Dark Souls: Prepare to Die Edition

Nie myślę o sobie jako o jakimś nie wiadomo jak biegłym graczu, ale podczas swojej długiej styczności z grami miałem okazję zagrać w kilka trudnych tytułów. "Super Meat Boy", "Mirror's Edge", "Hilmany", "Deus Ex: HR" bez (prawie) ani jednego zabójczego wystrzału... Znalazłoby się jeszcze kilka innych. Żadna z nich jednak, podkreślam, żadna nie przygotowała mnie na to, co czekało na mnie w "Dark Souls".

Podtytuł "Prepare to Die" jest tu jak najbardziej adekwatny. Gra, gdzie pierwszy przeciwnik jest w stanie zabić cię bez większego wysiłku (pomijając tutorial, aczkolwiek znam takich, co na tutorialu utknęli i Demona z Przytułku nigdy nie pokonali), gra, która zabijając cię ciągle i ciągle i ciągle i ciągle w zasadzie uczy i sprawia, że śmierć jest bolesnym, ale przydatnym doświadczeniem, to kwintesencja nieprawdopodobnie udanego miksu action – RPGa i Dungeon Crawlera, jaki stanowią "Dark Souls".

Ale po kolei. W pierwszą cześć serii zagrałem po zachłyśnięciu się częścią drugą – moje wcześniejsze próby spalały na panewce, głównie z powodu braku pada i zaciętego przekonania, że choćbym sczezł, to myszka i klawiatura są równie dobre i równie nadające się do grania w Soulsy jak pad. Myliłem się i mimo że z myszką i klawiaturą przeszedłem część drugą, drugi, trzeci i czwarty run na padzie był już znacznie lepszy i bardziej przyjemny.

Część pierwsza nie daje tak naprawdę nawet wyboru sposobu gry, głównie przez słabej jakości port (o tym później), więc pad był tu musowy. Fakt, gdybym się uparł, to zagrałbym i na klawiaturze i myszce, ale byłoby to znacznie gorsze, znacznie bardziej czasochłonne i znacznie bardziej męczące doświadczenie. Postanowiłem więc pójść po najmniejszej linii oporu, wpiąłem pada i po zabawie z ustawieniami ruszyłem do gry.

Po dość skutecznym ograniu drugiej części byłem zadufany w sobie i sądziłem, że w jedynce poradzę sobie przynajmniej tak dobrze jak w dwójce. I tak było – do czasu. Mój czas przybył, gdy wyruszyłem na pierwszą wyprawę, zszedłem do opuszczonego miasta i spotkałem ducha. Radośnie zamachnąłem się na niego mieczem, który przeszedł przez niego jak przez mgłę, nie robiąc mu żadnej krzywdy. Duch postanowił się odwdzięczyć i zarżnął mnie paskudnie pierwszym zadanym mi ciosem.

Potem się zaczęło. Przeciwnicy z gigantyczną odpornością, staminą, wielką bronią i uporem godnym lepszej sprawy zdawali się nie kończyć, a ja ginąłem, ginąłem, ginąłem i ginąłem. Dalej ginę, nawet jeśli udało mi się przejść już dalej – wciąż nieustannie plując sobie w brodę, że ośmieliłem się nazwać następcę tej części suką. "Dark Souls II" w porównaniu do swojego poprzednika to spacerek po plaży w ciepły, letni wieczór. "Dark Souls", głównie przez swoją szorstkość i ostre boki, które zeszlifowano w części drugiej, to suka. Prawdziwa suka.

Kilka przykładów – w części drugiej po pokonaniu bossa zazwyczaj ma się ognisko (które tu służy za swoisty checkpoint) i okazję do podleczenia się/podróży do miasta. W części pierwszej po pokonaniu bossa przyleciał czerwony smok i mnie spalił. Nie mogę podróżować między ogniskami (przynajmniej do pewnego momentu), a przeciwnicy nie przestają się respawnować – zawsze tam są, gotowi, żeby mnie powitać zestawem stalowych narzędzi.

Kilka przykładów więcej? Na wąskich półkach, które trzeba pokonać, by wspomnianego wyżej smoka ominąć, czekają na ciebie przeciwnicy z tarczami i włóczniami, których ataki mogą cię z łatwością zrzucić w przepaść. Jeśli nie mają tarcz i włóczni, to mają łuki, które w stu procentach przewracają, jeśli uda się im trafić. Podczas podróży kanałami, oprócz hord nieumarłych i rzeźników z ogromnymi tasakami, trzeba uważać na ledwo widoczne śluzy, które niczym barnakle z "Half-Life'a" tylko czają się w ciemnym miejscu i czekają na odpowiedni moment. W przeciwieństwie do barnakli i "Half-Life'a" tutaj nie masz łomu i względnie sporej ilości czasu na ucieczkę, a odkrycie, że trzeba wyginać analogi na padzie na wszystkie strony, żeby mieć w ogóle szansę (małą!) na wydostanie się, przyszło znacznie, znacznie za późno i zostało odkryte przez przypadek.

