poziom patetyczności, te same przewidywalne zwroty akcji. Jeżeli komuś podobały się poprzednie części, ostatnią na pewno będzie zachwycony. Osobiście nie kupuję adaptacji Jacksona – Tolkiena mam za największego literata wszech czasów, ponadczasowego geniusza, nie zaś człowieka, który tworzy sceny cieszące oko, ale zupełnie pozbawione jakiegokolwiek sensu – tak jak ma to miejsce na ekranie. Pod którymś zwiastunem na YouTubie przeczytałem, iż Jackson powinien być sądzony za wypaczanie sensu „Hobbita” – podpisuję się pod tym stwierdzenie oboma rękami.

Osoby, którym podobały się poprzednie części, spokojnie mogą dopisać do oceny dwa oczka.