Dawca pamięci

Filmy dla nastolatków z każdym kolejnym sukcesem trzymają się coraz pewniej na rynku. Często wątpliwej dla dorosłego widza jakości produkcje szturmem zdobywają popularność wśród młodzieży. Wystarczy chociażby wspomnieć niedawno recenzowaną u nas "Niezgodną", osadzoną w dystopicznym świecie. Nic więc dziwnego, że kolejne filmy powstają jak grzyby na deszczu i rażą swoją wtórnością. Kolejnym takim tworem jest "Dawca pamięci", oparty na powieści Lois Lowry z 1993 roku.

Akcja rozgrywa się w utopijnym miasteczku, którego społeczność została całkowicie odcięta od reszty świata. Wyeliminowano wszelkie negatywne odczucia, a społeczeństwo podporządkowane jest równie bezuczuciowej Radzie Starszych. Jak tego dokonano? Przepis jest prosty – każdy człowiek co ranek przyjmuje dawkę serum, które pozbawia go wszelkich uczuć – niestety również tych pozytywnych. Ponadto tajemniczym sposobem wymazano z każdego umysłu wszelkie wspomnienia dotyczące przeszłości – istnieje jedynie tu i teraz. Jest jednak jeden człowiek, Dawca, któremu nie pozwolono zapomnieć i przechowuje on fragmenty przeszłości dla całego społeczeństwa, aby służyć im w razie potrzeby radami. Jeden z nastolatków, Jonas, zostaje wybrany na następcę Dawcy i odtąd zaczyna się jego szkolenie. Wraz ze stopniowo odzyskiwanymi wspomnieniami odkrywa, jak bezuczuciowy świat krzywdzi ludzi, odbierając im całą radość z życia, tak że domniemana utopia jest w rzeczywistości antyutopią.

Dziwne serum przyjmowane codziennie w celu zabicia uczuć? Gdzieś to już chyba widziałem... Czyżby "Equilibrium"? Boli mnie porównywanie "Dawcy pamięci" do tej wspaniałej produkcji, ale prawda jest taka, że nowy film dla nastolatków jest w większej części wtórny i garściami czerpie z motywów, które oklepane stawały się już wtedy, gdy Orwell i Wells z uśmiechami szaleńców gotowali swoim podopiecznym piekielny "raj" na Ziemi. Co więcej, momentami robi to wręcz nieudolnie. Pozbawieni zdolności odczuwania emocji ludzie powinni stać się bezosobowymi maszynami, jak to miało miejsce w filmie Wimmera. Tymczasem tutaj ewidentnie pojawiają się tu i ówdzie zalążki uczuć, o czym świadczy chociażby istnienie przyjaźni pomiędzy trójką nastolatków. Co jest, Panoramix sabotował swój kociołek czy jak?

Na szczęście nie wszystko w filmie jest skopane. Podobała mi się oprawa wizualna – początkowo cały świat jest czarno-biały, ale wraz z odzyskiwaniem wspomnień, Jonas zaczyna dostrzegać kolory. Ba, proces nauczania nastolatka przez Dawcę stanowi najlepszy element "Dawcy pamięci". Bez zbędnych słów staruszek łapie ucznia za ręce i przekazuje mu fragment przeszłości za fragmentem – to zjazd ze stoku na sankach, to dzikie tańce na ludowej uczcie czy też piękno muzyki. Muszę przyznać, że autentycznie sam odczuwałem radość wraz z bohaterem z ponownego odkrywania tych cudów. Razem z nim przeżywałem chwile grozy, gdy Dawca pokazywał mu ubój słoni na ich słynną kość czy wojnę w Wietnamie. Niestety poza tymi momentami czeka nas brutalne zderzenie z rzeczywistością i średnio ciekawe, mdłe mambo jambo mogące podobać się jedynie najgłupszym najmłodszym. Dodając do tego beznadziejną końcówkę, zaczynam się czuć, jakbym musiał oglądać tę produkcję za karę.

W tym dystopicznym szaleństwie zachwycony jestem grą aktorską Jeffa Bridgesa, wcielającego się w Dawcę. Całe szczęście, że poświęcono mu naprawdę sporo czasu ekranowego, jako że tak naprawdę sam dźwiga na barkach film. Doskonale czuje rolę starego, zmęczonego życiem w samotności mentora, pragnącego przekazać komuś radość, którą dawno pogrzebano. Nie mogę niestety tego samego powiedzieć o sztywnej i grającej niezwykle wymuszenie Meryl Streep (Przewodnicząca Rady Starszych), po raz kolejny udowadniającej mi, że tak jak Robert de Niro, sama masakruje tępymi narzędziami swoją legendę. Żaden z nastolatków także nie przekonał mnie do siebie, a płaczliwy główny bohater wręcz działał mi na nerwy.

Podsumowując, raczej nie polecam. Fakt, że w swojej nawet nie pierwszo-, a drugorzędowej wtórności, kopiując już z wtórnych produkcji, znajdują się pewne zalążki oryginalności, nie ratuje "Dawcy pamięci". Tak samo jeden Jeff Bridges nie może dźwigać na swoich barkach całego filmu – swoje w życiu przeżył, odciążylibyście trochę chłopa, mimo że trzyma się dzielnie. Ewentualnie można zerknąć do niedzielnego kotleta.