Głównie ostatni przykład podkreśla, dlaczego "Dark Souls" tak mocno nosi w sobie elementy "Dungeon Crawlera". Podobnie jak w klasykach gatunku, tutaj nikt nie informuje o niczym. Pewnie, na początku wyjaśnione są podstawy sterowania, jest jakieś, rzucające niezbędne minimum ekspozycji, intro, ale to wszystko. Poziomy przypominają labirynt i są genialne pod względem zaprojektowania (długi tunel z zamkniętą kratą na końcu okazuje się kilka godzin później niebywale cennym skrótem) i mimo że nie są generowane losowo, momentami przypominają mokry sen szaleńca. Fabułę, podobnie jak w części drugiej odkrywamy sami, doceniając ją tym bardziej. Proroctwa, smoki, klątwy i stawianie się bogom to tylko kilka wątków tej milczącej, prawie pozbawionej dialogów historii – która wciągnęła, zaabsorbowała i zasmuciła mnie na samym końcu bardziej niż historie opowiedziane w niejednym z nowoczesnych, pełnych dialogów RPGów.

Za takim sposobem opowiadania historii kryje się ciekawa anegdotka. Miyazaki, główny projektant Dark Soulsów, przyznał się, że w młodości uwielbiał zachodnią literaturę i czytał ją w gigantycznych ilościach. Z powodu braku dostępu do japońskich przekładów, musiał radzić sobie z książkami po angielsku, a z tym nie szło mu już tak dobrze – wobec czego wiele niezrozumianych wątków z książki musiał sobie dopowiadać i wyciągać z kontekstu. To doświadczenie z dzieciństwa silnie wpłynęło na kształt tworzonych przez niego gier i znajduje swoje odbicie także w Dark Soulsach.

Wyszło to rewelacyjnie. To jedna z niewielu gier, która do dzisiaj ma oddaną rzeszę fanów, którzy na nowo i na nowo analizują grę i doszukują się w niej nowych faktów, wyciągają nowe wnioski i stawiają nowe tezy. Ostatnio tak wielką burzę analiz widziałem w przypadku trzeciego "Mass Effecta" – i było to z powodu fatalnego wyboru twórców, nie na odwrót. Tutaj fabuła i mechaniczna strona gry idealnie uzupełniają się swoją pozorną lakonicznością – i dzięki temu nadają grze niespotykanego nigdzie indziej klimatu.

Jednak – jak już wspominałem – ta wspaniała pod względem designu gra cierpi na niezwykle bolesną przypadłość. Port z konsol na PC stał się już sztandarowym wzorcem jak nie robić portów – skopane sterowanie, praktyczna nieobecność wsparcia dla klawiatury i myszy, tekstury o paskudnej rozdzielczości i – o zgrozo – maksymalnie 30 klatek na sekundę to coś, co nawet w momencie wydania gry na PC, w 2012 roku było nie do zaakceptowania.

Dla porównania odpaliłem sobie PTDE bez żadnych zewnętrznych, fanowskich modyfikacji, którzy łatali popełnione przez twórców problemy już kilka dni po premierze wersji PC – i prawie natychmiast ją wyłączyłem. Ślamazarne działanie gry (wina 30fps), praktycznie nieobecne sterowanie (próbowałem dla swej zguby użyć myszki i klawiatury), czcionka tekstu przypominające pirackie spolszczenia gier z lat 90., brak jakiejkolwiek obsługi gry pod Win 8 (gra padała po odpaleniu nowej gry), a wreszcie – Games For Windows Live. Kto grał w jakąkolwiek grę przez sieć wie, że GFWL to narzędzie diabła, potomstwo szatana i coś, czego pełnej nazwy nie wypowiada się za głośno, chyba że przy jasnym świetle i w towarzystwie łowcy demonów.

Na całe szczęście fani i zręczni modderzy przygotowali do gry szereg poprawek, łatających każdy wadliwy aspekt gry – dzięki temu, oprócz bycia w zasadzie grywalną (nawet na myszy i klawiaturze!), działa w 60 albo nawet 120 klatkach, wygląda ładnie i wyraźnie i chodzi na Win8 jak marzenie. Na GFWL już nic poradzić się nie da, bo jego zamknięcie wywołało jeszcze więcej strat niż jego istnienie, ale element gry wieloosobowej i co-opu dalej w grze jest i względnie działa.

"Dark Souls" to gra dla cierpliwych. Nie, to gra dla wytrwałych. Jeśli część druga wymagała cierpliwości i niezniechęcania się po pierwszych 100 śmierciach, to po tej setce będzie ci już wszystko jedno, a jest szansa, że któraś z tych śmierci czegoś cię nauczy.

Mimo że port odrzuca, to warto – choćby po to, żeby potem zachodzić w głowę, jak część druga powiązana jest z częścią pierwszą.